Definicje terminów
Krajowy obrót płatniczy
Krajowy obrót płatniczy służy do realizacji płatności i poleceń zapłaty za pośrednictwem krajowych banków i krajowych kont osobowych.
Międzynarodowy obrót płatniczy
W przypadku międzynarodowego obrotu płatniczego płatności realizowane są za pośrednictwem krajowych banków na zagraniczne konta. Przykładowo, płatności przedsiębiorstwa niemieckiego są dokonywane przez niemiecki bank transakcyjny na amerykańskie konta osobowe i/lub w walucie obcej.
Obecnie w Niemczech dostępne są dwa formaty danych dla międzynarodowego obrotu płatniczego:
-
format zgodny z DTAZV
-
format danych XML zgodny z ISO 20022
Format wyjściowy (DTAZV lub XML) określany jest poprzez bank własny.
Szczegółowe informacje znajdują się w artykule Płatności zagraniczne zgodnie z ISO 20022.
Transgraniczny obrót płatniczy
W transgranicznym obrocie płatniczym płatności i polecenia zapłaty są realizowane za pośrednictwem zagranicznych banków i zagranicznych kont. Przykładowo, niemieckie przedsiębiorstwo reguluje faktury poprzez bank spoza Europy na rzecz austriackich kont osobowych.
Europejski obrót płatniczy – SEPA
SEPA (Single Euro Payments Area) oznacza zintegrowany obszar płatniczy dla transakcji w EUR, w ramach którego wszystkie płatności i polecenia zapłaty traktowane są jako krajowe. Użytkownicy usług płatniczych mogą realizować bezgotówkowe płatności w euro z jednego rachunku na obszarze Europy, wykorzystując jednolite instrumenty płatnicze, takie jak przelew SEPA (SEPA Credit Transfer) i polecenie zapłaty SEPA (SEPA Direct Debit), w sposób równie prosty i bezpieczny jak dotychczasowe instrumenty krajowe.
SEPA jest dostępna dla wszystkich banków, przedsiębiorstw i konsumentów we wszystkich krajach UE (ze szczególnym uwzględnieniem strefy euro), a także w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii, Monako i Szwajcarii.
Dla obrotu płatniczego SEPA obowiązują następujące wymagania i warunki:
-
przelewy SEPA i polecenia zapłaty SEPA mogą być realizowane wyłącznie w EUR
-
płatności mogą być dokonywane wyłącznie z użyciem numerów IBAN i BIC
-
obciążenia mogą być wykonywane wyłącznie z użyciem numeru mandatu przypisanego do faktury oraz numeru identyfikacyjnego wierzyciela (CIN)
-
obowiązują wytyczne dyrektywy PSD (Payment Services Directive) dotyczące usług płatniczych
-
wszystkie kraje uczestniczące są zobowiązane do przestrzegania wymagań SEPA określonych przez EPC, przy czym mogą występować różnice krajowe – każde państwo opracowuje własne schematy XML, które muszą być uwzględniane
-
plik wynikowy generowany jest w formacie XML zgodnym z normą ISO 20022
-
opis płatności w plikach SEPA może obecnie zawierać maksymalnie 140 znaków (z uwagi na uwzględnianie znaczników XML, faktycznie dostępnych jest 125 znaków)
-
raporty w transakcjach międzynarodowych nie są jeszcze ujednolicone, dlatego początkowo zachowywane będą wersje krajowe
-
w Niemczech w pliku nie są generowane rekordy danych raportowych w formacie DTAZV; dane te należy przekazać ręcznie w ramach deklaracji statystycznej w raporcie Z4 (zamiast Z1)
Przelew SEPA (SEPA Credit Transfer)
Przelew SEPA służy do obsługi zarówno krajowych, jak i transgranicznych płatności europejskich. W wyniku wdrożenia dyrektywy PSD do prawa krajowego proces realizacji płatności – zarówno krajowych, jak i zagranicznych – w Europie nie może trwać dłużej niż jeden dzień roboczy banku, niezależnie od kraju SEPA, w którym prowadzony jest rachunek odbiorcy płatności.
Polecenie zapłaty SEPA (SEPA Direct Debit)
W ramach polecenia zapłaty SEPA wyróżniane są dwa tryby: podstawowy (SEPA Core Direct Debit) oraz biznesowy (SEPA Business to Business Direct Debit, B2B).
Podstawowy wariant SEPA jest zbliżony do wcześniej stosowanego w Niemczech polecenia zapłaty z autoryzacją obciążenia rachunku. Wariant B2B odpowiada potrzebom przedsiębiorstw i jest porównywalny z wcześniejszym systemem obciążeń rachunków stosowanym w relacjach między firmami.
Należy uwzględnić uzgodniony termin płatności. Odbiorca płatności musi przekazać polecenie zapłaty SEPA do realizacji w taki sposób, aby dotarło ono do instytucji finansowej płatnika w terminie. Termin płatności oznacza datę obciążenia rachunku dłużnika i uznania rachunku wierzyciela, nie zaś termin wymagalności rozrachunku.
Dla SEPA Core Direct Debit obowiązują następujące zasady:
-
pierwsze, jednorazowe i cykliczne polecenia zapłaty muszą być dostępne w punkcie płatności co najmniej 1 dzień przed terminem płatności
-
polecenia zapłaty nie mogą być przekazywane wcześniej niż 14 dni przed terminem płatności
Polecenie zapłaty SEPA Core może zostać cofnięte przez dłużnika w ciągu ośmiu tygodni od obciążenia rachunku, co oznacza, że transakcja może zostać unieważniona. W przypadku nieautoryzowanego polecenia zapłaty (nielegalnego obciążenia rachunku) zwrot środków może nastąpić w ciągu 13 miesięcy od obciążenia rachunku.
Dla SEPA B2B Direct Debit obowiązują następujące zasady:
-
jednorazowe, pierwsze i cykliczne polecenia zapłaty muszą być dostępne w punkcie płatności co najmniej 1 dzień przed terminem płatności
-
polecenia B2B nie mogą być przekazywane wcześniej niż 14 dni przed terminem płatności
-
w przypadku SEPA B2B nie jest możliwe cofnięcie polecenia zapłaty, ponieważ bank płatnika ma obowiązek sprawdzenia danych mandatu przed obciążeniem rachunku pod kątem zgodności z dostępną płatnością
Mandaty SEPA stanowią podstawę prawną pobierania płatności w obu wariantach procedury. Obejmują zgodę płatnika na pobranie płatności przez odbiorcę oraz upoważnienie własnego banku do dokonania płatności i obciążenia rachunku.
Organizacja Deutsche Kreditwirtschaft (DK, wcześniej ZKA) udostępnia wzory formularzy mandatów SEPA.
Mandat SEPA jest z zasady ważny bezterminowo, do momentu jego odwołania przez płatnika. Jeśli w ciągu 36 miesięcy nie zostanie przekazane żadne kolejne polecenie zapłaty od odbiorcy, konieczne jest uzyskanie nowego mandatu. Dotyczy to również sytuacji, gdy mandat nie został wykorzystany w ciągu 36 miesięcy od jego podpisania.
Dłużnik musi otrzymać zapowiedź obciążenia rachunku co najmniej 14 dni wcześniej. Zapowiedź ta umożliwia przygotowanie się do planowanego obciążenia, np. poprzez zapewnienie środków, ustalenie limitu kredytowego czy wyjaśnienie ewentualnych niezgodności. Zapowiedź może mieć formę faktury, umowy lub pisma informacyjnego, w którym ogłaszane są jednorazowe lub wielokrotne obciążenia rachunku z określeniem odpowiednich kwot i terminów płatności.
Okres 14 dni może zostać skrócony w ogólnych warunkach handlowych (OWH).
Ustawienia
Rozdział ten zawiera przegląd danych podstawowych i ustawień istotnych dla obrotu płatniczego.
Procesy w transakcjach płatniczych
Rozdział ten przedstawia przegląd podstawowych czynności w obrocie płatniczym. Wszystkie działania — od utworzenia propozycji płatności po wykonanie przebiegu płatności — inicjowane są w aplikacji Lista: Płatności.
Lista: Płatności
Aplikacja Lista: Płatności stanowi centralny element obsługi obrotu płatniczego. Wyświetlane i przetwarzane są w niej wszystkie wygenerowane propozycje płatności, które obsługiwane są poprzez akcje dostępne na standardowym pasku narzędzi.
Szczegółowy opis aplikacji znajduje się w artykule Lista: Płatności.
Generowanie propozycji płatności
Propozycja płatności stanowi podstawę procesu obrotu płatniczego i obejmuje wszystkie rozrachunki wymagające płatności. Aby utworzyć propozycję płatności, należy w aplikacji Lista: Płatności uruchomić akcję [Utwórz propozycję płatności].
Aplikacja Generuj propozycję zapłaty zawiera rozbudowane pola wyboru i opcje sortowania. Akcja generowania propozycji służy do wyznaczenia partnerów i rozrachunków na podstawie wybranych kryteriów, daty wymagalności netto, dni rabatu itp. Przy jej wykonaniu możliwe jest również wygenerowanie listy propozycji płatności.
Szczegółowy opis aplikacji znajduje się w artykule Generuj propozycję zapłaty.
Wyświetlanie/edycja propozycji płatności
Przed uruchomieniem przebiegu płatności propozycja musi zostać przetworzona. Aby ją edytować, należy w aplikacji Lista: Płatności wybrać odpowiednią pozycję i uruchomić akcję [Wyświetl/edytuj propozycję płatności].
W trakcie przetwarzania konieczne jest zablokowanie propozycji za pomocą akcji [Zablokuj propozycję], aby mogła być edytowana. Po zakończeniu edycji blokadę można usunąć, korzystając z akcji [Zwolnij propozycję] lub [Zakończ propozycję].
W trakcie obróbki można usuwać całe konta osobowe z propozycji lub dodawać, zmieniać i usuwać pojedyncze pozycje rozrachunków. W poszczególnych pozycjach można m.in. zmieniać dane bankowe i kod płatności. Po zakończeniu edycji zmodyfikowaną propozycję można ponownie wydrukować, korzystając z akcji [Drukuj propozycję płatności].
Równocześnie może istnieć wiele propozycji płatności, np. tworzonych przez różnych pracowników, które mogą być przetwarzane niezależnie. Propozycję można modyfikować dowolnie często, dopóki płatności nie zostaną zaksięgowane. Po zakończeniu edycji za pomocą akcji [Zakończ propozycję], możliwe jest uruchomienie przebiegu płatności.
Szczegółowy opis znajduje się w artykule Wyświetlanie i edycja propozycji płatności.
Wydruk propozycji płatności
Podczas pierwszego generowania propozycji możliwe jest automatyczne utworzenie lub wydrukowanie listy propozycji płatności. Druk może być powtarzany w dowolnym momencie.
W ramach płatności wewnątrzgrupowych można dodatkowo wygenerować listę propozycji posortowaną według organizacji księgowych.
Tworzenie plików płatności
Po zakończeniu propozycji płatności akcją [Zakończ propozycję] w aplikacji Wyświetlanie/edycja propozycję płatności możliwe jest wygenerowanie plików płatniczych. Tworzone są pliki dla wszystkich banków, dla których zdefiniowano transmisję danych online. Wraz z utworzeniem nośnika płatności automatycznie generowane są: papierowy dokument płatności, nośnik danych oraz pismo informacyjne.
Księgowanie płatności
Po zakończeniu propozycji płatności akcją [Zakończ propozycję] możliwe jest uruchomienie przebiegu płatności za pomocą akcji [Księguj płatności]. Tworzone są wówczas zapisy księgowe na kontach przepływów pieniężnych, a rozrachunki zostają rozliczone dla wszystkich wybranych propozycji.
Wydruk zawiadomień o płatności
Akcja [Wydrukuj zawiadomienia o płatności] umożliwia ponowne wygenerowanie lub wcześniejszy wydruk zawiadomień, takich jak potwierdzenia płatności. Jeżeli dokumenty nie zostały utworzone wcześniej lub propozycja została ponownie edytowana, zawiadomienia generowane są automatycznie podczas realizacji płatności.
Generowanie raportu Z4
Dane raportowe Z4 wprowadzone w propozycjach płatności dla płatności zagranicznych i poleceń zapłaty z zagranicy mogą zostać wyeksportowane do pliku za pomocą akcji [Utwórz raport Z4]. Zebrane raporty Z4 z danego miesiąca zapisywane są w pliku przeznaczonym do przekazania do Deutsche Bundesbank.
Wykonanie płatności
Akcja [Wykonaj płatności] powoduje sekwencyjne uruchomienie czynności [Utwórz pliki płatności] oraz [Zaksięguj płatności] dla wybranej propozycji płatności.
Usuwanie propozycji płatności
Możliwe jest usunięcie propozycji płatności, która nie została jeszcze zaksięgowana. Wszystkie rozrachunki uwzględnione w tej propozycji zostają wówczas ponownie udostępnione i mogą być wykorzystane w nowej lub istniejącej propozycji płatności.
Anulowanie płatności
Akcja ta umożliwia anulowanie wszystkich zapisów utworzonych w ramach zaksięgowanego przebiegu płatności. Po anulowaniu rozrachunki stają się ponownie dostępne do wykorzystania w nowych propozycjach płatności.
Wszystkie środki płatnicze wygenerowane w propozycji otrzymują status Anulowane. W przypadku czeków dodatkowo tworzona jest lista anulowanych czeków.
Nota obciążeniowa zwrotna / anulowanie pojedynczej płatności
Akcja ta otwiera aplikację Pojedyncze anulowanie płatności, w której można anulować pojedyncze płatności lub polecenia zapłaty z jednego bądź kilku zaksięgowanych przebiegów płatności. Po anulowaniu płatności lub polecenia zapłaty odpowiednie rozrachunki zostają ponownie aktywowane.
Szczegółowy opis aplikacji znajduje się w artykule Pojedyncze anulowanie płatności.



