Należności i zobowiązania w walucie obcej muszą zostać ponownie wycenione ze względu na naturalne wahania kursów walut w trakcie zamknięcia i bilansowania ksiąg. To, które należności i zobowiązania należy ponownie wycenić, zależy od stosowanych przepisów o rachunkowości.
Przepisy mogą np. wymagać wyceny zgodnie z zasadą niższej wartości lub zasadą wyższej wartości. Obie zasady wyceny wynikają z zasady ostrożności w rachunkowości, zgodnie z którą należności muszą być wyceniane według niższej podanej kwoty, ale zobowiązania muszą być wyceniane według wyższej podanej kwoty.
W przypadku wyceny zgodnie z zasadą niższej wartości, ponowa wycena jest stosowana tylko wtedy, gdy w oparciu o zastosowany kurs wymiany (kurs z dnia sprawozdawczego), niższa kwota wynika w walucie krajowej (podstawowej walucie wewnętrznej organizacji) w porównaniu z poprzednią kwotą w walucie krajowej. Z kolei wycena zgodnie z zasadą wyższej wartości następuje tylko wtedy, gdy zastosowany kurs z dnia sprawozdawczego powoduje, że kwota w walucie krajowej jest wyższa niż poprzednia.
Nowa wycena waluty odbywa się za pomocą aplikacji Lista: Nowa wycena walut. W tej aplikacji inicjowane są wszystkie akcje, od utworzenia propozycji do wdrożenia wyceny.
Wycenę waluty można przeprowadzić dla dłużników, wierzycieli i kont księgi głównej. Wybór kont i rozrachunków odbywa się na podstawie licznych funkcji wyboru i ustawień podczas tworzenia propozycji. W ten sposób użytkownik określa zastosowanie kursu wymiany i typy kursów wymiany, które mają być używane. Propozycja nowej wyceny jest tworzona w oknie dialogowym, w którym użytkownik może również bezpośrednio określić kursy wymiany, które mają być stosowane (kurs z dnia sprawozdawczego). W tym miejscu użytkownik określa również okres księgowy, z którego automatycznie usuwana jest data wyceny.
Nowa wycena odbywa się poprzez przeliczenie sald walutowych na walutę wewnętrzną (podstawową walutę lokalną organizacji) po kursie z dnia sprawozdawczego. W przypadku dłużników i wierzycieli, dla każdego rozrachunku, który ma otwarte saldo w walucie obcej na dzień sprawozdawczy wyceny. Nowa wycena kont księgowych jest przeprowadzane tylko dla rzeczywistych kont walutowych. Są to konta, do których waluta obca jest na stałe przypisana w danych podstawowych. Nowa wycena sald kont można również przeprowadzić dla tych kont księgowych.
Oprócz nowej wyceny waluty obcej, w której saldo w podstawowej walucie lokalnej jest zawsze przeliczane i księgowane, aplikacja Lista: Nowa wycena waluty może być również używana do wyceny równoległych walut lokalnych. W przypadku tego typu wyceny saldo w walucie równoległej jest zawsze przeliczane i księgowane. W zależności od metody wyceny wybranej do nowej wyceny walut równoległych, odbywa się to albo na podstawie głównej waluty lokalnej, albo indywidualnie dla każdej zaksięgowanej waluty obcej lub głównej waluty lokalnej.
To, czy użytkownik tworzy propozycję nowej wyceny dla wyceny waluty obcej, czy wyceny walut równoległych, jest kontrolowane przez ustawienie w polu Rodzaj nowej wyceny w używanym wyborze propozycji. Nowej wyceny walut równoległych nie można przeprowadzić dla organizacji, do których w aplikacji Konfiguracja przypisano metodę wyceny Bez nowej wyceny. Ponadto nowa wycena walut równoległych jest możliwa tylko dla kont księgowych, które mają aktywowane pole Uwzględniaj w nowej wycenie walut równoległych. Konta księgowe, do których na stałe przypisana jest waluta, są brane pod uwagę tylko wtedy, gdy waluta ta nie jest identyczna z walutą równoległą, która ma zostać ponownie wyceniona.
Zarówno w przypadku nowej wyceny waluty obcej, jak i nowej wyceny walut równoległych, różnica wynikająca z porównania starego salda (przed ponowną wyceną) z nowo ustalonym saldem stanowi zysk lub stratę z tytułu różnic kursowych. Zysk z tytułu różnic kursowych występuje, jeśli różnica jest kwotą docelową lub ujemną kwotą po stronie kredytowej. Jeśli kurs wymiany spada, różnica odpowiada kwocie kredytowej lub ujemnej kwocie po stronie debetowej
Niniejszy artykuł opisuje ustawienia wymagane do przeprowadzenia aktualizacji wyceny waluty. Ponadto artykuł ten zawiera krótki opis procesu aktualizacji wyceny waluty.
Definicje terminów
Kurs wymiany — kurs wymiany to relacja wartości między dwiema walutami. Zazwyczaj jest on określany jako cena w jednostce waluty kraju macierzystego za określoną ilość jednostek waluty obcej.
Zasada wyższej wartości — zasada wyższej wartości jest stosowana do wyceny zobowiązań i nie powinna utrudniać księgowania niezrealizowanych zysków. W przypadku zobowiązań walutowych należy porównać kurs z dnia powstania zobowiązania z kursem z dnia sprawozdawczego. Jeśli waluta obca straciła na wartości, niższy kurs nie może zostać ujęty. Jeśli jednak kurs wymiany jest wyższy, zobowiązanie należy ująć w bilansie w wyższej wartości z uwzględnieniem należytej staranności biznesowej.
Zasada niższej wartości — zasada niższej wartości jest, podobnie jak zasada wyższej wartości, jedną z podstawowych zasad rachunkowości i służy do wyceny należności. W przypadku należności walutowych należy porównać kurs z dnia powstania należności z kursem z dnia sprawozdawczego. Jeśli waluta obca zyskała na wartości, nie należy ujmować wyższego kursu. Jeśli jednak kurs jest niższy, należność należy ująć w bilansie w niższej wartości.
Waluty równoległe — waluty równoległe są zarządzane jako dodatkowe wewnętrzne waluty lokalne. Każda waluta utworzona w organizacji może zostać skonfigurowana jako dodatkowa wewnętrzna waluta lokalna. Obejmuje to zawsze podstawową walutę lokalną organizacji, która jest automatycznie tworzona jako ważna waluta równoległa w księgowości finansowej. Waluta równoległa może być używana na przykład do definiowania jednolitej waluty oceny (np. dla bilansów) w grupie powiązanych firm z różnymi podstawowymi walutami lokalnymi.
Ustawienia
Aby przeprowadzić nową wycenę waluty, należy wprowadzić ustawienia i skonfigurować niezbędne dane podstawowe.
Konfiguracja
W aplikacji Konfiguracja należy wprowadzić następujące ustawienia dla głównej funkcji Księgowość finansowa:
Za pomocą funkcji Ogólne należy określić schemat numeracji dla nowej wyceny waluty typu Księgowość finansowa numer rekordu nowa wycena dla organizacji głównej, który jest automatycznie wstępnie przypisywany przez konfigurację. Numer propozycji jest automatycznie przypisywany z tego schematu numeracji, gdy generowana jest propozycja nowej wyceny.
Za pomocą funkcji Wartości domyślne w podzakładce Księgowanie w sekcji Konta użytkownik wprowadza konto przychodów dla zysków z tytułu różnic kursowych i konto kosztów dla strat z tytułu różnic kursowych z nowej wyceny, które są używane do nowej wyceny waluty obcej.
W sekcji Nowa wycena waluty użytkownik ustawia metodę wyceny dla nowej wyceny walut równoległych. Jako metodę wyceny dla każdej organizacji można wybrać jedno z poniższych ustawień:
- Bez nowej wyceny — to ustawienie jest wstępnie ustawione w każdej organizacji i oznacza, że nie można przeprowadzać aktualizacji wyceny walut równoległych
- Nowa wycena tylko na podstawie głównej waluty wewnętrznej — przy tym ustawieniu nowa wycena dla waluty równoległej jest zawsze oparte na wartościach podstawowej waluty lokalnej
- Nowa wycena poszczególnych walut — przy tym ustawieniu nowej wyceny odbywa się dla waluty równoległej dla każdej zaksięgowanej waluty. Oznacza to, że nowej wyceny można dokonać tylko na podstawie zaksięgowanej podstawowej waluty lokalnej.
W przypadku nowej wyceny równoległych walut lokalnych, księgowania są zazwyczaj anulowane w następnym okresie. Z kolei w przypadku nowej wyceny w walucie obcej, automatycznie anulowane są tylko te księgowania w następnym okresie, które odnoszą się do pozycji zapłaconych lub częściowo zapłaconych.
Korzystając z pola Anuluj wszystkie nowe wyceny, użytkownik może kontrolować dla nowej wyceny waluty obcej, czy księgowania rozrachunków powinny być również anulowane w następnym okresie.
Przykładowo, jeśli użytkownik skonfigurował okresy zamknięcia 13 i 14, księgowania dla nowej wyceny waluty na koniec roku są odwracane w pierwszym okresie następnego roku, pod warunkiem, że okres 14 jest określony jako data sprawozdawcza okresu.
Rodzaje dokumentów księgowych
Różnice kursowe wynikające z nowej wyceny waluty obcej muszą być księgowane z rodzajem dokumentu księgowego typu Księgowanie różnic kursowych. Różnice wynikające z z nowej wyceny walut równoległych są natomiast księgowane z rodzajem dokumentu księgowego typu Nowa wycena w walucie równoległej.
W aplikacji Rodzaje dokumentów księgowych użytkownik ustawia rodzaj dokumentu dla księgowań z nowej wyceny walut obcych, do którego przypisuje typ transakcji Księgowanie różnic kursowych. Aby przeprowadzić nową wycenę walut równoległych, użytkownik ustawia rodzaj dokumentu, do którego przypisuje typ Nowa wycena waluty równoległej. Dla obu rodzajów wyceny można skonfigurować dowolną liczbę rodzajów dokumentów księgowych, np. aby użyć oddzielnego rodzaju dokumentu dla każdej waluty równoległej, która ma zostać ponownie wyceniona.
Szczegółowy opis tej aplikacji można znaleźć w artykule Rodzaje dokumentów księgowych.
Konta walutowe
W przeciwieństwie do kont nowej wyceny w aplikacji Konfiguracja, użytkownik może zdefiniować konta księgowe dla zysków i strat z tytułu różnic kursowych dla każdej waluty obcej w aplikacji Konta walutowe, jeśli różnice z nowej wyceny walut obcych powinny być księgowane oddzielnie dla walut obcych. Kwoty w podstawowej walucie lokalnej są następnie księgowane na kontach przypisanych do waluty. W przypadku walut, do których nie przypisano kont nowej wyceny, różnice są księgowane na kontach zdefiniowanych w aplikacji Konfiguracja dla nowej wyceny.
Szczegółowy opis tej aplikacji znajduje się w artykule Konta walutowe.
Równoległa waluta wewnętrzna
Zyski i straty kursowe z nowej wyceny walut równoległych są księgowane na kontach przypisanych do waluty równoległej, która ma zostać wyceniona. W aplikacji Równoległa waluta wewnętrzna użytkownik wprowadza konto przychodów i kosztów ponownej wyceny dla każdej waluty równoległej, która powinna zostać wyceniona.
Szczegółowy opis tej aplikacji znajduje się w artykule Równoległa waluta wewnętrzna.
Zastosowanie kursu walutowego – waluta równoległa
W celu ponownej wyceny walut równoległych należy skonfigurować osobne zastosowania kursu wymiany za pomocą aplikacji Zastosowanie kursu walutowego – waluta równoległa. Użycie kursu wymiany określa, dla której waluty równoległej powinno być używane i jaki kierunek notowania (notowanie ceny lub ilości) podlega kursom.
Szczegółowy opis tej aplikacji można znaleźć w artykule Zastosowanie kursu walutowego – waluta równoległa.
Kursy wymiany – waluta równoległa
Oprócz stosowania kursu wymiany, kursy wymiany dla waluty równoległej muszą być utrzymywane w celu nowej wyceny walut równoległych. W aplikacji Kursy wymiany – waluta równoległa, użytkownik określa kursy wymiany waluty równoległej do innych walut. Kursy wymiany są przypisywane do kursu wymiany dla walut równoległych.
Szczegółowy opis tej aplikacji można znaleźć w artykule Kursy wymiany – waluta równoległa.
Konta księgowe
Nowa wycena waluty obcej dla kont księgowych jest wykonywane tylko dla rzeczywistych kont walutowych. Są to konta, do których waluta obca jest przypisana na stałe w aplikacji Konta księgowe w sekcji Waluta zakładki Ogólne.
Jednak w przypadku nowej wyceny walut równoległych uwzględniane są tylko konta księgowego, dla których aktywowane zostało pole Uwzględniaj w nowej wycenie walut równoległych. Aktywacja pola jest niedozwolona dla kont księgowych, które mają następujące typy kont:
- Bilans otwarcia automatyczny
- Bilans otwarcia manualny
- Zbiorcze konto należności
- Zbiorcze konto zobowiązań
Proces nowej wyceny walut
W tym rozdziale przedstawiony zostanie krótki przegląd procesu nowej wyceny walut. Cały proces jest kontrolowany przez aplikację Lista: Nowa wycena waluty.
Lista: Nowa wycena waluty
Aplikacja Lista: Nowa wycena waluty jest centralną aplikacją do wyceny walut równoległych i sald waluty obcej. Wyświetla wszystkie propozycje nowej wyceny, które zostały wygenerowane i przetworzone za pomocą akcji.
Szczegółowy opis tej aplikacji można znaleźć w artykule Lista: Nowa wycena waluty.
Akcja [Generuj propozycję nowej wyceny]
Aby przeprowadzić nową wycenę waluty, użytkownik musi najpierw wygenerować propozycję nowej wyceny dla waluty równoległej lub waluty obcej, która ma zostać wyceniona. Aby to zrobić, należy przejść z aplikacji Lista: Nowa wycena waluty za pomocą akcji [Generuj propozycję nowej wyceny] do aplikacji o tej samej nazwie.
W tej aplikacji można użyć pola Rodzaj nowej wyceny, aby określić, czy propozycja nowej wyceny powinna zostać utworzona dla nowej wyceny waluty obcej, czy dla nowej wyceny walut równoległych. Ponadto dostępne są liczne pola umożliwiające wybór rachunków i rozrachunków.
Za pomocą akcji związanej z aplikacją [Generuj propozycję nowej wyceny] użytkownik określa okres księgowy i używa go do określenia daty dokumentu nowej wyceny. Zostaje wygenerowana propozycja nowej wyceny, a na jej podstawie – z uwzględnieniem dokonanych wyborów – ustalane są konta i rozrachunki. Jeśli rodzaj nowej wyceny jest określony jako Nowa wycena w walucie obcej w wyborze propozycji, są to wszystkie rozrachunki, które mają otwarte saldo w określonej walucie obcej dla określonej daty wyceny. Jeśli ustawienie Nowa wycena w walucie równoległej jest określone jako rodzaj nowej wyceny w wyborze propozycji, wybór rozrachunków zależy również od metody wyceny ustawionej w aplikacji Konfiguracja. Ponadto w ramach tej akcji tworzona jest lista propozycji nowej wyceny waluty.
Szczegółowy opis tej aplikacji można znaleźć w artykuły Generowanie propozycji nowej wyceny.
Akcja [Edytuj propozycję nowej wyceny]
Użytkownik może zmieniać propozycję nowej wyceny tak często, jak tego wymaga sytuacja, o ile nie przeprowadzono jeszcze dla niej nowej wyceny waluty. W aplikacji Lista: Nowa wycena waluty użytkownik wybiera odpowiednią propozycję i przechodzi do aplikacji o tej samej nazwie za pomocą akcji [Opracuj propozycję nowej wyceny].
W aplikacji Edycja propozycji nowej wyceny konta mogą zostać całkowicie usunięte z propozycji lub tylko pojedyncze pozycje kont mogą zostać dodane, zmienione lub usunięte.
Szczegółowy opis tej aplikacji można znaleźć w artykule Edycja propozycji nowej wyceny.
Akcja [Drukuj nową wycenę]
Gdy propozycja nowej wyceny jest generowana po raz pierwszy, lista propozycji jest generowana lub drukowana automatycznie. Wydruk listy propozycji może być powtórzony w dowolnym momencie za pomocą tej akcji.
Akcja [Wykonaj nową wycenę waluty]
Za pomocą tej akcji użytkownik może wykonać nową wycenę waluty dla wszystkich wybranych propozycji nowej wyceny. W tym przypadku pod uwagę brane są tylko propozycje z aktywnym polem Księguj nową wycenę waluty.
W zależności od rodzaju nowej wyceny wybranego dla propozycji, saldo waluty obcej jest przeliczane na podstawową walutę lokalną organizacji na podstawie określonego kursu wymiany lub przeliczenie jest przeprowadzane na podstawie podstawowej waluty lokalnej lub innej waluty obcej na walutę równoległą.
Różnice kursowe wynikające z nowej wyceny są księgowane na odpowiednich kontach przychodów i kosztów.
Szczegółowy opis tej akcji znajduje się w artykule Lista: Nowa wycena waluty.
