Załóżmy, że w naszej firmie księgowanie faktur w rejestrze KOSZT odbywa się w następujący sposób:

• Kwota brutto jest księgowana na stronę Kredyt konta służącego do prowadzenia rozrachunków z określonym dostawcą (202-2-1).
• Kwota naliczonego podatku VAT jest księgowana po stronie Debet konta 221-1 VAT NALICZONY jeżeli odliczenia VAT deklarujemy na TAK lub WARUNKOWO.
• Kwota netto księgowana jest w zależności od dokonanej klasyfikacji na stronę Debet konta 411 Zużycie materiałów i energii lub stronę Debet konta 429 Usługi obce.
• Jeżeli w pozycji dokumentu jest wybrana kategoria PALIWO-SAM.OSOBOW., nie przysługują nam odliczenia VAT i księgujemy całą kwotę brutto w koszty.

W tym celu moglibyśmy stworzyć dwa wzorce księgowe i w trakcie księgowania dokonywać wyboru jednego z nich, może to być jednak uciążliwe, posłużmy się więc wzorcem wielowariantowym wykorzystując kategorie.

Z poziomu menu głównego otwieramy Księgowość/ Inne/ Schematy księgowań i wybieramy typy schematów: Rejestr zakupów VAT

Definiujemy nagłówek schematu księgowego

1. Dodajemy nowy wzorzec księgowy za pomocą przycisku .

2. Definiujemy podstawowe informacje nagłówka schematu księgowego. Wprowadzamy w polach:

• Symbol – KOSZTY
• Nazwa – Koszty
• Dziennik – ZAKUP
• Pozostawiamy zaznaczony parametr: Księgowanie przez bufor
• Data księgowania – odznaczamy parametr Pobierz datę księgowania z konfiguracji i wybieramy opcję Data wpływu (@DataWplywu)
• Opis – wybieramy za pomocą przycisku Opis Nr dokumentu wybranie tej pozycji spowodowało pojawienie się w polu obok symbolu @Dokument.

Definiujemy element schematu księgowego.

1. Dodajemy pierwszą pozycję schematu:

• klikamy na przycisku konta księgowego Konto Ma, z listy wybieramy konto syntetyczne rozrachunkowe 202-2-1 (Rozrachunki z dostawcami), w polu Podział na słowniki wybieramy Podmioty.
• przechodzimy do definicji kwoty. Klikamy na przycisku Kwota/Brutto/Razem co skutkuje pojawieniem się w okienku obok makra @Brutto.
• klikamy na przycisku Opis i wybieramy Nr dokumentu.
• nie będziemy uzależniać księgowania na konto 202-2-1 od żadnego warunku.
• przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

2. Definiujemy drugą pozycję schematu:

• w oknie Konta księgowego klikamy na przycisku Konto Wn, z listy wybieramy konto analityczne 221-1 (VAT naliczony), Podział na słowniki: Brak
• przechodzimy do definicji kwoty. Klikamy na przycisku Kwota/Vat/Razem co skutkuje pojawieniem się w okienku obok makra @Vat.
• klikamy na przycisku Opis i wybieramy Nr dokumentu.
• uzależniamy księgowanie na konto VAT’u od tego czy odliczenia deklarujemy na TAK lub WARUNKOWO; nie księgujemy na to konto, jeżeli odliczenia są na NIE. Klikamy więc na przycisk kreatora warunku schematu a następnie na przycisk Funkcja i z listy dostępnych opcji wybieramy Odliczenia VAT -> TAK, zatwierdzamy wybór ikoną plusa, w okienku powyżej pojawia się wyrażenie: @Odliczenia =’TAK’. W polu Łącznik wybieramy OR, Funkcja -> Odliczenia VAT -> Warunkowo i zatwierdzamy wybór ikoną plusa. W okienku powyżej znajduje się wyrażenie: @Odliczenia =’TAK’ OR @Odliczenia =’WARUNKOWO’. Ikoną dyskietki zatwierdzamy cały warunek.
• przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

3. Definiujemy trzecią pozycję schematu:

• W oknie Konta księgowego klikamy na przycisku Konto Wn, z listy wybieramy konto analityczne 411 (Zużycie materiałów i energii), Podział na słowniki: Brak
• Przechodzimy do definicji kwoty. Klikamy na przycisku Kwota/Netto/Razem co skutkuje pojawieniem się w okienku obok makra @Netto.
• Klikamy na przycisku Opis i wybieramy Kategoria pozycji/Kategoria Szczegółowa następnie ponownie klikamy na przycisku Opis i tym razem wybieramy Nr dokumentu, w okienku obok pojawiają się makra: @KategoriaElem+’ '+@Dokument
• Tym razem uzależnimy księgowanie na konto 411 od kategorii szczegółowej ENERGIA. W tym celu klikamy na przycisk Warunek i wybieramy Kategoria pozycji/Szczegółowa, a ze słownika, który nam się podpowiedział wybieramy kategorię szczegółową ENERGIA. Skutkiem naszego wyboru jest pojawienie się w okienku obok makra @KategoriaElem =’ENERGIA’
  OR @KategoriaElem =’PALIWO-SAM.OSOBOW.’
• Przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

4. Definiujemy czwartą pozycję schematu:

• Kopiujemy trzecią pozycję schematu podświetlając ją na liście, naciskając klawisz <Ctrl> i klikając na przycisk plusa.
• W oknie Konta księgowego: Konto Wn, usuwamy konto 411 i wprowadzamy konto 429 (Usługi obce), Podział na słowniki: Brak – pozostaje bez zmian.
• Definicji kwoty nie modyfikujemy pozostawiając @Netto.
• Definicji opisu również nie modyfikujemy pozostawiając @KategoriaElem+’ '+@Dokument
• Tym razem również uzależnimy księgowanie na konto 429 od kategorii szczegółowej (na dane konto będą księgowane wszystkie pozycje, których kategoria jest inna niż ENERGIA i inna niż PALIWO-SAM.OSOBOW.). Usuwamy więc warunek @KategoriaElem =’ENERGIA’ i w jego miejsce wprowadzamy @KategoriaElem <>’ENERGIA’ AND @KategoriaElem <>’PALIWO-SAM.OSOBOW.’ (W tym celu klikamy na przycisk Warunek i wybieramy Kategoria pozycji/Szczegółowa, a ze słownika, który nam się podpowiedział wybieramy kategorię szczegółową ENERGIA. Następnie ponownie klikamy przycisk Warunek, wybieramy Kategoria pozycji/Szczegółowa i wybieramy kategorię szczegółową PALIWO-SAM.OSOBOW. Następnie zmieniamy znaki „=” na „<>”).
• Przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

5. Definiujemy piątą pozycję schematu:

• Kopiujemy trzecią pozycję schematu podświetlając ją na liście, naciskając klawisz <Ctrl> i klikając na przycisk plusa.
• W oknie Konta księgowego: Konto Wn, pozostawiamy konto 411, Podział na słowniki: Brak – pozostaje również bez zmian.
• Usuwamy definicję kwoty i wprowadźmy Kwota -> Brutto -> Razem (@Brutto).
• Definicji opisu nie modyfikujemy pozostawiając @KategoriaElem+’ '+@Dokument
• Tym razem uzależnimy księgowanie na konto 411 od kategorii szczegółowej PALIWO-SAM.OSOBOW oraz tego czy odliczenia są na NIE. Usuwamy więc warunek @KategoriaElem =’ENERGIA’ i klikamy na kreator tworzenia warunku . Klikamy na przycisk Funkcja i wybieramy Kategoria pozycji/Szczegółowa, a ze słownika, który nam się podpowiedział wybieramy kategorię szczegółową PALIWO-SAM.OSOBOW, akceptujemy pozycję ikoną plusa. Następnie wybieramy Łącznik AND, Funkcja -> Odliczenia VAT-> NIE i akceptujemy ikoną plusa. W polu powyżej powinno pojawić się wyrażenie: @KategoriaElem =’PALIWO-SAM.OSOBOW.’ AND @Odliczenia =’NIE’.

6. Po zdefiniowaniu wszystkich pozycji schematu, przyciskiem  zapisujemy cały schemat.

Księgowanie wzorcem faktur z rejestru zakupów VAT:

1. Aby zaksięgować fakturę wprowadzoną w rejestrze VAT należy wybrać:

• menu Rejestry VAT/ Rejestry VAT
• zakładkę Zakup,
• rejestr KOSZT
• miesiąc 01

2. Zaznaczamy faktury (lewy klawisz myszy lub wszystkie poprzez kombinację klawiszy <Ctrl>+<A>).

3. Przyciskiem uruchamiamy księgowanie:

• pojawia się okno Księgowanie dokumentów schematem księgowym,
• wybieramy schemat KOSZTY
• akceptujemy przyciskiem ptaszka.
• po zakończeniu procesu księgowania program poda informację o jego przebiegu, z okienka wycofujemy się np. klawiszem <Esc>.

4. Zaksięgowany dokument można zobaczyć:

• z poziomu faktury – zakładka Dokumenty
• z poziomu Księgowość/ Dzienniki po wybraniu bufora, dziennika ZAKUP i miesiąca 01.