Załóżmy, że w naszej bazie NOVA księgowanie wszystkich transakcji sprzedaży odbywa się w następujący sposób:

• kwota brutto jest księgowana na stronę Debet konta 201-2-1 służącego do prowadzenia rozrachunków z określonym odbiorcą
• kwota netto jest księgowana na stronę Kredyt konta 731-2 Przychody ze sprzedaży towarów
• kwota należnego podatku VAT jest księgowana po stronie Kredyt konta 221-2 VAT należny

Aby utworzyć schemat księgowania należy:

• z poziomu menu głównego otworzyć Księgowość/ Inne/ Schematy księgowań
• wybrać typy schematów: Rejestr sprzedaży VAT.

Definiujemy nagłówek schematu księgowego.

1. Dodajemy nowy schemat za pomocą przycisku .

2. Wprowadzamy w polach:

• Symbol – SPRZEDAŻ TOWARÓW
• Nazwa – Sprzedaż towarów handlowych
• Dziennik – SPRZEDAŻ
• Pozostawiamy zaznaczony parametr: Księgowanie przez bufor
• Data księgowania – domyślnie zaznaczony parametr Pobierz datę księgowania z konfiguracji
• Opis – wybieramy za pomocą przycisku Opis  Nr dokumentu. Wybranie tej pozycji spowodowało pojawienie się w polu obok symbolu (makra) @Dokument.

Definiujemy elementy schematu księgowego

Aby dodać element wybieramy przycisk  Nowa pozycja schematu. Pojawia się formularz Element schematu księgowego.

Dodajemy pierwszą pozycję schematu:

• klikamy na przycisku konta księgowego Konto Wn, z listy wybieramy konto syntetyczne rozrachunkowe 201-2-1 (Rozrachunki z odbiorcami), w polu Podział na słowniki wybieramy Podmioty.
• przechodzimy do definicji kwoty. Klikamy na przycisku Kwota/Brutto/Razem co skutkuje pojawieniem się w okienku obok makra @Brutto.
• klikamy na przycisku Opis i wybieramy Nr dokumentu.
• zaznaczamy parametr Rozrachunek, ponieważ po zaksięgowaniu tym schematem chcemy jeszcze sparować ze sobą dekrety na kontach rozrachunkowych.
• nie będziemy uzależniać księgowania na konto 201-2-1 od żadnego warunku.
• przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

2. Dodajemy drugą pozycję

• w oknie Konta księgowego klikamy na przycisku Konto Ma, z listy wybieramy konto analityczne 731‑2 (Sprzedaż towarów), Podział na słowniki: Brak
• przechodzimy do definicji kwoty. Klikamy na przycisku Kwota/Netto/Razem co skutkuje pojawieniem się w okienku obok makra @Netto.
• klikamy na przycisku Opis i wybieramy Nr dokumentu.
• nie będziemy uzależniać księgowania na konto 731-2 od żadnego warunku.
• przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

3. Dodajemy trzecią pozycję schematu:

• w oknie Konta księgowego klikamy na przycisku Konto Ma, z listy wybieramy konto analityczne 221‑2 (VAT należny), Podział na słowniki: Brak
• przechodzimy do definicji kwoty. Klikamy na przycisku Kwota/Vat/Razem co skutkuje pojawieniem się w okienku obok makra @Vat.
• klikamy na przycisku Opis i wybieramy Nr dokumentu.
• nie będziemy uzależniać księgowania na konto 221-2 od żadnego warunku.
• przyciskiem Zapisz akceptujemy daną pozycję schematu.

4. Po zdefiniowaniu wszystkich pozycji schematu, przyciskiem  zapisujemy cały schemat.

Księgowanie wzorcem faktur z rejestru sprzedaży VAT:

1. Aby zaksięgować fakturę wprowadzoną w rejestrze VAT należy wybrać:

• menu Rejestry VAT/ Rejestry VAT
• zakładkę Sprzedaż, podrejestr SPRZEDAŻ
• miesiąc 01

2. Zaznaczamy fakturę FA/9/20XX na liście zapisów.

3. Uruchamiamy księgowanie .

• pojawia się okno Księgowanie dokumentów schematem księgowym
• wybieramy schemat SPRZEDAŻ TOWARÓW
• akceptujemy wybór przyciskiem ptaszka.
• po zakończeniu procesu księgowania program poda informację o jego przebiegu, z okienka wycofujemy się np. klawiszem <Esc>.

4. Zaksięgowany dokument można zobaczyć:

• z poziomu faktury – zakładka Dokumenty
• z poziomu Księgowość/ Dzienniki po zaznaczeniu bufora, dziennika SPRZEDAŻ i miesiąca stycznia 20XX.

Współpraca z urządzeniami zewnętrznymi – kasy fiskalne

W aktualnej wersji systemu Comarch ERP Optima możliwa jest współpraca z kasami ELZAB, SHARP, NOVITUS.

Obsługa kas fiskalnych polega na przesyłaniu danych o towarach do/z kasy oraz imporcie raportu sprzedaży z kasy do programu. Współpraca przebiega w trybie off-line.

Konfiguracja kas fiskalnych z programem Comarch ERP Optima sprowadza się do kilku czynności:

• przygotowania konfiguracji programu Comarch ERP Optima do współpracy z wybraną kasą
• przystosowania kart towarowych do współpracy z wybraną kasą fiskalną wg wymogów danej kasy

Instalacja programów komunikacyjnych.

Instalator Comarch ERP Optima podczas instalacji programu, automatycznie rejestruje biblioteki odpowiedzialne za komunikację z kasą fiskalną ELZAB, SHARP, NOVITUS.

Przygotowanie konfiguracji Comarch ERP Optima do współpracy z kasą fiskalną ELZAB/SHARP/NOVITUS

Aby poprawnie przygotować program Comarch ERP Optima do współpracy z kasą należy dokonać ustawień:

W konfiguracji programu System/Konfiguracja/Program/Ogólne  są dostępne opcje:

• Działy dla kas fiskalnych – na tym poziomie użytkownik definiuje dział (grupę) dla kas fiskalnych przypisując NUMER, NAZWĘ, STAWKĘ VAT dla tworzonego działu. Dla każdej stawki VAT może być zaprogramowana tylko jedna grupa.
• Kasy fiskalne – opcja ta umożliwia dodanie do systemu kas fiskalnych, użytkownik na tym poziomie wprowadza numer kasy zakres w przedziale 1-9999, nazwę kasy jako dowolne znaki alfanumeryczne, oraz dokonuje wyboru odpowiedniego sterownika: ELZAB, SHARP, NOVITUS. Pola o nazwie Numer, Nazwa oraz Sterownik są wymagane aby program zezwolił na dodanie i zapisanie w bazie danych nowej kasy. Numery kas nie mogą się duplikować.
• Symbole stawek VAT (Kasy) – w tej części konfiguracji możemy przypisać symbol fiskalny, który odpowiada danej stawce VAT w kasie fiskalnej, w górnej części okna jest widoczna lista kas które zostały wprowadzone do programu w gałęzi Kasy fiskalne, symbole stawek są przypisywane dla odpowiedniej kasy wybranej na tej liście. Symbole stawek, muszą być zgodne z ustawieniami danej kasy fiskalnej.

W konfiguracji programu System/Konfiguracja/Stanowisko/Ogólne/Kasa fiskalna  znajdują się ustawienia dla kas fiskalnych podpiętych fizycznie do danego stanowiska.

• Ustawienia sterownika – użytkownik dokonuje z listy wyboru właściwego sterownika dla podpiętych kas fiskalnych.
• Ustawienia eksportu – do kasy można wysyłać towary z kodem „Zwykły” (dane pobierane są z pola KOD z karty towaru), kodem PLU (dane pobierane są z pola PLU z karty towaru zakładka Dodatkowe) lub EAN (dane pobierane z pola EAN z karty towaru), na tym etapie definiujemy także numer ceny, oraz rodzaj eksportu do wyboru są: pełny lub różnicowy.
• Ustawienia importu – parametr Podział na krótkie paragony. Po jego zaznaczeniu Użytkownik ma możliwość zadeklarowania ile pozycji maksymalnie może się znaleźć na jednym paragonie. W trakcie importu raport z kasy zostanie podzielony na kilka części, każda zawierać będzie określoną ilość pozycji i zostanie zapisana w odrębnych dokumentach.
• Kasy fiskalne dla stanowiska – to lista kas fizycznie podłączonych do danego stanowiska. Użytkownik po kliknięciu ikony plusa dokonuje wyboru kasy z listy kas zdefiniowanych w System/Konfiguracja/Program/Ogólne/Kasy fiskalne . Dla każdej kasy musi określić:
• nr portu COM, do którego podłączona jest kasa,
• MAGAZYN, na który będą odczytywane raporty (paragony) z kasy,
• Schemat numeracji dla tworzonych podczas odczytu paragonów,
• Seria wykorzystywana o ile w schemacie numeracji zostanie dodana seria.

W oknie dodawania kasy fiskalnej jest dostępna ikona o nazwie: Dodatkowa konfiguracja sterownika  po jej kliknięciu wyświetli się okno z ustawieniami sterownika.

Dla sterownika ELZAB

• Prędkość transmisji – prędkość powinna być zgodna z ustawieniami na kasie fiskalnej;
• Rodzaj połączenia – w zależności od posiadanego urządzenia lub kasy Elzab Delta  Max LAN  wybieramy odpowiedni wpis, do wyboru Bezpośrednie, Multiplekser 4xRS232, Multiplekser 8xRS232/RJ, Przełącznik multiplekserów, Multiplekser LAN/Delta Max LAN,  w przypadku gdy nie będzie używany multiplekser lub kasa Elzab Delta Max LAN należy wybrać opcję Bezpośrednie;
• Protokół – rodzaj wykorzystywanego przez kasę protokołu, do wyboru: Elzab lub ElzabSTX(kasy K10 i nowsze).
• Kanał multipleksera – należy wpisać odpowiednią wartość dla urządzenia.
• W przypadku wyboru „Multiplekser LAN/Delta MAX LAN oprócz ustawienia kanału multipleksera należy ustawić Adres IP, Hasło autoryzacji, Ilość retransmisji, Timeout komunikacji, prędkość transmisji nie ma znaczenia. W przypadku bezpośredniego połączenia kasy Elzab Delta Max LAN z komputerem, kanał multipleksera należy ustawić na 1.
• Adres IP – adres IP ustawiony na urządzeniu lub kasie (Elzab Delta Max LAN)
• Hasło autoryzacji – ustawione na urządzeniu lub na kasie (Elzab Delta Max LAN). Hasło powinno składać się z 8 znaków (może zawierać cyfry i litery).
• Ilość retransmisji – maksymalna liczba retransmisji uszkodzonych pakietów (domyślnie 3)
• Timeout komunikacji (podawany w sekundach) – maksymalny czas oczekiwanie na reakcję urządzenia/kasy (domyślnie 10, nie mniej niż 3).
• Używaj połączenia terminalowego – parametr wykorzystywany w Comarch ERP Optima w modelu usługowym;
• Nie wykonuj raportu dobowego przy odczycie sprzedaży – parametr służący do wyłączenia raportu dobowego przy odczycie sprzedaży z kasy;

Dla sterownika SHARP

• Prędkość transmisji – prędkość powinna być zgodna z ustawieniami na kasie fiskalnej,
• Model kasy – do wyboru są SHARP ER-A2XX, SHARP ER-A2XX+kaucje, SHARP ER-A4XX oraz SHARP ER-A285P.
• Używaj połączenia terminalowego – parametr wykorzystywany w Comarch ERP Optima w modelu usługowym;
• Nie wykonuj raportu dobowego przy odczycie sprzedaży – parametr służący do wyłączenia raportu dobowego przy odczycie sprzedaży z kasy;

Dla sterownika NOVITUS

• Rodzaj połączenia – w zależności od sposobu połączenia wybieramy odpowiedni wpis, do wyboru: Bezpośrednie lub TCP/IP
• Prędkość transmisji – prędkość powinna być zgodna z ustawieniami na kasie fiskalnej,
• W przypadku wyboru rodzaju połączenia TCP/IP należy ustawić poniższe parametry
• Adres IP – adres IP ustawiony na kasie
• Port – numer portu ustawiony na kasie
• Timeout połączenia – maksymalny czas oczekiwania na połączenie (domyślnie 1000 milisekund)
• Timeout – maksymalny czas oczekiwania na odpowiedź z kasy (domyślnie 1000 milisekund)
• Używaj połączenia terminalowego – parametr wykorzystywany w Comarch ERP Optima w modelu usługowym;
• Kasa obsługuje pakiet ecrdtPLUEx (Rozszerzony pakiet PLU) – pakiet wykorzystywany w nowszych modelach kas (został wprowadzony od kas PS 3000) w przypadku starszych modeli kas nie należy zaznaczać parametru!
• Kasa obsługuje pakiet zerujący (kasy: System, PS 3000, Soleo) – zerowanie liczników jest możliwe tylko w nowszych kasach. W przypadku starszych modeli zamiast pakietu zerowania jest wykonywany zerujący odczyt sprzedaży (dla starszych kas nie należy zaznaczać parametru!)
• Wysyłaj nazwę zdefiniowaną dla urządzeń fiskalnych – zaznaczenie parametru powoduje, że do kasy zostanie wysłana nazwa dla urządzenia fiskalnego pobrana z zakładki Dodatkowe na karcie towaru (pole Nazwa). w przypadku nie uzupełnienia tej nazwy lub wyłączenia parametru do kasy zostanie wysłana nazwa towaru.   

Import/ eksport: Programowanie kasy

Funkcja umożliwia eksport listy towarów do kasy i  jest ona dostępna z poziomu Ogólne/Cennik przycisk . Istnieje kilka warunków, które muszą zostać spełnione, by zaprogramowanie kasy było możliwe:

• Towary wg: kod – do kasy zostaną przesłane podstawowe (numeryczne) kody towarów
• Towary wg: PLU – do kasy zostaną przesłane numeryczne kody towarów (pole PLU na karcie towaru)
• Towary wg: EAN – do kasy zostaną wysłane kody EAN towarów. W przypadku, gdy towar nie ma nadanego kodu EAN zostanie pominięty przy eksporcie danych.

W przypadku kas Elzab, kody zwykłe wysłane są zawsze.

Programowanie kasy jest również możliwe z poziomu formularza Faktury Zakupu/Przyjęcie Zewnętrzne. Po wciśnięciu przycisku  otwierane jest okno, w którym należy podać parametry eksportu (domyślne ustawienia pobierane są z konfiguracji System/Konfiguracja/Stanowisko/Ogólne/Kasa Fiskalna.). Należy zdecydować czy ma być wykonany eksport pełny (wszystkie towary z listy) czy różnicowy (tylko towary, dla których coś się zmieniło), wybrać numer kasy oraz sposób wysyłania towarów. Numer ceny pobierany jest z konfiguracji

Funkcja programowania kasy jest również wykorzystywana w przypadku aktualizacji danych o towarach (np. zmiana ceny sprzedaży). Należy jednak pamiętać, że przed wykonaniem aktualizacji należy upewnić się czy raport dobowy zerujący był wykonany na kasie. W innym przypadku, jeśli na kasie przeprowadzona była sprzedaż, program nie umożliwi aktualizacji danych.

Import/ eksport: Odczyt z kasy

W przypadku, gdy Użytkownik prowadził wcześniej sprzedaż na kasie, natomiast dopiero rozpoczyna pracę z systemem Comarch ERP Optima istnieje możliwość zaimportowania towarów istniejących już w kasie do cennika w programie. Odczyt z kasy dostępny jest z menu Ogólne/Cennik.

Podczas importu danych z kasy Użytkownik ma możliwość określenia numer kasy, z której będą ściągane dane. Towary mogą być odczytywane wg:

• Towary wg: kod – dla zakładanych kart towarowych kod z kasy zostanie przepisany, jako kod podstawowy towaru w programie Comarch ERP Optima.
• Towary wg: PLU – dla zakładanych kart towarowych kod z kasy zostanie przypisany jako kod podstawowy oraz kod PLU.
• Towary wg: EAN – kody nadane w kasie zostaną przepisane w pole Kod (podstawowy) oraz EAN na karcie towaru. W przypadku kas ELZAB nie ma możliwości odczytu tylko kodów EAN, zawsze odczytywany jest kod zwykły oraz kod EAN jeśli istnieje.

Cena zaimportowana z kasy jest przepisywana we wszystkie grupy cenowe zdefiniowane w programie. Jeśli grupa cenowa jest typu netto – program wylicza odpowiednio cenę netto (na podstawie ceny brutto wysłanej z kasy). W przypadku gdy zaznaczony jest parametr Wysyłaj nazwę zdefiniowaną dla urządzeń fiskalnych w System/Konfiguracja/Stanowisko/Ogólne/Kasa fiskalna, dla zakładanych kart towarowych nazwa z kasy przypisana jest do nazwy na kartotece towarowej oraz do nazwy dla urządzenia fiskalnego (zakładka Dodatkowe na karcie towarowej). Przy nie zaznaczonym parametrze przepisana jest tylko do nazwy towaru na kartotece towarowej.

Import raportu sprzedaży z kasy

Import raportu sprzedaży z kasy jest dostępny z poziomu listy paragonów (menu Handel/Paragony), przycisk : Podczas importu istnieje możliwość utworzenia więcej niż jednego paragonu. Funkcja może być wykorzystywana, jeśli występują problemy podczas importu długich (kilkaset pozycji) raportów sprzedaży z kasy.

W oknie importu znajduje się parametr Podział na krótkie paragony, parametr ten jest uzależniony od ustawień w konfiguracji System/Konfiguracja/Stanowisko/Ogólne/Kasa Fiskalna. W trakcie importu raport z kasy zostanie podzielony na kilka części, każda zawierać będzie określoną ilość pozycji i zostanie zapisana w odrębnych dokumentach. Dodatkowo jest możliwość wyboru, według jakich kodów ma być odczytywana sprzedaż (domyślne ustawienie pobierane jest z konfiguracji System/Konfiguracja/Stanowisko/Ogólne/Kasa fiskalna).

Po wykonaniu importu danych na podstawie raportu sprzedaży kasy tworzony jest paragon (w zależności od ustawień jeden lub kilka). Paragon zapisywany jest do bufora. W przypadku, gdy w System/Konfiguracja/Firma/Magazyn/ Inicjacja dokumentu opcja dla PA jest ustawiona na POBRANIE, podczas odczytu raportu musi być pokrycie na magazynie na towary importowane z kasy, w przeciwnym wypadku import zostanie przerwany. Po wykonaniu importu Użytkownik powinien zapisać paragon na trwałe.

W przypadku, gdy bezpośrednio na kasie został wprowadzony towar, którego nie jest zarejestrowany w programie – program wyświetli błąd. Należy wtedy wykonać odczyt danych z kasy (by uzupełnić listę cennikową), a następnie wykonać ponowny import raportu sprzedaży.

Identyfikacja towarów w kasie ELZAB/SHARP/NOVITUS

Aby przyśpieszyć proces identyfikacji towarów poniższa tabela przedstawia wybrane modele kas z informacjami na temat definicji m.in. kodu, nazwy, grupy.

Kasy ELZAB	PLU (ilość kodów)	KOD TOWARU	NAZWA TOWARU	GRUPA TOWAROWA	JEDNOSTKI MIARY
ALFA	2047.4095	4 cyfrowy	do 18 znaków	Ilość. do 16 Ilość znaków: 19	Ilość do 16 Dł. 4 litery
DELTA	10239 lub 20479	5 cyfrowy	do 18 znaków	Ilość gr. do 99 Ilość znaków: 19	Ilość do 16 Dł. 4 litery
ECO	6143	4 cyfrowy	do 18 znaków	Ilość gr. do 99 Ilość znaków: 19	Ilość do 16 Dł. 4 litery
JOTA	2047	4 cyfrowy	do 18 znaków	Ilość gr. do 16 Ilość znaków: 18	Ilość do 16 Dł. 4 litery
MINI	511	3 cyfrowy	do 16 znaków	Ilość gr. do 16 Ilość znaków: 16	Ilość do 16 Dł. 4 litery
K10	3000	4 cyfrowy	do 40 znaków	Ilość gr. do 99 Ilość znaków: 19	Ilość do 16 Dł. 4 litery

Dane techniczne kas fiskalnych ELZAB. Źródło: www.elzab.com.pl

Kasy SHARP	PLU (ilość kodów)	KOD TOWARU	NAZWA TOWARU	GRUPA TOWAROWA
ER-A237P	940	3 cyfrowy	do 16 znaków	Ilość gr. od 5 do 20
ER-A277P	3500	4 cyfrowy	do 16 znaków	Ilość gr. do 30
ER-A285P	12000	5 cyfrowy	do 24 znaków	Ilość gr. do 99
ER-A457P	2000 opcjonalnie 10000 lub 40000	do 6 cyfr	8, 12 lub 16 znaków	Ilość gr. do 99

Dane techniczne kas fiskalnych SHARP. Źródło: www.torell.pl

Kasy NOVITUS	PLU (ilość kodów)	KOD TOWARU	NAZWA TOWARU	GRUPA TOWAROWA
MAŁA	500	do 18 znaków	do 18 znaków	Ilość gr. 16
BRAVO	2300	do 18 znaków	do 18 znaków	Ilość. do 42
FRIGO II	1000	do 18 znaków	do 18 znaków	Ilość gr. do 42
SOLEO PLUS	12000	do 18 znaków	do 18 znaków	Ilość gr. do 64
PS3000	16000	do 18 znaków	do 40 znaków	Ilość gr. do 64

Dane techniczne kas fiskalnych SHARP. Źródło: www.novitus.pl

• z menu Rejestry VAT wybieramy Ewidencja dodatkowa
• wybieramy zakładkę pionową Koszty
• wybieramy rejestr KOSZTY
• określamy miesiąc 01

2. Dodajemy dokument:

• Kontrahent: BIUROWIEC
• Kategoria: Energia
• Numer obcy: 132/20XX
• Data zapisu: 20XX-01-20
• Forma płatności: przelew
• Termin płatności: 20XX-01-27
• Kwota Razem: 100 PLN

3. Przyciskiem otwieramy formatkę kwot dodatkowych:

• dodajemy pozycję księgowania:
• Konto Wn 419
• Konto Ma 202-2-1 (ponieważ konto 202-2-1 jest zdefiniowane w planie kont jako konto słownikowe kontrahentów, wystarczy podać konto syntetyczne, a w momencie księgowania wzorcem program utworzy analitykę, jeżeli jej nie ma lub wybierze odpowiednią analitykę jeżeli kontrahent wybrany na dokumencie ma już założone konto)
• kwota
• rozksięgujmy podaną kwotę również na konta zespołu 5:  

1. Dokonamy rozrachunku dla konta 201-2-1-ALOZA powstałego w wyniku wprowadzenia bezpośredniego zapisu księgowego w tym ćwiczeniu oraz zapisu bilansu otwarcia w tym ćwiczeniu.

• Otwieramy listę zapisów księgowych z menu głównego przez wybór Księgowość/ Dzienniki.
• Otwieramy formatkę zapisu PK 02/20XX
• Odszukujemy pozycję z kontem 201-2-1-ALOZA.

2. Otwieramy formatkę wybranej pozycji zapisu księgowego

• Na formatce pozycji przechodzimy na zakładkę Rozrachunki
• Ikoną plusa na zakładce Rozrachunki wywołujemy listę nierozrachowanych dekretów danego konta rozrachunkowego. Lista jest zawężona tylko do tych zapisów, które mogą zostać rozrachowane  z danym dekretem.
• Zaznaczamy na liście zapis pochodzący z dokumentu BO i przyciskiem wybierz zatwierdzamy
• Zatwierdzamy formularz pozycji oraz całego zapisu księgowego.

Rozliczanie z listy:

• Otwieramy Listę rozrachunków z menu głównego Księgowość/ Rozrachunki.
• Po wejściu na listę w polu Konto wybieramy konto 202-2-1-BIUROWIEC.
• Ustawiamy inne parametry filtrowania.
• W tym momencie wyświetlą nam się nierozrachowane dekrety tego konta pochodzące z bezpośredniego zapisu księgowego z tego ćwiczenia  oraz zapisu bilansu otwarcia z tego ćwiczenia.
• Aby dokonać rozrachunku na tym koncie zaznaczamy wybrane dekrety i naciskamy ikonę pioruna.
• Rozrachunki, które zostały rozrachowane całkowicie, znikają z zakładki Nierozrachowane, a pojawią się na zakładce Rozrachowane.

Zmiana daty rozrachunku:

• Funkcja zmiany daty rozrachunku dostępna jest z poziomu Księgowość/ Rozrachunki zakładka Rozrachowane.
• W polu Konto wybieramy konto 202-2-1-BIUROWIEC.
• Ustawiamy się na gałęzi podrzędnej i w menu kontekstowym wybieramy opcję: Zmiana daty rozrachunku.
• Wyświetlana jest formatka z informacją o numerach rozrachowanych dekretów obecną datą rozrachunku oraz polem do wpisania nowej daty.

Ustawiamy nową datę na 20XX-02-07 i zatwierdzamy zmianę.

• Zaznaczamy miesiąc: 01
• Wybieramy, że dany zapis ma trafić do bufora
• Następnie wybieramy dziennik, w którym zapis ma być umieszczony INNE.
• Wprowadzamy zapis za dzień i miesiąc zgodnie z datą zapisu: 20XX-01-31

• wprowadzamy numer dokumentu: PK 01/20XX
• wprowadzamy datę księgowania, datę operacji, datę wystawienia: 20XX-01-31
• pole Kontrahent zostawiamy puste
• kategoria: wybieramy kategorię szczegółową KUP (amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodu)

• dekret w wysokości 2000,00 na konto 401-1-1 po stronie Wn i 071-2 po stronie Ma.

• Zaznaczamy miesiąc: 01
• Wybieramy, że dany zapis ma trafić do bufora
• Następnie wybieramy dziennik, w którym zapis ma być umieszczony SPRZEDAŻ.
• Wprowadzamy zapis za dzień i miesiąc zgodnie z datą zapisu: 20XX-01-31

• wprowadzamy numer dokumentu: PK 02/20XX
• wprowadzamy datę księgowania, datę operacji, datę wystawienia: 20XX-01-31
• pole Kontrahent: ALOZA
• klikamy na przycisk rozwiń obok ikony plusa i wybieramy opcję „Dodawanie pozycji przez formularz”:
• Wprowadzamy dekret w wysokości 615,00 na konto 201-2-1-ALOZA po stronie Wn
• Po podaniu konta rozrachunkowego parametr Rozrachunek zaznacza się automatycznie, ponieważ w Konfiguracji został zaznaczony parametr Automatycznie zaznaczaj rozrachunek dla ręcznych księgowań na kontach rozrachunkowych.
• Termin rozrachunku: 20XX-01-31
• Zaznaczamy parametr: Generowanie płatności
• Forma płatności: przelew
• Termin: 20XX-01-31
• Wprowadzamy kolejne pozycje dekretu:
• dekret w wysokości 115,00 na konto 221-2 po stronie Ma
• dekret w wysokości 500,00 na konto 731-2 po stronie Ma 

• Zaznaczamy miesiąc: 01
• Wybieramy, że dany zapis ma trafić do bufora
• Następnie wybieramy dziennik, w którym zapis ma być umieszczony INNE.
• Wprowadzamy zapis za dzień i miesiąc zgodnie z datą zapisu: 20XX-01-31

• wprowadzamy numer dokumentu: PK 03/20XX
• wprowadzamy datę księgowania, datę operacji, datę wystawienia: 20XX-01-31
• pole Kontrahent : BIUROWIEC
• klikamy na przycisk rozwiń obok ikony plusa i wybieramy opcję „Dodawanie pozycji przez formularz”:
• Wprowadzamy dekret w wysokości 28 116,00 na konto 202-2-1-BIUROWIEC po stronie Wn i 201-2-1-BIUROWIEC po stronie Ma. Aby zaznaczyć parametr Rozrachunek wprowadzamy dekret za pomocą dwóch pozycji. W sytuacji, kiedy oba konta rozrachunkowe wpisane są w jednej pozycji parametr Rozrachunek jest nieaktywny.
• Zaznaczamy parametr: Generowanie płatności
• Forma płatności: przelew
• Termin: 20XX-01-31 

Cel ćwiczenia: Wygenerowanie deklaracji ZUS DRA dla właściciela.

• Wybieramy z menu głównego modułu Płace i Kadry Listy płac.
• Otwieramy nowy Formularz listy płac i wybieramy (pod przyciskiem Dokument) symbol W (Właściciel).
  • Rodzaj: Właściciel
  • data wypłaty: ostatni dzień bieżącego miesiąca

W oknie Wypłaty pracowników z filtrem Wszyscy wybieramy wcześniej zdefiniowaną listę płac o symbolu W za bieżący miesiąc.

• Ustawiamy kursor na osobie Tadeusz Nowak i ikoną plusa uruchamiamy naliczenie wypłaty.
• Z menu modułu Płace i Kadry wybieramy: Deklaracje ZUS rozliczeniowe
• Dodajemy nową Deklarację DRA i uzupełniamy na zakładce Ogólne:
  • KEDU – wybieramy z listy utworzony wcześniej plik KEDU (zestaw)
  • Właściciel – wybieramy nazwisko właściciela Tadeusz Nowak
  • Deklaracja za miesiąc: bieżący
  • Identyfikator deklaracji: akceptujemy 01 – będzie to pierwsza deklaracja
• Na zakładce Płatności – Termin płatności: 10 – ty dzień następnego miesiąca,
• Przeglądamy wygenerowane kwoty na poszczególne konta.

Cel ćwiczenia: Naliczenie deklaracji do ZUS i wyeksportowanie jej do Programu Płatnika.

• Z menu modułu Płace i Kadry wybieramy: Pliki KEDU.
• Otwieramy nowy plik KEDU (zestaw) i uzupełniamy pola:
  • Nazwa: {rok_ bieżący miesiąc}
  • Zapisujemy formularz
• Z menu modułu Płace i Kadry wybieramy: Deklaracje ZUS rozliczeniowe
• Dodajemy nową Deklarację DRA i uzupełniamy na zakładce Ogólne:
  • KEDU – wybieramy z listy utworzony wcześniej plik KEDU (zestaw)
  • Deklaracja za miesiąc: bieżący
  • Identyfikator deklaracji: akceptujemy 01 – będzie to pierwsza deklaracja
• Po uzupełnieniu tych danych, ikoną pioruna uruchamiamy procedurę naliczania deklaracji DRA wraz z załącznikami – po zakończeniu operacji pojawia się log informacyjny, który następnie należy zamknąć.
• Nim zapiszemy formularz deklaracji, sprawdzamy:
  • Zakładkę Dodatkowe – tutaj zostało uzupełnione pole: „Liczba ubezpieczonych”
  • Zakładkę Płatności – pojawiły się 3 lub 4 (w przypadku opłacania składek na FEP) płatności do ZUS.
• Po zapisaniu deklaracji, ponownie ją edytujemy w celu wyeksportowania do Programu Płatnik – dokonujemy tego za pomocą przycisku z literą P. Po naciśnięciu tego przycisku pojawia się okno „Parametry eksportu deklaracji”. Poprzez przycisk Nazwa pliku wskazujemy dysk, ewentualnie katalog oraz wpisujemy nazwę pliku z rozszerzeniem xml (np. c:\nazwa.xml). Po zaakceptowaniu okna, plik xml zostanie zapisany na dysku (we wskazanym miejscu) oraz automatycznie zostanie uruchomiony Program Płatnik jeśli zaznaczono parametr „Otwórz program Płatnik po wyeksportowaniu” i pod warunkiem, że będzie zainstalowany lokalnie na tym komputerze.
• W Programie Płatnik dokonujemy importu dokumentów (wskazując na zapisany plik xml).
• Po zweryfikowaniu poprawności raportów możemy zamknąć deklarację – w tym celu ponownie edytujemy formularz deklaracji i zaznaczamy pole (Na liście kolor deklaracji zmieni się z zielonej na czarny).

Cel ćwiczenia: Obliczenie miesięcznej zaliczki podatkowej do wpłaty do urzędu skarbowego.

• Z menu modułu Płace i Kadry wybieramy: Zaliczki na PIT-4R.
• Dodajemy <plusem> formularz zaliczki na PIT-4R.
• Na zakładce 1.C – w polu „Podatek na PIT-4R za miesiąc” – wybieramy bieżący miesiąc
• Używając ikony pioruna przeliczamy kwoty deklaracji – przeglądamy zakładki.
• Zaznaczamy pole „Zablokuj deklarację przed zmianami” i zapisujemy deklarację.

Cel ćwiczenia: Pokazanie prostego mechanizmu księgowania zamkniętych list płac do KP.

• Z menu modułu Płace i Kadry wybieramy Listy płac.
• Podświetlamy listę płac etatową za bieżący miesiąc wyświetlaną w kolorze czarnym, czyli zamkniętą.
• Po użyciu ikony księgi pojawi się pytanie: „Czy chcesz wykonać zaksięgowanie zaznaczonych pozycji do Księgi Podatkowej?” – akceptujemy TAK.
• Lista automatycznie zmienia kolor na niebieski, co oznacza, że jest zaksięgowana.
• Edytujemy tę listę i widzimy w polu: Zapis księgowy z dnia. Dostępny jest przycisk lupy – po jej naciśnięciu przechodzimy do zapisu księgowego w KP.

• data księgowania: 20XX-01-01
• pozostawiamy zaznaczony bufor

3. Przystępujemy do wprowadzania kolejnych pozycji bilansu otwarcia:

• Bilans otwarcia dla kont rozrachunkowych, które posiadają nierozliczone zdarzenia z poprzedniego okresu (np. wystawiliśmy fakturę w poprzednim roku, która ma termin płatności przypadający na rok bieżący). W systemie Comarch ERP Optima rozrachunki mogą być prowadzone na kontach lub na dokumentach źródłowych. W tym drugim przypadku aby móc rozliczyć zdarzenie z okresu gdy jeszcze nie pracowaliśmy na systemie Comarch ERP Optima, należy je wprowadzić także jako zapis w Preliminarzu płatności.

• Konto: 201-2-1-GALERIA,
• Data: 20XX-12-29,
• Dokument: Fa/15645/20XX,
• Waluta: PLN
• Kwota Wn: 28 116,00,
• Rozrachunek: Tak,
• Termin: 20XX-01-07,
• Generowanie płatności: Tak,
• Forma płatności: przelew_BPH,
• Termin płatności: 20XX‑01-12,
  • po zapisaniu dokumentu BO automatycznie zostanie utworzone w preliminarzu płatności zdarzenie, które będzie widoczne w menu Kasa/Bank / Preliminarz płatności w rejestrze BPH,
  • po zapisaniu dokumentu BO powstanie również rozrachunek na koncie 201-2-1-GALERIA, który będzie widoczny w menu Księgowość/ Rozrachunki.

• Konto: 202-2-1-BIUROWIEC,
• Data: 20XX-12-29,
• Dokument: Fz/256/20XX,
• Waluta: PLN
• Kwota Ma: 28 116,00,
• Rozrachunek: Tak,
• Termin: 20XX-01-07,
• Generowanie płatności: Tak,
• Forma płatności: przelew_BPH,
• Termin płatności: 20XX-01-12,
  • po zapisaniu dokumentu BO automatycznie zostanie utworzone w preliminarzu płatności zdarzenie, które będzie widoczne w menu Kasa/Bank / Preliminarz płatności w rejestrze BPH,
  • po zapisaniu dokumentu BO powstanie również rozrachunek na koncie 202-2-1-BIUROWIEC, który będzie widoczny w menu Księgowość/ Rozrachunki.

Załóżmy, że 29 grudnia 20XX kontrahent ALOZA wpłacił na nasze konto w banku BPH zaliczkę za usługę w kwocie 300 zł, w związku z czym mamy nierozliczone zobowiązanie wobec kontrahenta ALOZA na dzień 20XX-01-01.

• Konto: 201-2-1-ALOZA,
• Data: 20XX-12-31,
• Dokument: KP 48/12/20XX,
• Waluta: PLN
• Kwota Ma: 300,00,
• Rozrachunek: Tak,
• Termin: 20XX-12-31,
• Generowanie płatności: Tak,
• Forma płatności: przelew_BPH
• Termin płatności: 20XX-12-31,
  • po zapisaniu dokumentu BO automatycznie zostanie utworzone w preliminarzu płatności zdarzenie, które będzie widoczne w menu Kasa/Bank / Preliminarz płatności w rejestrze BPH,
  • po zapisaniu dokumentu BO powstanie również rozrachunek na koncie 201-2-1-ALOZA, który będzie widoczny w menu Księgowość/ Rozrachunki.

• Konto: 201-2-1-SOFTLAND,
• Data: 20XX-12-30,
• Waluta: PLN
• Kwota Wn: 1 000,00,
• Rozrachunek: Tak,
• Generowanie płatności: Nie.