Wynagrodzenie należne zmarłemu pracownikowi po jego śmierci staje się prawem majątkowym po zmarłym pracowniku. Stosownie do art. 631 § 2 K.p. prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku. Osobami uprawnionymi do renty rodzinnej są m.in. małżonek oraz dzieci (własne, drugiego małżonka, przysposobione).

W celu wypłaty wynagrodzenia zmarłego pracownika dla członka / członków jego rodziny, należy spadkobierców wprowadzić w kadrach na ‘Listę pracowników’, uzupełniając ogólne dane identyfikacyjne i adresowe.
Zazwyczaj po śmierci pracownika dla członków rodziny wypłacane jest:

– Wynagrodzenie po śmierci pracownika,
– Odprawa pośmiertna.

W programie Comarch ERP Optima w/w typy wypłat należy skonfigurować z poziomu System / Konfiguracja / Firma / Płace / Typy wypłat.

1. Konfiguracja Odprawy pośmiertnej

Zakładka ‘1.Ogólne’:

Nazwa i skrót: np. Odprawa pośmiertna

Rodzaj: Dodatek

Algorytm: 9 – ‘Element liczony jak ekwiwalent za urlop’

Definicja: 

Automatyczne korygowanie / składnik związany: wszystkie opcje odznaczone

2. Konfiguracja Wynagrodzenia po śmierci

Zakładka ‘1.Ogólne’: 

Zakładka ‘2.Podatki/Nieobecności’:

Pozycja PIT: PIT-8B 10.Prawa autorskie i pokrewne, bez kosztów uzyskania, opodatkowane wg progów i bez naliczania składek ZUS. (Wynagrodzenie po zmarłym pracowniku wypłacone są członkom rodzinny jako prawa majątkowe – opodatkowane tylko 18% podatkiem i wykazywane na PIT-11 w poz. 8.Prawa autorskie i inne prawa, o których mowa w art.18 ustawy).

Zmarłemu pracownikowi można naliczyć wypłatę w celu wyliczenia sumarycznej należnej kwoty wynagrodzenia, z wszystkimi elementami np. z ekwiwalentem za niewykorzystany urlop. Później tą wypłatę należy usunąć i sumaryczną kwotę wypłacić spadkobiercy/spadkobiercom na liście płac Rodzaju: ‘Inne’ poprzez element ‘Wynagrodzenie po śmierci’. Odprawę pośmiertną można również wypłacić na liście płac Rodzaj: Inne’.

W sytuacji, gdy osoba zmarła:
– przebywała na zasiłku ZUS – (nie jest to koszt pracodawcy), należy tę osobę wykazać na RSA, ponieważ płatnik składek ma prawo pomniejszyć należne składki społeczne o wypłacone zasiłki. W tej sytuacji w wypłacie dla pracownika zmarłego należy pozostawić tylko zasiłek z kwotą, podatek od tego zasiłku usunąć, natomiast płatność z tej wypłaty należy ustawić jako „nie podlega” rozliczeniu. Na podstawie wypłaty wygeneruje się raport ZUS RSA dla osoby zmarłej oraz na ZUS DRA zostanie wykazana kwota wypłaconego zasiłku, która pomniejszy płatność składek do ZUS.
– nie przebywała na zasiłku ZUS – w dokumentach rozliczeniowych sporządzonych za miesiąc, w którym pracownik zmarł, należy wykazać zmarłego pracownika w raporcie ZUS RCA z „zerowymi” podstawami wymiaru składek i „zerowymi” składkami, ponieważ w tym miesiącu podlegał on ubezpieczeniom. W tym celu w wypłacie za ostatni miesiąc zatrudnienia naliczanym na koniec miesiąca (nie z przesunięciem) należy zostawić jedynie zerowe wynagrodzenie zasadnicze, aby na podstawie wypłaty wygenerowało się ZUS RCA z kodem 0110xx. Ewentualnie, bezpośrednio w programie Płatnik można dodać zerowy raport ZUS RCA (wówczas nie trzeba zapisywać zerowej wypłaty dla pracownika zmarłego).

Rodzaj umowy „Umowa-zlecenie godzinowa” pozwala Użytkownikowi wprowadzić stawkę za godzinę oraz liczbę przepracowanych godzin bezpośrednio w umowie. Dane te są uwzględniane przez program podczas naliczania wypłaty.

Aby dodać pracownikowi umowę zlecenie godzinową na formularzu umowy cywilnoprawnej  w polu Rodzaj umowy należy wybrać ‘Umowę-zlecenie godzinową’  Następnie uzupełnićpole Stawka za godzinę  i w polu Czas pracy dla umowy pobierać określić sposób ewidencji czasu pracy. Ewidencja czasu pracy może być prowadzona na podstawie kalendarza nieobecności lub uproszczonegozestawienia w umowie. Po zaznaczeniu opcji ‘z kalendarza nieobecności’ czas pracy będzie pobierany z kalendarza (Nie)obecności. W przypadku wybrania opcji ‘z uproszczonego zestawienia w umowie’ czas pracy należy podać na dodatkowej zakładce Zestawienie czasu pracy.

W programie istnieje możliwość dodawania wielu list płac o tym samym rodzaju np. Etat za ten sam okres. Można to zrobić na dwa sposoby.

1. Wprowadzając kolejne dokumenty o nowych oznaczeniach (symbolach),
2. Wykorzystując w definicji dokumentu serię lub wydział.

Definicja dokumentów jest dostępna zarówno z poziomu formularza listy płac (po kliknięciu w przycisk ‘Dokument’) jak i z poziomu Konfiguracji / Firma / Definicje dokumentów / Płace / Listy płac.

Istnieje możliwość, aby dodać nowy dokument plusem lub skopiować (po podświetleniu pozycji wciskamy CTRL + INS) standardowy dokument np. E –  podając inny symbol dokumentu np. E1. Nowo dodany dokument E1 można wówczas wybrać na formularzu kolejnej listy płac o tym samym rodzaju za ten sam okres.

Jeżeli natomiast w definicji dokumentu jako jeden z członów w schemacie numeracji wybierzemy – unikatową serię, wówczas na formularzu każdej kolejnej listy płac za ten sam okres po wybraniu tego samego dokumentu w pozycji ‘Seria dokumentu’ będzie można wskazać inną serię i w ten sposób zapisać wiele list płac o symbolu np. E – różniących się serią. Lista serii jest dostępna z poziomu Konfiguracja / Firma / Definicje dokumentów / Płace / Serie dokumentów.
W przypadku gdy w schemacie numeracji zostanie wybrany wydział (dostępne w module Płace i Kadry Plus) należy na formularzu wydziału wypełnić pole ‘Symbol listy płac’.

Generując deklaracje ZUS (rozliczeniowe, zgłoszeniowe, IWA) należy:

1. Dodać plik KEDU – z poziomu Płace i Kadry / Pliki KEDU lub bezpośrednio na formularzu deklaracji po kliknięciu w przycisk ‘KEDU’.
2. Wyliczyć deklarację przyciskiem ‘Piorunka’.
3. Wyeksportować deklarację do programu Płatnik –  po naciśnięciu przycisku eksportu pojawia się ścieżka, gdzie należy wskazać lokalizację i podać nazwę pliku np. dra.xml (prawidłowe rozszerzenie pliku to *.xml).

Podczas tworzenia deklaracji za kolejne miesiące rozszerzenie pliku jest pamiętane.

Deklaracja DRA naliczona w aktualnej wersji programu Comarch ERP Optima zapisywana jest jako deklaracja w wersji 4 formularza – numer ten jest widoczny na liście deklaracji DRA.

Pierwszym krokiem jest utworzenie listy płac, której okres obejmuje ostatni miesiąc zatrudnienia pracownika. Warto zauważyć, że lista płac powinna mieć rodzaj Inne, gdyż tylko na tych listach są widoczni pracownicy zwolnieni. Następnie przechodzimy do wypłat pracowników i naliczamy na stworzonej wcześniej liście płac wypłatę pracownikowi. Naliczy się zerowa wypłata, dlatego wchodzimy w elementy wypłaty i dodajemy przyciskiem Dodaj   składnik, który ma być wypłacony pracownikowi oraz podajemy jego kwotę.

Na formularzu danych kadrowych pracownika na zakładce Inne informacje w części FP/FGŚP znajdują się następujące parametry: ’Nie naliczać składek na FP’ oraz ’Nie naliczać składek na FGŚP’.  Zaznaczenie ich oznacza zaprzestanie naliczania składek na FP i FGŚP dla danego pracownika.

Od 1 lipca 2009 r. obowiązuje zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP za pracowników, którzy ukończyli 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni). W związku  z tym parametry oraz dane dotyczące okresu zwolnienia ze składek FP/FGŚ są automatycznie wypełniane po wprowadzeniu daty urodzenia oraz płci pracownika. Zwolnienie ustawiane jest od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pracownik ukończył 55 lat (w przypadku kobiet) lub 60 lat (w przypadku mężczyzn), a w przypadku osób urodzonych 1-go dnia miesiąca, zwolnienie ustawiane od miesiąca w którym pracownik kończy 55/60 lat. Dodatkowo sprawdzana jest data obowiązywania zmian w przepisach i w przypadku pracowników, którzy ukończyli odpowiednio 55 lat(kobiety) i 60 lat (mężczyźni) przed 01.07.2009 ustawiana jest ta data.

Funkcjonalność ta ukazana jest w filmie instruktażowym: Automatyczne ustawienie dat u osób powyżej 50 lat. 

W przypadku zwolnienia z opłacania składek na FP i FGŚP z innych przyczyn należy zmienić okres zwolnienia z  opłacania FP/FGŚP. Zmianę tą należy odnotować poprzez aktualizację zapisu.

W module Płace i Kadry Plus można również dokonać seryjnej zmiany dla wielu zaznaczonych pracowników za pomocą operacji ‘Seryjnej zmiany wartości pola’, aktualizując dane z odpowiednią datą.

W odniesieniu do osób, które mają odnotowane zwolnienie ze składek FP/FGŚP okresowo (np. przez 36 miesięcy po powrocie z urlopu wychowawczego), w zapisie historycznym przypadającym po zakończeniu tego okresu, należy usunąć zaznaczenie zwolnienia z FP i FGŚP – wówczas na zapisie formularza program ustawi automatycznie daty wyliczone jako przypadające po ukończeniu 55/60 lat przez tego pracownika.

Przede wszystkim należy sprawdzić jakie informacje zostały wprowadzone na formularzu danych kadrowych pracownika na zakładce 2 Nr ident./podatki. W sekcji ’Koszty i ulga’ powinny być wprowadzone odpowiednie współczynniki kosztów uzyskania i ulgi podatkowej. Jeżeli wprowadzono współczynnik 0, wówczas na formularzu wypłaty pracownika – zakładka ‘Podatki’ w polu koszty uzyskania / ulga podatkowa ‘Należne w miesiącu’ będzie wartość 0. Jeżeli natomiast w wypłacie pracownika koszty uzyskania / ulga podatkowa ‘Należne w miesiącu’ mają stosowną wartość, ale w polu 'Odliczone’ jest wartość 0, wówczas najprawdopodobniej pracownik ma w tym miesiącu deklaracji naliczoną drugą wypłatę, w której koszty uzyskania/ ulga podatkowa zostały już odliczone. Obliczając składki ZUS i zaliczkę na podatek dochodowy uwzględniane są wszystkie wypłaty dokonane w obrębie danego miesiąca deklaracji (podatek i składki są liczone globalnie).

Przy ustalaniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych pracodawca stosuje: 

Takie rozstrzygnięcie wynika z art. 32 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176; z późn. zm.).

Pracodawca od łącznej kwoty wypłat dokonanych pracownikowi w danym miesiącu deklaracji obowiązany jest więc obliczyć składki ZUS oraz potrącić zaliczkę na podatek dochodowy stosując pojedyncze koszty uzyskania i pojedynczą kwotę zmniejszającą podatek.

Skoro więc w pierwszej wypłacie pracownika koszty uzyskania / ulga podatkowa zostały już odliczone, nie ma podstaw do odliczenia ich w drugiej wypłacie.

Aby sprawdzić jakie wynagrodzenia w danym miesiącu zostały pracownikowi wypłacone, należy z poziomu formularza danych kadrowych pracownika uruchomić Wydruki płacowe – ‘Karta wynagrodzeń wg deklaracji’, wskazując w parametrach wydruku odpowiedni miesiąc deklaracji. Można to również sprawdzić z poziomu okna Wypłaty pracowników, po zaznaczeniu pracownika wybierając z głównego menu przycisk 'Lista wszystkich wypłat pracownika’.