W ustawie o podatku akcyzowym przewidziano szereg zwolnień przedmiotowych od akcyzy dla wyrobów węglowych zużywanych zarówno do celów innych niż działalność gospodarcza, jak również zużywanych do prowadzenia niektórych rodzajów działalności gospodarczej. W związku z tym na karcie kontrahenta (menu Ogólne/ Kontrahenci), na zakładce [Handlowe] znajdują się parametry Zwolnienie z akcyzy na wyroby węglowe oraz Finalny nabywca węglowy.
Parametr Finalny nabywca węglowy służy do wyfiltrowania na Ewidencji wyrobów węglowych tych transakcji, które dotyczą podmiotów będących finalnymi nabywcami węglowymi.
Obydwa parametry są przenoszone na dokumenty, gdzie z poziomu zakładki [Kontrahent] możliwa jest ich zmiana.
W przypadku, kiedy na Przyjęciu Zewnętrznym/ Przyjęciu Wewnętrznym/ Rozchodzie Wewnętrznym czy Wydaniu Zewnętrznym (w przypadku, kiedy WZ ma stanowić dokument dostawy a nie powiązana z WZ Faktura Sprzedaży) wybrany jest kontrahent, który ma zaznaczony parametr Zwolnienie z akcyzy, na formularzu dokumentu pojawia się zakładka [Dostawa]. Dla dokumentu w buforze dane znajdujące się na tej zakładce podlegają edycji. W przypadku dokumentu zapisanego na stałe, aby można było edytować dane należy w Konfiguracji firmy/ Użytkowe/ Operatorzy na karcie operatora, na zakładce [Parametry] zaznaczyć Zmiana opisu i osoby odbierającej na dok.
Dla dokumentów rozchodowych WZ/RW
Adres miejsca wydania do przemieszczenia wyrobów węglowych – domyślnie przenoszony z Konfiguracji Firmy/ Magazyn/ Akcyza-wyroby węglowe.
Data rozpoczęcia przemieszczania wyrobów węglowych – domyślnie przenoszona z pola Data wydania z zakładki [Ogólne] dokumentu WZ/RW.
Adres miejsca odbioru wyrobów węglowych – domyślnie przenoszony adres Odbiorcy z zakładki [Kontrahent] dokumentu WZ/RW. Po zmianie odbiorcy na dokumencie, adres jest aktualizowany.
Data odbioru wyrobów węglowych – domyślnie data przenoszona z pola Data wydania z zakładki [Ogólne].
Powyższe informacje są przenoszone na wydruk Dokumentu dostawy (opisany szczegółowo w rozdziale Dokument dostawy).
Dla dokumentów przychodowych PZ/PW:
Adres miejsca odbioru wyrobów węglowych – adres przenoszony z Konfiguracji Firmy/ Magazyn/ Akcyza‑wyroby węglowe.
Data odbioru wyrobów węglowych – domyślnie przenoszona z pola Data przyjęcia z zakładki [Ogólne] dokumentu PZ/PW.
Aktualizacja parametru Zwolnienie z akcyzy i Finalny nabywca węglowy na zapisanych dokumentach
Wywołanie funkcji Aktualizacji danych kontrahenta na zatwierdzonym dokumencie spowoduje aktualizację parametrów na formularzu dokumentu, na zakładce [Kontrahent] zgodnie z ustawieniem tego parametru na karcie kontrahenta, dla którego wystawiono dokument. Funkcja Aktualizacji danych kontrahenta jest dostępna na liście dokumentów pod prawym przyciskiem myszy po zaznaczeniu parametru Aktualizacja kontrahenta na dokumencie na karcie operatora – Konfiguracja programu/Użytkowe/Operatorzy, zakładka [Parametry].
Dokument dostawy
Warunkiem zwolnienia z akcyzy, o którym mowa w ustawie o podatku akcyzowym jest m.in dołączenie do przemieszczanych wyrobów węglowych dokumentu dostawy zgodnie z wzorem określonym przez Ministra Finansów, a także uzyskanie na nim potwierdzenia dostarczenia tych wyrobów odbiorcy.
W programie wydruk dokumentu dostawy wyrobów węglowych jest dostępny z poziomu formularzy dokumentów Wydania Zewnętrznego i Rozchodu Wewnętrznego:
- Akcyza (GenRap) – Dokument dostawy, Dokument dostawy – Duplikat.
Aby informacja o przeznaczeniu uprawniającym do zwolnienia drukowała się na dokumencie, należy na zakładce [Akcyza] pozycji dokumentu wskazać atrybut i określić jego wartość. Aby atrybut przenosił się automatycznie, należy na formularzu kontrahenta, na zakładce [Atrybuty] wybrać atrybut ustawiony w Konfiguracji firmy/ Magazyn/ Akcyza – wyroby węglow. Jeżeli dla atrybutu określono wartość, to zostanie ona przeniesiona automatycznie na zakładkę [Akcyza] pozycji dokumentu.
Uproszczony dokument dostawy
Z poziomu dokumentów Wydania Zewnętrznego, Rozchodu Wewnętrznego, korekt ilości WZ, RW dostępny jest wydruk Akcyza (GenRap)/Dokument dostawy uproszczony. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22.12.2015 r. w sprawie dokumentu dostawy, warunków i sposobu zwrotu wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz środków skażających alkohol etylowy, uproszczony dokument dostawy może być stosowany przy sprzedaży wyrobów węglowych na terytorium kraju przez pośredniczący podmiot węglowy podmiotowi korzystającemu ze zwolnienia, jeżeli odbiór tych wyrobów przez ich nabywcę następuje bezpośrednio od pośredniczącego podmiotu węglowego.
Na wydruku ilość wyrobów węglowych podlegających zwolnieniu od akcyzy jest wykazywana w kg.
W polu Przeznaczenie uprawniające do zwolnienia drukowana jest wartość atrybutu pozycji dokumentu z zakładki [Akcyza] dostępnej na formularzu pozycji dokumentu.
Dokument dostawy – Faktura VAT
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22.12.2015 r. w sprawie dokumentu dostawy, warunków i sposobu zwrotu wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie oraz środków skażających alkohol etylowy, dokumentem dostawy może być Faktura VAT, jeżeli zawiera nazwę, kod CN i ilość wyrobów węglowych, ich przeznaczenie uprawniające do korzystania ze zwolnienia od akcyzy, podpis podmiotu sprzedającego wyroby węglowe lub osoby reprezentującej ten podmiot oraz podpis podmiotu odbierającego te wyroby lub osoby reprezentującej ten podmiot, potwierdzający ich odbiór i przeznaczenie. W związku z powyższym na zakładce [Kontrahent] formularza Faktury Sprzedaży dostępny jest parametr FA w ewidencji węglowej, który należy zaznaczyć, jeśli FA ma stanowić dokument dostawy. Po zaznaczeniu parametru, Faktura będzie uwzględniana w Ewidencji Wyrobów Węglowych. Po zaznaczeniu FA w ewidencji węglowej, na formularzu pozycji Faktury, na zakładce [Akcyza] pojawia się atrybut dotyczący zwolnienia z akcyzy, którego wartość jest drukowana na Fakturze.
Pojawia się również dodatkowa zakładka [Dostawa], na której dostępne są informacje:
Adres miejsca wydania do przemieszczenia wyrobów węglowych – domyślnie przenoszony z Konfiguracji Firmy/ Magazyn/ Akcyza-wyroby węglowe.
Data rozpoczęcia przemieszczania wyrobów węglowych – domyślnie przenoszona z pola Data sprzedaży z zakładki [Ogólne] dokumentu FA.
Adres miejsca odbioru wyrobów węglowych – domyślnie przenoszony adres Odbiorcy z zakładki [Kontrahent] dokumentu FA. Po zmianie odbiorcy na dokumencie, adres jest aktualizowany.
Data odbioru wyrobów węglowych – domyślnie data przenoszona z pola Data sprzedaży z zakładki [Ogólne].
W przypadku Faktury zapisanej na stałe, aby można było edytować dane na zakładce [Dostawa] należy w Konfiguracji firmy/ Użytkowe/ Operatorzy na karcie operatora, na zakładce [Parametry] zaznaczyć Zmiana opisu i osoby odbierającej na dok.
Wydruk Faktury Sprzedaży (w PLN oraz w walucie obcej):
Na wydruku Faktury stanowiącej dokument dostawy, w nazwie wyrobu węglowego drukowany jest kod CN i przeznaczenie uprawniające do zwolnienia z podatku akcyzowego.
Korekta ilości do WZ/RW – dokument dostawy
Na korekcie ilości do WZ/RW wystawionych dla kontrahenta zwolnionego z akcyzy znajduje się zakładka [Dostawa]. Adres miejsca wydania do przemieszczenia wyrobów węglowych, Adres miejsca odbioru wyrobów węglowych – domyślnie przenoszone są z korygowanego dokumentu WZ/RW.
Data rozpoczęcia przemieszczania wyrobów węglowych, Data odbioru wyrobów węglowych – dla WZ domyślnie ustawiane są zgodnie z wartością pola Data korekty z zakładki [Ogólne] dokumentu korekty, dla RW zgodnie z Datą wystawienia.
Dla dokumentu w buforze powyższe dane podlegają edycji. W przypadku dokumentu zapisanego na stałe, aby można było edytować dane należy w Konfiguracji firmy/ Użytkowe/ Operatorzy na karcie operatora, na zakładce [Parametry] zaznaczyć Zmiana opisu i osoby odbierającej na dok.
Z poziomu formularza korekty ilości WZ/RW dostępny jest wydruk Akcyza – Dokument dostawy, Akcyza (GenRap) – Dokument dostawy, Dokument dostawy w pionie, Dokument dostawy obow. od 20.09.2013r., Dokument dostawy – duplikat. Wydruk duplikatu oparty jest o wzór dokumentu dostawy obowiązujący od 20.09.2013 r. Na wydruku w polu Przeznaczenie uprawniające do zwolnienia drukowana jest informacja: Zwrot wyrobów węglowych.
Ewidencja wyrobów węglowych
W programie Ewidencja wyrobów węglowych jest dostępna z poziomu menu Handel/Inne/Ewidencja wyrobów węglowych.
Na zakładce [Wyroby wydane] ewidencja zawiera informacje o sprzedanych/zużytych wyrobach węglowych na podstawie dokumentów FA/WZ i RW dla których wystawiono dokumenty dostaw.
Na zakładce [Wyroby przyjęte] ewidencja zawiera informacje o wyrobach węglowych na podstawie dokumentów PZ i PW.
Na formularzu Ewidencji wyrobów węglowych znajdują się parametry:
- RW, FA, WZ – pozwalają na wyświetlenie typów dokumentów wskazanych przez Operatora.
- Zwolnione, Opodatkowane – pozwalają na wyświetlenie dokumentów zwolnionych lub nie. Niezależnie od zaznaczenia na wydruk ewidencji przeniesione zostaną tylko dokumenty zwolnione.
- Pomijaj dokumenty dostawy dla ilości zwolnionej nieprzekraczającej 200 kg – pozwala na pominięcie w zestawieniu dokumentów, na których suma wyrobów węglowych jest nie większa niż 200 kg.
- Dokumenty tylko dla finalnych nabywców węglowych. Parametr ten jest domyślnie zaznaczony i pozwala na wyświetlenie wyłącznie dokumentów dla finalnych nabywców węglowych. Po wyłączeniu parametru na liście zostaną wyświetlone wszystkie dokumenty zwolnione z akcyzy, które spełniają pozostałe ustawienia filtra.
Dla ewidencji wyrobów węglowych dostępny jest wydruk Zestawienie dokumentów dostaw (GenRap)/ Wzór standard:
Tytuł wydruku – Zestawienie dokumentów dostawy wyrobów węglowych.
Za okres – okres jest przenoszony na wydruk z pól Data dokumentu od.. do ustawionych w ewidencji, należy pamiętać, aby ustawić odpowiedni zakres dat.
Wydruk zawiera listę dokumentów dostaw wyfiltrowanych w ewidencji (kolumny: Lp., Nr dokumentu, Data wystawienia, Nazwa kontrahenta).
Podczas wykonywania wydruku można zaznaczyć parametr Pozycje dokumentów dostaw. Wówczas na wydruku pod każdym dokumentem drukowana jest lista wyrobów węglowych wykazanych na dokumencie dostawy. Dla każdej pozycji drukowana jest Nazwa towaru, Kod CN, Ilość w kg, Wartość opałowa.
Dodatkowo na wydruku znajduje się tabela, w której drukowana jest sumaryczna sprzedaż towarów węglowych wg kodów CN.
Dla wyrobów wydanych i przyjętych dostępny jest wydruk ewidencji zawierający:
- dla wyrobów wydanych: Nr dokumentu dostawy (numer WZ/RW), Datę wystawienia WZ/RW, Datę wysłania wyrobu węglowego, Dane odbiorcy, Nr faktury/paragonu (skojarzonego z WZ), Nazwę wyrobu, Kod CN, Ilość w kg, Przeznaczenie uprawniające do zwolnienia, Miejsce odbioru wyrobu węglowego, Datę odbioru.
- dla wyrobów przyjętych: Datę otrzymania (data odbioru wyrobu węglowego pobierana z zakładki Dostawa dokumentu PZ/PW), Nazwę wyrobu, Kod CN wyrobu, Numer dokumentu dostawy (numer PZ/PW), Datę dokumentu (PZ/PW), Dane wystawcy dokumentu, Adres miejsca odbioru (pobierany z zakładki Dostawa dokumentu PZ/PW), JM (jednostka miary wyrobu z dokumentu PZ/PW), Ilość w kg.
Dostępny jest też wydruk: Wzór z sumą ilości, na którym dodatkowo drukowane jest podsumowanie ilości sprzedanej zwolnionej oraz opodatkowanej.
Zmiany w sprzedaży i ewidencjonowaniu wyrobów węglowych od 1 stycznia 2019 r.
Na podstawie ustawy z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy – Prawo celne, od 1 stycznia 2019 r. zmieniają się zasady sprzedaży i ewidencjonowania wyrobów węglowych.
W celu zastosowania zwolnienia od akcyzy, transakcje z finalnym nabywcą węglowym, zamiast dokumentem dostawy wyrobów węglowych będą dokumentowane wyłącznie Fakturą Sprzedaży oraz oświadczeniem nabywcy o przeznaczeniu tych wyrobów na cele uprawniające do zwolnienia.
Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym wprowadza nowe rozwiązanie dotyczące udokumentowania zwolnienia od akcyzy w przypadku przekazania wyrobów węglowych pracownikom w ramach tzw. deputatów węglowych. W takim przypadku, z uwagi na to, że nie dochodzi do sprzedaży tych wyrobów i pracodawca nie wystawia faktury, będzie on zobowiązany do sporządzenia kwartalnej listy uprawnionych odbiorców. Dodatkowo, pracodawca będzie zobowiązany do pobrania od pracownika oświadczenia o przeznaczeniu wyrobów węglowych według tych samych zasad jak przy sprzedaży wyrobów węglowych osobie fizycznej.
Od 1 stycznia 2019 r. zmienia się również zakres danych wykazywanych w ewidencji akcyzowej prowadzonej przez sprzedawców wyrobów węglowych. Zamiast dotychczasowego obowiązku umieszczania numerów i dat wystawionych dokumentów dostawy, wprowadzono wymóg umieszczania daty wystawienia i numeru faktury, z której wynika zapłata należności za wyroby węglowe sprzedane przez pośredniczący podmiot węglowy.
Konsekwencją zniesienia dokumentów dostawy jest zniesienie obowiązku przesyłania do organów podatkowych kwartalnego zestawienia wystawionych dokumentów dostawy.
Oświadczenie nabywcy o przeznaczeniu wyrobów węglowych na cele uprawniające do zwolnienia
Dla uniknięcia generowania dodatkowego dokumentu, ustawodawca przewidział możliwość umieszczenia oświadczenia o przeznaczeniu wyrobów węglowych na cele uprawniające do zwolnienia w treści Faktury Sprzedaży dokumentującej sprzedaż pod warunkiem jej czytelnego podpisania.
Dodatkowo, utrzymany został brak obowiązku stosowania faktury i pobierania oświadczenia o przeznaczeniu wyrobów węglowych w przypadku ich sprzedaży w ilości nieprzekraczającej jednorazowo 200 kg.
Niezbędnymi elementami oświadczenia finalnego nabywcy wyrobów węglowych będącego przedsiębiorcą (osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej oraz osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą) są:
- nazwa, adres siedziby lub zamieszkania oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP),
- określenie ilości, rodzaju oraz przeznaczenia nabywanych wyrobów węglowych,
- data i miejsce złożenia oświadczenia,
- czytelny podpis składającego oświadczenie.
W przypadku, gdy finalnym nabywcą wyrobów węglowych będzie osoba fizyczna (np. nabywająca węgiel na potrzeby gospodarstwa domowego), oświadczenie musi zawierać:
- imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego lub nazwę i numer innego dokumentu stwierdzającego tożsamość oraz numer PESEL, jeżeli został nadany,
- określenie ilości, rodzaju oraz przeznaczenia nabywanych wyrobów węglowych,
- datę i miejsce złożenia oświadczenia oraz
- czytelny podpis składającego oświadczenie.
Na potrzeby dokumentowania sprzedaży węgla na karcie kontrahenta, na zakładce [Ogólne] w polu Dok. tożsamości, w przypadku kontrahenta, który jest osobą fizyczną należy podać rodzaj i numer dowodu tożsamości (w przypadku dowodu osobistego wystarczy sam numer). Pole to znajduje się również na formularzu Faktury Sprzedaży na zakładce [Kontrahent]. Wartość na FS jest przenoszona z karty kontrahenta wybranego na dokument, z możliwością ręcznej edycji podczas wystawiania faktury (przydatne w przypadku klientów niezarejestrowanych w systemie). Informacja o dokumencie tożsamości jest pobierana z Faktury Sprzedaży na wydruk oświadczenia nabywcy o przeznaczeniu wyrobów na cele uprawniające do zwolnienia z podatku akcyzowego.
Umowa na dostawy węgla
W przypadku zawarcia okresowej umowy na dostawę wyrobów węglowych pomiędzy sprzedawcą a finalnym nabywcą węglowym, oświadczenie o przeznaczeniu wyrobów na cele uprawniające do zwolnienia może zostać złożone w treści tej umowy, pod warunkiem każdorazowego dokumentowania sprzedaży wyrobów Fakturą Sprzedaży.
W takiej sytuacji na karcie kontrahenta (menu Ogólne/ Kontrahenci), na zakładce [Handlowe] należy zaznaczyć parametr Umowa na dostawy węgla.
Parametr jest również dostępny na formularzu Faktury Sprzedaży na zakładce [Kontrahent]. Jego ustawienie na fakturę jest przenoszone z karty kontrahenta, z możliwością ręcznej zmiany przez użytkownika. Jeśli parametr jest zaznaczony na Fakturze Sprzedaży, wówczas na wydruku Faktura VAT (GenRap)/ Akcyza nie jest drukowane oświadczenie nabywcy o przeznaczeniu wyrobów węglowych na cele uprawniające do zwolnienia. W przeciwnym wypadku, przy sprzedaży węgla powyżej 200 kg, oświadczenie zostanie wydrukowane na fakturze.
Wydruk oświadczenia o przeznaczeniu wyrobów węglowych na cele uprawniające do zwolnienia w treści Faktury Sprzedaży
Dla Faktur Sprzedaży wystawionych od 01.01.2019 r. na wydruku Faktura VAT (GenRap)/ Akcyza drukowane są kody CN oraz ilość wyrobów węglowych wyrażona w kilogramach. Jeśli towar na Fakturze Sprzedaży występuje w innej jednostce miary niż kg, to pod ilością z dokumentu, drukowana jest ilość w przeliczeniu na kg ( na podstawie przelicznika ustalonego na karcie towaru, na zakładce [Dodatkowe] w sekcji Akcyza na wyroby węglowe).
Jeśli na formularzu Faktury Sprzedaży na zakładce [Kontrahent] nie jest zaznaczony parametr Umowa na dostawy węgla oraz dla któregokolwiek z kodów CN łączna suma ilości towaru przekracza 200 kg, na wydruku faktury drukowane jest oświadczenie o przeznaczeniu wyrobów węglowych na cele uprawniające do zwolnienia z podatku akcyzowego.
Deputaty węglowe
Nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym wprowadza nowe rozwiązanie dotyczące udokumentowania zwolnienia od akcyzy w przypadku przekazania wyrobów węglowych pracownikom w ramach tzw. deputatów węglowych. W takim przypadku, z uwagi na to, że nie dochodzi do sprzedaży tych wyrobów, pracodawca nie wystawia faktury. Przekazanie węgla pracownikom w ramach deputatu węglowego należy w programie realizować poprzez dokumentu Rozchodu Wewnętrznego. Pracodawca jest zobowiązany do pobrania od pracownika oświadczenia o przeznaczeniu wyrobów węglowych według tych samych zasad jak przy sprzedaży wyrobów węglowych osobie fizycznej. W tym celu z poziomu formularza Rozchodu Wewnętrznego dostępny jest wydruk Akcyza (GenRap)/ Oświadczenie. Na formularzu Rozchodu Wewnętrznego na zakładce [Kontrahent] do pola Dokument tożsamości, z karty pracownika pobierany jest numer dowodu osobistego bądź numer paszportu jeśli nie podano numeru dowodu. Dokument tożsamości jest drukowany na oświadczeniu.
Dodatkowo pracodawca jest zobowiązany do sporządzenia kwartalnej listy uprawnionych odbiorców zawierającej:
- imię i nazwisko,
- numer dowodu osobistego lub nazwę i numer innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
- numer PESEL.
Tę listę należy sporządzić na podstawie Rozchodów Wewnętrznych wystawionych na potrzeby udokumentowania deputatu węglowego, można ją wydrukować z poziomu Ewidencji wyrobów węglowych (menu Handel/ Inne). W tym celu należy wybrać wydruk Zestawienie odbiorców deputatu węglowego (GenRap)/ Wzór standard.
Ewidencje prowadzone przez sprzedawców wyrobów węglowych
Ewidencja:
Od 1 stycznia 2019 r. zmienia się zakres danych wykazywanych w ewidencji akcyzowej prowadzonej przez sprzedawców wyrobów węglowych. Zamiast dotychczasowego obowiązku umieszczania numerów i dat wystawionych dokumentów dostawy, wprowadzono wymóg umieszczania daty wystawienia i numeru Faktury Sprzedaży, z której wynika zapłata należności za wyroby węglowe sprzedane przez pośredniczący podmiot węglowy.
Te dane są zawarte na wydruku ewidencji wyrobów węglowych.
Zestawienie dokumentów dostaw:
Konsekwencją zniesienia od 1 stycznia 2019 r. dokumentów dostawy jest zniesienie obowiązku przesyłania do organów podatkowych kwartalnego zestawienia wystawionych dokumentów dostawy.