• Faktura Sprzedaży (FA),
• Paragon (PA),
• Rezerwacja Odbiorcy (RO),
• Faktury Pro Forma (FPF),
• Faktury Zakupu (FZ),
• Zamówienia u Dostawcy (ZD),
• Dokumenty Wewnętrzne Sprzedaży (FWS),
• Wydania Zewnętrzne (WZ),
• Przyjęcia Zewnętrzne (PZ),
• Rozchody wewnętrzne (RW),
• Przyjęcia Wewnętrzne (PW)
• Przesunięcia międzymagazynowe (MM)
• Dokumenty kaucyjne WKA i PKA

Eksport dokumentu jest możliwy bezpośrednio z poziomu formularza dokumentu z menu wyświetlanego pod przyciskiem strzałki  w pasku zadań. Przy eksporcie należy wskazać plik, w którym zapisany będzie dokument. Domyślną ścieżkę dostępu do katalogu można wpisać w Konfiguracji stanowiska/ Handel/ Parametry: Eksport dokumentów – katalog dla plików XML.

W pliku zapisywane są wszystkie informacje z eksportowanego dokumentu:

• pozycje (ilość, cena, wartość)
• kontrahent
• płatności

Import dokumentu jest możliwy z poziomu listy dokumentów z menu wyświetlanego pod przyciskiem strzałki   w pasku zadań. Przy imporcie należy wskazać plik, z którego odczytywany będzie dokument. Domyślną ścieżkę dostępu do katalogu można wpisać w Konfiguracji stanowiska/ Handel/ Parametry: Import dokumentów – katalog dla plików XML. W oknie importu dla Faktur Sprzedaży, Faktur Zakupu i Paragonów jest dostępny parametr Utwórz dokument (-y) pierwotny (-e). Funkcja jest przydatna w sytuacji kiedy w Comarch ERP Optima należy wystawić korektę do dokumentu wystawionego uprzednio w poprzednim programie.

Funkcja eksportu i importu dokumentów może być wykorzystywana podczas przekształcania dokumentów m.in. wtedy, jeśli w programie nie ma funkcji umożliwiającej bezpośrednią konwersję dokumentów.

Jeżeli w importowanym pliku XML znajduje się nazwa kontrahenta to przy imporcie do Comarch ERP Optima nazwa jest pobierana z pliku, jeśli w pliku XML nie ma nazwy kontrahenta to jest ona pobierana z karty kontrahenta z Comarch ERP Optima rozpoznanego przy imporcie po kodzie, NIP lub GLN.

Zakładanie kart towarów i kontrahentów podczas importu dokumentów z pliku XML

Podczas importu dokumentów handlowo-magazynowych z pliku XML (z pominięciem Przyjęć Kaucji, Wydań Kaucji) możliwe jest automatyczne założenie kart towarów i kontrahentów, których nie ma w bazie docelowej. Opcja jest dostępna na liście dokumentów, na górnej wstążce pod ikoną Funkcje dodatkowe/ Import dokumentów.

Na oknie importu dokumentów z pliku XML znajdują się domyślnie zaznaczone parametry: Załóż karty kontrahentów, Załóż karty towarów.

Na oknie importu dodatkowo znajduje się parametr Utwórz dokument pierwotny, po zaznaczeniu sprzedaż i zakup zostaną zaimportowane jako dokument pierwotny (szczegóły w artykule Korekty do dokumentów nie istniejących w systemie).

Dodawanie towarów

Towary, które zostaną dodane do bazy, wyświetlane są w oknie Wybierz parametry dodawanych towarów.

W tym miejscu można dla każdej pozycji określić:

Typ – towar lub usługa,

Produkt – prosty lub złożony,

Kaucja – parametr należy zaznaczyć jeśli towar ma być opakowaniem kaucjonowanym (opcja dostępna dla modułu Handel jeśli w konfiguracji włączono obsługę opakowań kaucjonowanych).

Karta jest zakładana na podstawie danych zawartych w pliku – kodu, nazwy, opisu, kodu EAN, PKWiU, numeru katalogowego, stawki VAT, jednostki miary podstawowej, jednostki miary pomocniczej.

Jednostki miary z pliku, których nie ma w programie, zostaną dodane i ustawione na karcie towaru. Dotyczy to zarówno jednostek podstawowych, jak i pomocniczych wraz z przelicznikiem.

Jeżeli karta towaru i powiązane z nią jednostki znajdują się już w programie, ale przelicznik w pliku jest inny niż na karcie, wówczas na importowany dokument przelicznik zostanie pobrany z pliku.

Dodawanie kontrahentów

W momencie importu dokumentów, jeżeli nie znaleziono kontrahenta – dotyczy to zarówno nabywcy (sekcja Płatnik w pliku XML), jak i odbiorcy (sekcja Odbiorca w pliku XML) – założona zostanie nowa kartoteka.

• Jeżeli w pliku znajduje się NIP, karta kontrahenta zostanie założona na podmiot gospodarczy, w przeciwnym wypadku zostanie założona na osobę fizyczną. Jeśli w pliku jest również prefiks NIP, dla prefiksu PL kontrahent zostanie zaimportowany jako krajowy, dla pozostałych prefiksów (występujących w programie) jako wewnątrzunijny.
• Forma płatności jest pobierana z pliku (forma płatności musi znajdować się w bazie docelowej, aby import się powiódł).
• Domyślna waluta ustawiana na karcie kontrahenta jest zgodna z walutą dokumentu (jeśli waluty nie ma w bazie docelowej, zostanie ona dodana podczas importu).

• w sposób trwały. Wtedy nie można dokonywać na nim żadnych zmian ani go skasować. Dopuszczane są jedynie korekty ilościowe lub wartościowe albo anulowanie. W tym ostatnim przypadku dokument anulowany pozostaje na liście faktur (ma kolor czerwony), ale nie jest brany pod uwagę w żadnych analizach i zestawieniach.
• do bufora. Dokumenty w buforze, na liście oznaczone kolorem zielonym, to dokumenty, na których można dokonywać wszelkich zmian.

Możliwość zapisu do bufora może zostać zablokowana dla wybranych operatorów. Parametr Blokada zapisu dokumentów FA i PA do bufora został dokładniej opisany w artykule Konfiguracja uprawnień operatora.

Najważniejsze zasady (i konsekwencje) umieszczania dokumentów w buforze

• Dokumentowi w buforze nadawany jest numer kolejny w obrębie wykorzystywanego schematu numeracji. Skasowanie dokumentu w buforze pozostawia lukę w numeracji, której program nie wypełnia automatycznie. Użytkownik powinien to zrobić we własnym zakresie.
• Dokumentów w buforze nie da się anulować, ani wystawiać do nich korekt. Można je modyfikować lub usunąć.
• Na podstawie dokumentu w buforze nie można utworzyć innego, skojarzonego z nim dokumentu.
• Do dokumentów w buforze nie da się zrealizować żadnych płatności. Oznacza to, że zatwierdzenie do bufora faktury płatnej gotówką nie wprowadzi zapisu do rejestru kasowego.
• Wszystkie płatności do dokumentów w buforze (bez względu na formę płatności) umieszczane są w buforze preliminarza płatności, ze statusem (N) nierozliczone. Z poziomu preliminarza nie da się ich rozliczać ani zmienić ich stanu i statusu. Dopiero trwałe zatwierdzenie dokumentu zmienia stan zdarzenia w preliminarzu na Zatwierdzone do realizacji i pozwala na wykonywanie dalszych rozliczeń (automatem, lub ręcznie).
• Do dokumentów w buforze nie da się wydrukować Paragonu fiskalnego.
• Dokumentów w buforze nie można przenieść do rejestru VAT ani zaksięgować na konta.

Dokumenty w buforze a ilość towaru

Program umożliwia zapisywanie wszystkich dokumentów do bufora, ale nie wszystkie one wpływają na ilość towaru. Generalna zasada jest taka, że:

• dokumenty magazynowe, przychodowe (PZ, PW) nie wpływają na ilości, wpływają na zamówienia
• dokumenty magazynowe, rozchodowe (WZ, RW) zmniejszają ilości (magazynową i dostępną)
• dokumenty handlowe sprzedaży (FA, PA) powodują rezerwacje lub pobranie.

Dla przypomnienia, w programie z towarem związane są 2 ilości:

• ilość towaru jaki jest na magazynie (fizycznie)
• ilość dostępna, uwzględniającą rezerwacje

W trakcie wystawiania dokumentów magazynowych WZ, RW program sprawdza aktualną ilość towaru na magazynie lub ilość dostępną (pomniejszoną o rezerwacje) jeżeli zaznaczono parametr w Konfiguracji firmy/ Magazyn/ Parametry – Nie pozwalaj na wydanie towaru gdy występują rezerwacje. Ilość ta sprawdzana jest także w przypadku dokumentów handlowych (PA, FA) jeśli określono, że mają one pobierać a nie rezerwować.

W tabeli poniżej przedstawiony został wpływ dokumentów handlowych zapisanych do bufora (nie na stałe) na poszczególne ilości widoczne na liście zasobów.

TYP DOKUMENTU	ILOŚĆ	REZERWACJE	ZAMÓWIENIA
FA/PA (pobranie)	√
FA/PA (rezerwacja)		√
FA/PA Kor. ilości			√
FZ			√
FZ Kor. ilości		√

Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku dokumentów magazynowych.

TYP DOKUMENTU	ILOŚĆ	REZERWACJE	ZAMÓWIENIA
WZ	√
WZ Kor ilości			√
PZ			√
PZ Kor. ilości		√
PW			√
PW kor. ilości		√
RW	√
RW Kor. ilości			√
PWP			√
RWS (rezerwacja)		√
RWS (pobranie)	√
ZD			√
RO		√

• Faktur Sprzedaży,
• Paragonów,
• Faktur Zakupu od rolnika ryczałtowego,
• Dokumentów Wewnętrznych Sprzedaży,
• Dokumentów Wewnętrznych Zakupu,
• Faktur Pro Forma,
• Korekt,

W modułach Handel, Handel Plus dla:

• Wydań Zewnętrznych,
• Przyjęć Zewnętrznych,
• Rozchodów Wewnętrznych,
• Przyjęć Wewnętrznych,
• Przesunięć Międzymagazynowych,
• Przyjęć Wewnętrznych Produktów,
• Rezerwacji Odbiorcy,
• Zamówień u Dostawcy.

Dokumenty można zatwierdzić wybierając z menu kontekstowego opcję Zatwierdź dokumenty.

Seryjnie zatwierdzane mogą być tylko dokumenty z odroczonym terminem płatności.

Przy jednoczesnym zatwierdzaniu kilku dokumentów przychodowych zmieniających ostatnią cenę zakupu na karcie towaru, dokument zatwierdzany jako ostatni zaktualizuje cenę zakupu na karcie towaru.

W przypadku zatwierdzania z listy korekty do Faktury Zakupu od Rolnika Ryczałtowego, jeśli korygowana FRR jest powiązana z Fakturą Zakupu, program nie utworzy automatycznie korekty do FZ. Aby utworzyć korektę do Faktury Zakupu należy na korekcie do FRR z menu kontekstowego wybrać opcję Przekształcenie do FZ korekta.

Na karcie operatora (menu System/ Konfiguracja/ Program/ Użytkowe/ Operatorzy), na zakładce [Blokady dostępu] jest procedura Seryjne zatwierdzanie dokumentów umożliwiająca zablokowanie operatorowi opcji zatwierdzania dokumentów z listy.

Seryjne usuwanie dokumentów

Na listach istnieje możliwość seryjnego kasowania dokumentów. Jeśli na liście zaznaczona jest przynajmniej jedna pozycja  – po wciśnięciu przycisku Usuń (lub wybraniu opcji z menu kontekstowego) program dodatkowo poprosi o potwierdzenie usunięcia dokumentów. W trakcie kasowania spośród zaznaczonych pozycji usunięte zostaną wszystkie dokumenty w buforze. Informacja o przebiegu operacji kasowania jest wyświetlana w odrębnym oknie.

Seryjne tworzenie dokumentów magazynowych

Funkcja została opisana w artykule Tworzenie WZ/PZ do dokumentów handlowych.

Seryjna zmiana stawek VAT na dokumentach w buforze

Dla dokumentów:

• FA, PA, FZ, FPF, FWS,
• RO, ZD, WZ, PZ (wymagany moduł Handel lub Handel Plus)

będących w buforze można zmienić stawki zgodnie z zapisanymi na karcie towaru (opcja nie jest dostępna dla korekt w buforze).

Po zaznaczeniu dokumentów, dla których chcemy wykonać aktualizację stawek VAT należy wybrać opcję dostępną na liście w menu kontekstowym: Pobierz stawki VAT z cennika.

Aktualizacja stawek VAT nie dotyczy:

• FA, FZ, PA w buforze utworzonych na podstawie WZ/PZ,
• Faktury Sprzedaży finalnej w buforze utworzonej na podstawie Faktury Pro Forma,
• WZ w buforze utworzonego do FPF powiązanej z Fakturami Zaliczkowymi.

Seryjna zmiana atrybutów FA i FZ

Dla zaznaczonych na liście Faktur Sprzedaży i Zakupu poprzez operacje seryjne  można dodawać/ usuwać/ zmieniać atrybuty dokumentu oraz atrybuty wykorzystywane w Jednolitym Pliku Kontrolnym.

Zmiana kategorii w nagłówku dokumentu

Na listach dokumentów handlowo magazynowych dostępna jest opcja seryjnej zmiany kategorii w nagłówku dokumentu:

Funkcja działa dla pozycji zaznaczonych na liście bądź dla dokumentu podświetlonego na liście, jeśli nie zaznaczono żadnych pozycji:

Wykonanie funkcji  Zatwierdź bez wyboru kategorii skutkuje usunięciem kategorii z nagłówka dokumentu.

• FA, PA – termin może być wyliczany od daty wystawienia lub daty sprzedaży. Parametr jest również wykorzystywany podczas wystawiania Faktur Sprzedaży i Paragonów w module Faktury oraz wprowadzania dokumentów do rejestrów VAT.
• FZ – w przypadku Faktur Zakupu wystawianych w module Faktury termin płatności może być wyliczany od daty wpływu, daty wystawienia lub daty zakupu. Warto pamiętać, że parametr jest również wykorzystywany podczas wprowadzania faktur kosztowych w rejestrach VAT.

W przypadku płatności gotówkowych, gdzie w raporcie kasowym powinien powstać odpowiedni zapis KP/ KW istnieje możliwość zdefiniowania, z jaką datą powinien być do raportu dopisywany:

Data zapisu kasowego przy zapisie FA – zapis KP, tworzony automatycznie w chwili zatwierdzania Faktury Sprzedaży, może być generowany z datą wystawienia faktury lub z datą sprzedaży.

Data zapisu kasowego przy zapisie PA – zapis KP tworzony w chwili zatwierdzania Paragonu może być generowany z datą wystawienia PA lub datą sprzedaży.

Data zapisu kasowego przy zapisie FZ – zapis KW tworzony w chwili zatwierdzania Faktury Zakupu może być generowany z datą wpływu, datą wystawienia dokumentu lub datą zakupu.

Data zdarzenia w preliminarzu dla FZ – w chwili zatwierdzania Faktury Zakupu powstaje zdarzenie w Preliminarzu płatności. W zależności od wykorzystanej formy płatności oraz, w przypadku faktur kosztowych wprowadzanych w Rejestrach VAT, ustawień konfiguracyjnych zdarzenie może być Nierozliczone lub od razu ze statusem Rozliczono.

Parametr jest wykorzystywany podczas tworzenia zdarzenia w Preliminarzu do określenia Daty dokumentu. W zależności od tego, którą datę wybierze użytkownik (data wpływu, data zakupu, data wystawienia) – jako data zdarzenia będzie proponowana odpowiednia data wprowadzona na dokument FZ.

Data zdarzenia w preliminarzu dla FS/WKA, PA – określa, czy zapis wygenerowany w Preliminarzu Płatności podczas zamykania Faktury sprzedaży/ Wydania kaucji/ Paragonu będzie opatrzony datą wystawienia czy datą sprzedaży.

• Jeżeli dokument jest pusty lub kursor nie jest ustawiony na żadnej pozycji towarowej, po wybraniu przycisku Zestawów Promocyjnych podniesie się lista, która domyślnie będzie wyświetlała wszystkie promocje aktywne w bieżącym momencie. Po zmianie ustawień filtra użytkownik będzie mógł wybrać na dokument Zestaw obowiązujący w dowolnym innym okresie. Zatwierdzenie wyboru spowoduje dodanie na dokument wszystkich elementów Zestawu w ustalonych wcześniej ilościach, jednostkach i cenach.
• Jeżeli kursor jest ustawiony na towarze dodanym na dokument, po wciśnięciu przycisku Zestawów Promocyjnych wyświetli się lista aktualnych promocji zawężona do towaru wskazanego na dokumencie. Po wybraniu Zestawu na dokument pozycja, na której ustawiono kursor zostanie usunięta, a cały zestaw zostanie dodany na końcu listy.

Aby rozpoznać, które towary na formularzu dokumentu zostały dodane jako Zestaw, należy z menu kontekstowego dodać kolumnę Kod zestawu. Dla wszystkich elementów zostanie wyświetlony kod Zestawu Promocyjnego, do którego przynależą, a towar główny zostanie dodatkowo oznaczony symbolem [v].

Edycja zestawu na dokumencie

Po dodaniu Zestawu na dokument jego edycja jest ograniczona. Dla elementów Zestawu możliwa jest edycja kategorii, PKWiU i stawki VAT, a dla towaru głównego dodatkowo można zmienić ilość i magazyn.

Po wprowadzeniu nowej ilości towaru głównego, ilość pozostałych elementów zestawu zostanie przeliczona automatycznie. Zmiana magazynu towaru głównego spowoduje zmianę również dla pozostałych pozycji pakietu promocyjnego – wszystkie elementy Zestawu muszą być pobrane z jednego magazynu.

Nazwę oraz opis każdej pozycji można edytować zgodnie z ustawieniem zaznaczonym na karcie towaru (zakładka [Dodatkowe]).

Rabat wprowadzony w nagłówku dokumentu nie wpływa na cenę zestawu.

Zestawy nie są agregowane. W przypadku, kiedy na dokument zostanie dodany kilkakrotnie ten sam zestaw, po przekształceniu do innego dokumentu każdy zestaw będzie wprowadzany oddzielnie.

Usuwanie zestawu z dokumentu

Aby skasować cały zestaw z dokumentu wystarczy ustawić się na towarze głównym i wcisnąć ikonę kosza. Operacja ta jest niedostępna na pozostałych elementach zestawu. Usuwanie tylko pojedynczych elementów nie jest możliwe.

Kontrola ilości

Jeżeli któryś z elementów zestawu będzie niedostępny na magazynie, wówczas:

• Aby zatwierdzić dokument WZ lub FA/PA z pobraniem, należy usunąć cały zestaw.
• Przy zaznaczonym parametrze Kontrola ilości na dokumentach rozchodowych – W edycji przed zapisem (Konfiguracja Firmy/ Magazyn/ Parametry) po zatwierdzeniu wyboru zestawu nie zostanie on dodany. Użytkownik otrzyma komunikat o braku jednego z elementów.
• Przy zaznaczonym parametrze Kontrola ilości na dokumentach rozchodowych – Przy akceptacji pozycji (przez bufor) (Konfiguracja Firmy/ Magazyn/ Parametry) po zatwierdzeniu wyboru zestawu pojawi się on na dokumencie wraz z komunikatem o braku jednego z elementów. Jeżeli stany towarowe nie zostaną uzupełnione, zapis dokumentu nie będzie możliwy.
• Przy zaznaczonym parametrze Konwersja RO/PF do WZ, RW, MM, FA i PA (pobranie) – pobieraj ilość dostępną (Konfiguracja Firmy/ Magazyn/ Parametry) cały zestaw nie będzie przeniesiony na dokument docelowy.

Korekta elementów zestawu

Na dokumentach korygujących informacja o towarach pochodzących z zestawu znajduje się w kolumnie Kod zestawu. Elementy Zestawu można korygować na takich samych zasadach jak pozostałe towary.

• wpisywania kodu EAN na formularz towaru,
• odszukiwania pozycji w cenniku/ na liście zasobów – operacje można wykonać z poziomu Cennika/Listy zasobów,
• dopisywania pozycji na dokument – program szuka na liście zasobów pozycji o zadanym kodzie i jeśli taki kod istnieje pozycja zostanie dopisana. Pozostaje ustalenie ilości i ceny,
• wprowadzania towaru jako składnika na recepturę.

W Konfiguracji firmy/ Handel/ Parametry znajduje się parametr Sprzedaż tylko wg kodów EAN. Jeśli parametr jest zaznaczony (przy ustawionej w Konfiguracji firmy/ Handel/ Parametry metodzie dodawania pozycji na dokument przez edycję na liście lub podniesienie formularza) to podczas wpisywania pozycji na dokument program wyszukuje towar wg pola kod EAN, jeśli nie znajdzie towaru o takim kodzie EAN generowany jest komunikat: Nie znaleziono pozycji o kodzie EAN: XXXXXXXX. – Anuluj. Okno z komunikatem można zamknąć klawiszem <ESC> lub za pomocą myszy naciskając w oknie komunikatu przycisk Anuluj.

Kody wagowe

Podczas wystawiania dokumentów w systemie Comarch ERP Optima (z wyjątkiem dokumentów PWP, RWS dostępnych w modułach Handel, Handel Plus) istnieje możliwość odczytywania tzw. kodów wagowych (zawierających informację o wadze towaru). Kody takie są drukowane przez wagi, natomiast w chwili odczytu program rozpoznaje, że jest to kod wagowy i odpowiednio odczytuje ilość, wprowadzając ją na dokument. Sam towar jest rozpoznawany na podstawie kodu EAN wprowadzonego na karcie.

Kod wagowy ma określoną strukturę, w związku z czym:

• kod EAN zapisane na karcie towaru może mieć 4 znaki
• waga towaru nie może przekraczać 99.9999 kg
• kody rozpoczynające się prefiksem od 20 do 29 rozpoznawane są zawsze jako wagowe i program nie sprawdza poprawności cyfr kontrolnych, jeśli w Konfiguracji Firmy/ Handel/ Autonumeracja i kody EAN wyłączony zostanie parametr Walidacja poprawności kodu EAN

• tylko przy zapisie na trwałe – zaznaczony parametr zapis trwały
• zawsze – zaznaczony parametr zapis trwały i zapis do bufora
• brak agregacji – odznaczony parametr zapis trwały.

Pozycje na dokumencie zostaną zagregowane do jednej w przypadku, gdy posiadają identyczne wszystkie wartości z wyjątkiem ilości (m.in. kod, nazwę, opis, jednostkę miary, cenę, kategorię).

Agregacja pozycji na dokumentach powstałych z   WZ   PZ

Parametr znajduje się w Konfiguracji firmy/ Magazyn/ Parametry. Po jego zaznaczeniu agregowane będą identyczne pozycje na dokumentach, które powstały z przekształcenia dokumentów WZ/PZ

Agregacja pozycji na dokumentach powstałych z   RO   ZD

Parametr znajduje się w Konfiguracji Firmy/ Magazyn/ Parametry. Po jego zaznaczeniu agregowane będą identyczne pozycje na dokumentach, które zostały wygenerowane z dokumentów RO/ZD.