W przypadku wystąpienia w jednym miesiącu nieobecności typu ‘urlop wypoczynkowy’ oraz nieobecności typu ‘zwolnienie ZUS’ mamy do czynienia z różnymi pomniejszeniami wynagrodzenia zasadniczego. Pomniejszenia z tytułu nieobecności dokonywane są na podstawie przepisów Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz. U. nr 62 z 1996 r., poz. 289).

Kontynuując przykład z pytania (pomniejszenie wynagrodzenia zasadniczego w przypadku wystąpienia nieobecności), do tak wyliczonej kwoty wynagrodzenia zasadniczego należy dodatkowo zastosować przepisy Ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r. nr 200, poz.1679, z późn. zm.). Program Comarch ERP Optima kontroluje, czy wynagrodzenie pracownika obliczone za czas przepracowany nie jest zbyt niskie i czy nie należy dopełnić go do ustawowego minimalnego wynagrodzenia. Kwotę minimalnego wynagrodzenia podajemy z poziomu System/ Konfiguracja/Program/Płace/Wynagrodzenia.

W roku 2020 płaca minimalna wynosi 2600,00 zł. W związku z powyższym, należy sprawdzić, czy wynagrodzenie za czas przepracowany przez pracownika w miesiącu listopadzie  2020 r. nie jest niższe od płacy minimalnej.

Wyliczenie jest następujące:
2600zł / 160h * 48h (40h przepracowane + 8h urlopu wliczane również do czasu pracy) =  780,00 zł

Otrzymana kwota jest minimalnym wynagrodzeniem, jakie pracownik powinien otrzymać za przepracowane godziny w miesiącu listopadzie. W podanym przykładzie wynagrodzenie pracownika w miesiącu listopadzie wyniosło 693,33 zł, tj. wynagrodzenie zasadnicze po pomniejszeniach 563,33 zł + wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego 130,00 zł.

Ponieważ otrzymane wynagrodzenie jest niższe, niż wynika to z powyższych wyliczeń, pracownikowi należy dopłacić wyrównanie do najniższego wynagrodzenia w wysokości 86,67 zł. Jeżeli po wyliczeniu wypłaty zostały dokonane zmiany, tj. dodano lub usunięto element wypłaty, konieczne jest ponowne przeliczenie wyrównania do najniższego wynagrodzenia.

Przy ustalaniu minimalnego wynagrodzenia za pracę wyłącza się niektóre składniki wypłacane pracownikom (np. potrącenia z wypłaty netto pracownika, nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalno– rentowe, itp.). Z poziomu System / Konfiguracja / Firma / Płace / Typy wypłat – po edycji składnika na zakładce Szczegółowe znajduje się parametr ’Przyrównuj do najniższego wynagrodzenia’. Zaznaczenie parametru powoduje, iż dany typ wypłaty będzie uwzględniany podczas analizy czy pracownik otrzymał gwarantowane przepisami minimalne wynagrodzenie.

Sprawdzenie ustawienia parametru w standardowych elementach wypłaty jest możliwe po wybraniu w konfiguracji typów wypłat przycisku 'Pokaż standardowe’ i podglądzie danego typu wypłaty.

W wersji 2019.5 Comarch ERP OPTIMA z poziomu System/ Konfiguracja/ Firma/ Płace/ Parametry dodano parametr: ‘Nie licz wyrównania do najniższego wynagrodzenia przy pomniejszeniu o 1/30 za zwolnienie chorobowe’. Działanie parametru:

• niezaznaczony – wyliczenie wyrównania do najniższego wynagrodzenia wg dotychczasowych zasad (zmiana wersji nie spowoduje automatycznie zmiany sposobu liczenia), jeśli pracownik za czas przepracowany osiągnął wynagrodzenie w kwocie niższej niż to wynika z minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, automatycznie w wypłacie zostanie naliczony element Wyrównanie do najniższego wynagrodzenia,

• zaznaczony – w przypadku, gdy pracownik w danym miesiącu ma nieobecność typu ZUS i w związku z tym nie osiąga minimalnego wynagrodzenia odpowiedniego do czasu przepracowanego, ale przed pomniejszeniem za tą nieobecność miał zagwarantowane wynagrodzenie w kwocie odpowiadającej minimalnemu wynagrodzeniu za godziny przepracowane łącznie z czasem pracy przypadającym w okresie nieobecności ZUS, wyrównanie do najniższego wynagrodzenia nie zostanie naliczone w wypłacie. Podczas weryfikowania czy pracownik miał zagwarantowane minimalne wynagrodzenie uwzględniane są naliczone w wypłacie elementy zaliczane do najniższego wynagrodzenia (zaznaczony parametr ‘Przyrównuj do najniższego wynagrodzenia’ w typie wypłaty) przed pomniejszeniem za nieobecności typy ZUS np. zwolnienie chorobowe. Jeśli pracownik nie miał zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia wyrównanie do najniższego wynagrodzenia zostanie naliczone tak jak dotychczas. Jeśli w konfiguracji zostaną zaznaczone parametry Nie licz wyrównania do najniższego wynagr. przy pomniejszeniu za zwoln.chorob. oraz Licz wyrównanie wynagr. zasad. za pracę wg stawki zaszeregowania w wypłacie naliczy się Wyrów. wynagr. zasad. wg stawki zaszer., jeśli wynagrodzenie zasadnicze zostało pomniejszone do zera w związku z nieobecnościami, a pracownik ma przepracowane godziny w ramach obowiązującej go normy w danym miesiącu.

Wyliczenie wyrównania do najniższego wynagrodzenia uzależnione od parametru ma dotyczyć wszystkich rodzajów wypłat etatowych: dla ‘zwykłych’ pracowników, dla pracowników oddelegowanych za granicę i dla pracowników tymczasowych.

Program posiada tzw. logi systemowe, za pomocą, których można przeanalizować wyliczony u pracownika zasiłek chorobowy, urlop lub ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Warunkiem generowania się w programie podstaw obliczeniowych jest zaznaczenie odpowiednich logów z poziomu System / Konfiguracja / Program / Płace / Parametry. Następnie naliczamy wypłatę, w której rozliczony jest np. urlop wypoczynkowy, zapisujemy ją i ponownie edytujemy. Na Formularzu wypłaty na zakładce Elementy wypłaty pojawi się ‘Wynagrodzenie za czas urlopu’. Należy go edytować przy pomocy przycisku Następnie chcąc zobaczyć podstawę obliczeniową, należy z poziomu Formularza elementu wypłaty (po wejściu do 'Wynagrodzenia za czas urlopu’) wybrać przycisk ’Podstawa obliczeniowa’ .

Formularz podstawy obliczeniowej jest nieedytowalny/wyszarzony, zawiera informacje na temat nazwy wypłaconego elementu, okresu oraz wyliczonej kwoty. Formularz podstawy dla urlopu podaje wartość stawki za godzinę urlopu oraz poszczególne wyliczenia stawki za godzinę urlopu ze składników stałych oraz składników zmiennych.

Aby zobaczyć i wydrukować podstawę naliczania urlopu, w której możemy przeanalizować jakie składniki i w jakich wartościach zostały uwzględnione do naliczania podstawy urlopu, z poziomu otwartego formularza podstawy obliczeniowej wybieramy przycisk drukarki .

Z menu wydruków wybieramy opcję ‘Naliczenie podstawy urlopu’ oraz rodzaj wydruku: uproszczony lub szczegółowy. Uproszczony wydruk pokazuje w formie tabeli sumę składników wliczonych do podstawy z wypłat za poprzednie miesiące i z miesiąca bieżącego, oraz czas pracy za te okresy. Na wydruku szczegółowym widzimy listy płac w rozbiciu na poszczególne składniki wliczane do podstawy urlopu, ich wartość i czas pracy, za które są one należne.

W podobny sposób możemy przeanalizować podstawy do chorobowego i ekwiwalentu za urlop oraz każdego dodatku zdefiniowanego algorytmem 9. Naliczenie podstawy zasiłku / wynagrodzenia za czas urlopu / ekwiwalentu za niewykorzystany urlop można również sprawdzić z poziomu formularza danych kadrowych pracownika – wybierając z menu przycisk ’Podstawy obliczeniowe’. Przy czym z tego poziomu widoczne są wszystkie podstawy.

Warunkiem wygenerowania właściwego wydruku ze szczegółami wyliczenia każdej podstawy jest naliczenie i zapisanie wypłaty!

Warunkiem naliczenia zasiłku chorobowego i wygenerowania RSA dla zleceniobiorcy są następujące dane:

1. dodanie umowy zleceniobiorcy w oknie 'Lista umów pracownika’ – przycisk dostępny w Kadrach z poziomu 'Listy pracowników’
2. zgłoszenie zleceniobiorcy z tytułu tej umowy do ubezpieczenia chorobowego. Zgłoszenie dostępne jest na Formularzu umowy – zakładka 'Ubezpieczenie’. Okres podlegania ubezpieczeniu powinien wynosić co najmniej 90 dni (od 2009.01.01). Kod tytułu ubezpieczenia oraz daty zgłoszenia do ubezpieczeń (taki sam jak w umowie) należy również wypełnić na formularzu danych kadrowych pracownika – zakładka Ubezpieczenie (etat).
3. wprowadzenie nieobecności na kalendarzu – typ nieobecności „Zwolnienie chorobowe”.

Przepisy nie nakładają na zleceniodawcę wprost obowiązku odprowadzania zaliczki podatku od zasiłków wypłaconych osobom nie będącymi pracownikami. Jest to jednak dopuszczalne (i w praktyce bardzo często stosowane), ale uzależnione od zgody zleceniobiorcy. Sposób opodatkowania/wykazania na PIT zasiłków ZUS zleceniobiorcy ustala Użytkownik programu wskazując odpowiednią opcję na nieobecności.

Na formularzu nieobecności pracownika w grupie 'Zasiłek ZUS dla zleceniobiorcy nie będącego pracownikiem etatowym’ w polu 'Zaliczka podatku od zasiłku’ dostępne są następujące opcje: 

Jeśli pracownik od pierwszego dnia zatrudnienia uzyskuje prawo do zasiłku chorobowego, należy na formularzu danych kadrowych przejść na zakładkę Inne informacje i w sekcji ‘Bilans otwarcia nieobecności ZUS’ uzupełnić dwie pozycje:

Informacje na dzień

Prawo do zasiłku chorobowego od dnia

W obu polach podajemy datę, od której pracownikowi będzie przysługiwał zasiłek/wynagrodzenie za czas choroby – czyli datę zatrudnienia.

Od wersji Comarch ERP Optima 2018.0.1 wprowadzono automatyczne ustawianie parametrów dotyczących naliczania prawa do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania. Dla nowo zatrudnionego pracownika, jeśli z odnotowanych w historii zatrudnienia i historii wykształcenia danych wynika, że nie obowiązuje go okres wyczekiwania na zasiłek, bo spełnia co najmniej jeden z poniższych warunków: 

Przekroczenie rocznej podstawy składek emerytalno – rentowych należy pracownikowi odnotować na formularzu danych kadrowych. Na zakładce Ubezpieczenie cd w sekcji „Informacja o przekroczeniu rocznej podstawy składek emerytalno – rentowych” należy wybrać, kto przekazał tą informację (brak – domyślne ustawienie, Ubezpieczony, Płatnik, ZUS), wypełnić miesiąc i rok (jest to miesiąc i rok deklaracji, zgodny z datą wypłaty) w którym nastąpiło przekroczenie rocznej podstawy składek i wpisać kwotę przekroczenia.

Kwota ta może oznaczać podstawę, od jakiej będą liczone składki we wskazanym miesiącu (podstawa składki) lub kwotę przychodu pracownika (przekroczenie podstawy) osiągniętego do danego miesiąca. W tym drugim przypadku program sam wyliczy, w którym miesiącu ma ograniczyć podstawę składek emerytalno – rentowych.

W wypłacie naliczonej w miesiącu przekroczenia  rocznej podstawy wymiaru składek  na zakładce [4.Ubezpieczenie]  zostanie wykazana odpowiednio pomniejszona podstawa składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i naliczone od nich składki.

Aby składki właściciela były uwzględnione na deklaracjach rozliczeniowych, należy w pierwszej kolejności poprawnie uzupełnić informacje na formularzu danych kadrowych właściciela (Kadry / Lista pracowników – Właściciele) – czyli wprowadzić dane personalne, identyfikacyjne (zakładka Ogólne), informacje dotyczące ubezpieczeń (zakładka Ubezpieczenie (etat)) oraz zatrudnienia – rozpoczęcia działalności (zakładka Etat – data zatrudnienia, stawka, ‘rodzaj zatrudnienia’: właściciel/osoba współpracująca, itp.)

Dla właściciela odprowadzającego składki na ubezpieczenia społeczne od minimalnej podstawy wymiaru (60% przeciętnego wynagrodzenia), na zakładce Etat należy zaznaczyć parametr ‘Dochód deklarowany’. W polu ‘Stawka’ pojawi się kwota stanowiąca podstawę naliczania składek ZUS dla osób prowadzących działalność, wpisana z poziomu System / Konfiguracja / Program / Płace / Wynagrodzenia.

Jeśli osoba prowadząca działalność opłaca składki od innej, zadeklarowanej przez siebie kwoty lub w przypadku prowadzących działalność gospodarczą nie dłużej niż 24 miesiące (nowe firmy) opłacających składki od obniżonej podstawy – 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia – parametr ‘Dochód deklarowany’ powinien być pusty, a kwotę podstawy należy wówczas wpisać w polu ‘Stawka’.

Dodatkowo należy podać w jaki sposób właściciel rozlicza się z ZUS – łącznie z pracownikami czy na odrębnej deklaracji. Standardowo program proponuje umieszczanie właściciela wspólnie z pracownikami. Tworzona jest jedna deklaracja DRA wraz z odpowiednimi załącznikami. Drugi sposób polega na generowaniu dla właściciela oddzielnej deklaracji DRA. W tym celu należy na formularzu danych kadrowych właściciela – zakładka Ubezpieczenie (etat) zaznaczyć parametr ‘Indywidualna DRA’.

Warunkiem niezbędnym do umieszczenia właściciela na deklaracji ZUS DRA / raportach RCA/RZA jest utworzenie listy płac o rodzaju ‘Właściciel’ i naliczenie właścicielowi ‘wypłaty’ do tej listy. Wypłata zostanie naliczona z kwotą do wypłaty 0,00 zł. Na formularzu wypłaty – zakładka Ubezpieczenie będzie natomiast wykazany właściwy kod ubezpieczenia, podstawy składek oraz naliczone składki.

Ostatnim etapem jest utworzenie deklaracji rozliczeniowej ZUS. Jeżeli dla właściciela tworzona jest indywidualna deklaracja, w sekcji ‘Rozliczenie właściciela’ wciskamy przycisk ‘Właściciel’ i wybieramy z listy nazwisko właściciela. Po ustawieniu pozostałych parametrów, tj. wskazaniu pliku KEDU, podaniu miesiąca uruchamiamy przeliczenie deklaracji. Jeżeli właściciel rozlicza się wspólnie z pracownikami, nie wskazujemy właściciela – w sekcji ‘Rozliczenie właściciela’, w wyszarzonym wierszu powinien być widoczny opis ‘pracownicy’.

W systemie Comarch ERP Optima istnieje możliwość opcjonalnego naliczania zasiłków ZUS. Decyduje o tym parametr ’Licz zasiłki ZUS’ znajdujący się z poziomu System / Konfiguracja / Firma / Płace / Zobowiązania wobec ZUS/PFRON. Jeśli parametr jest: 

W programie Comarch ERP Optima w Konfiguracji / Firma / Płace / Zobowiązania wobec ZUS/PFRON funkcjonuje mechanizm historyczności danych umożliwiający zapisanie w konfiguracji firmy zmian ustawień, odpowiednio do tego, jak te zmiany następowały w czasie. U góry okna wyświetlany jest miesiąc i rok (domyślnie bieżący) – z możliwością przesuwania na inne okresy. Parametry pokazywane są z wartościami aktualnymi na miesiąc wyświetlony w nagłówku okna, z dodatkową informacją (wyszarzane pola z datami obok parametrów), od kiedy obowiązuje taka wartość danego parametru. Zmiana ustawień – np. zaznaczenie parametru, który wcześniej nie był zaznaczony – jest zapisywane z datą 1-go dnia miesiąca wyświetlonego w nagłówku okna.

W wersji Comarch ERP Optima 2018.6. wprowadzono mechanizm automatycznego naliczania się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy dla zwolnionego pracownika w wypłacie etatowej  za ostatni miesiąc zatrudnienia.

Aby ekwiwalent za niewykorzystany urlop naliczył się w wypłacie etatowej automatycznie, muszą być spełnione warunki:

• pracownik ma odnotowaną w kadrach datę zwolnienia w zapisie historycznym dotyczącym okresu, za który jest naliczona wypłata na liście etatowej,
• pracownik nie ma przedłużonej umowy z dniem kolejnym po zwolnieniu,
• wypłata jest naliczana na liście płac o rodzaju Etat,
• pracownik ma niewykorzystany urlop w standardowym limicie nieobecności urlop wypoczynkowy, którego data do jest równa dacie zwolnienia pracownika,
• pracownik nie ma naliczonego standardowego typu wypłaty Ekwiwalent za niewykorzystany urlop, na innej liście płac za ten sam miesiąc.

Mechanizm automatycznego naliczania się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, dotyczy tylko list płac o rodzaju Etat, które nie są przeznaczone dla pracowników tymczasowych (na liście płac nie jest zaznaczony parametr Lista tylko dla pracowników tymczasowych). Nie ma obsługi automatycznego naliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop dla pracowników tymczasowych.

W starszych wersjach programu aby naliczyć ekwiwalent należało naliczyć wypłatę na liście Etat lub Inna  a następnie na zakładce Elementy wypłaty dodać plusem typ wypłaty – Ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Od wersji 2019.6 Użytkownik ma możliwość wyłączenia automatycznego naliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Z poziomu Konfiguracja /Firma/ Płace/ Parametry należy odznaczyć parametr ‘Ekwiwalent za urlop liczony automatycznie po zwolnieniu pracownika’. Parametr domyślnie jest zaznaczony.

Funkcjonalność ta opisana została w Filmie instruktażowym 

W programie Comarch ERP Optima jest dostępna funkcja pozwalająca na przeliczenie składki wypadkowej w już naliczonych wypłatach, bez konieczności ich usuwania i ponownego wyliczania. Aby dokonać korekty należy wejść z poziomu zakładki Narzędzia / Korekty danych / ‘Korekta składki wypadkowej’. Po wskazaniu miesiąca deklaracji dla którego chcemy wykonać korektę, wystarczy wcisnąć przycisk 'piorunka’. Program przelicza składkę wypadkową zgodnie z aktualnym na wskazany miesiąc procentem składki wprowadzonym z poziomu System / Konfiguracja / Firma / Płace / Składki ZUS.