Wymagania sprzętowe i programowe

Informacje dotyczące wymagań sprzętowych i programowych znajdują się tutaj.

Zabezpieczenie programu

Do pracy programu w pełnej wersji konieczne jest posiadanie klucza zabezpieczającego, który zawiera informacje o zakupionych modułach.

Instalacja programu Comarch ERP Optima 

Podczas instalacji Użytkownikowi towarzyszy tzw. asystent. Dzięki temu cały proces polega na odpowiadaniu na pytania instalatora pojawiające się w kolejnych oknach. Potwierdzenie podanych informacji i przejście do następnego okna następuje po wciśnięciu przycisku Dalej. Powrót do wcześniejszego okna jest możliwy po wciśnięciu przycisku Wstecz.

Pełna instalacja systemu składa się z kilku etapów wchodzących w jeden proces instalacji. Poszczególne etapy to:

• • • Sprawdzenie obecności wymaganych komponentów do instalacji systemu Comarch ERP Optima.
    • Instalacja i konfiguracja silnika bazy danych, który jest niezbędny do działania programu Comarch ERP Optima. Silnik ten to Microsoft SQL Server 2022 Express Edition. Ten punkt jest realizowany tylko w sytuacji, gdy wybrano opcję instalacji silnika bazy danych. Możliwość taka jest dostępna, jeśli na komputerze nie jest jeszcze zainstalowany Microsoft SQL Server.
    • Instalacja samego systemu Comarch ERP Optima.

Dostępność wskazanych etapów instalacji jest uwarunkowana rodzajem instalatora, rozpoznanymi przez instalator i funkcjonującymi już komponentami oraz wyborem odpowiednich opcji przez Użytkownika.

Razem z programem instalowany jest również generator raportów o nazwie GenRap autorstwa Comarch SA. Narzędzie to pozwala na edycję oraz tworzenie nowych wydruków w programie.

Do prawidłowego działania program wymaga dodatkowych komponentów. W czasie instalacji programu sprawdzane jest ich występowanie i w przypadku stwierdzenia braku obecności tych komponentów instalator przystępuje do ich instalacji. Poniżej znajduje się lista wymaganych komponentów:

• • • .NET Framework 3.5 SP1
    • .NET Framework 4.7.2
    • MSXML 6.0
    • MDAC
    • SQLDMO
    • Crystal Reports (11.5.0.0)
    • Microsoft System CLR Types
    • SQL Server Shared Management Objects

Proces instalacji

Uruchomienie

Program Comarch ERP Optima można zainstalować z płyty instalacyjnej lub jednoplikowego instalatora: ComarchERPOptimasql.exe (zawiera program + silnik SQL), ComarchERPOptima.exe (zawiera sam program, wykorzystywany do aktualizacji Comarch ERP Optima lub instalacji na stanowisku bez SQL). Jednoplikowe instalatory dostępne są do pobrania po zalogowaniu na Indywidualnych Stronach Klientów www.erp.comarch.pl/klienci

Po uruchomieniu instalatora pojawia się kreator instalacji. Poniższy przebieg instalacji odnosi się do instalatora zawierającego serwer SQL, to znaczy pliku ComarchERPOptimasql.exe. W przypadku użycia drugiego pliku ComarchERPOptima.exe instalacja wygląda analogicznie, nie ma jedynie sekcji związanej z instalacją serwera SQL .

Przed przystąpieniem do instalacji sprawdzana jest ilość wolnej przestrzeni na dysku systemowym, domyślnie jest to dysk C:. Jeżeli dostępna przestrzeń jest mniejsza niż 5 GB wyświetlany jest poniższy komunikat i instalator kończy pracę:

Jeżeli ilość wolnej przestrzeni na dysku systemowym jest wystarczająca uruchamiany jest kreator instalacji.

Kreator instalacji

Akceptacja warunków gwarancji

Warunki gwarancji

W kolejnym kroku kreator prosi o zapoznanie się z dokumentem: „Warunki korzystania gwarancji Comarch ERP Optima”. Akceptacja warunków i naciśnięcie klawisza Dalej kontynuuje proces instalacji.

Sprawdzenie wymagań systemowych

Podczas sprawdzania wymagań systemowych instalator weryfikuje, czy komputer jest odpowiednio skonfigurowany na potrzeby programu Comarch ERP Optima. W razie wystąpienia problemów uniemożliwiających poprawne działanie programu przy danej pozycji pojawi się znak „X” i instalator zakończy działanie.

Poniżej znajduje się lista sprawdzanych parametrów systemu wraz z ich wymaganymi wartościami:

Uwaga

Nazwa komputera nie może być taka sama jak nazwa użytkownika, który uruchomił instalację Comarch ERP Optima, w przeciwnym przypadku instalacja będzie przerwana na etapie zatwierdzania wyboru trybu instalacji serwera SQL.

System – program Comarch ERP Optima może być zainstalowany tylko na systemach operacyjnych określonych w wymaganiach minimalnych.

Procesor – instalator sprawdza, czy taktowanie procesora wynosi co najmniej 2 GHz. Intalator pozwala na instalację programu, gdy ten warunek nie jest spełniony, przy czym wyświetlane jest odpowiednie ostrzeżenie.

Pamięć RAM – minimalna ilość pamięci RAM to 2 GB.

Ustawienia regionalne – do zainstalowania programu konieczne są polskie ustawienia regionalne.

Rozdzielczość ekranu – minimalna, dopuszczalna przez instalator rozdzielczość to 1024×768 przy braku skalowania. Przy włączonym skalowaniu należy zwiększyć rozdzielczość, aby uniknąć konieczności przewijania okien.

Wybór typu konfiguracji

Rodzaj instalacji

• Instalacja standardowa – na komputerze instalowane są wszystkie moduły programu Comarch ERP Optima. Jest to typ instalacji zalecany przez producenta. Instalator w tym przypadku ustawia domyślną ścieżkę instalacji programu: C:\Program Files\Comarch ERP Optima\ (w przypadku systemów 64 bitowych będzie to ścieżka C:\Program Files (x86)\Comarch ERP Optima\)
• Instalacja zaawansowana – pozwala wybrać moduły oraz wskazać docelową lokalizację instalacji.

Instalacja standardowa – na komputerze instalowane są wszystkie niezbędne komponenty programu Comarch ERP Optima wraz ze wszystkimi modułami. Jest to typ instalacji zalecany przez producenta. Instalator w tym przypadku ustawia domyślną ścieżkę instalacji programu: C:\Program Files\Comarch ERP Optima\ (w przypadku systemów 64 bitowych będzie to ścieżka C:\Program Files (x86)\Comarch ERP Optima\).

Instalacja użytkownika – pozwala na wybór miejsca instalacji programu oraz modułów programu.

Wybór instalacji komponentu Crystal Reports

Podczas instalacji Comarch ERP Optima jest możliwość zrezygnowania z instalacji komponentu wydruków Crystal Reports. Odpowiedni ekran z możliwością odznaczenia tego elementu pojawi się podczas instalacji w trybie zaawansowanym tylko jeżeli spełnione są równocześnie oba warunki: na komputerze jest zainstalowany Comarch ERP XL oraz nie jest jeszcze zainstalowany dodatek Crystal Reports.

Wybór aktywnych modułów

Wybór aktywnych modułów – Użytkownik powinien zaznaczyć te moduły, które zakupił. Wybrane moduły będą zaznaczone podczas logowania w programie. Wybór aktywnych modułów będzie można zmienić później w konfiguracji programu: Program/ Użytkowe/ Operatorzy

Wybór modułów

Zaznaczaniem modułów rządzą pewne reguły:

• • • Jeżeli zostanie odznaczony moduł Kasa/Bank (KB) i Kasa/Bank Plus (KBP) – program pozwoli zaznaczyć tylko moduły, które nie wymagają do poprawnej pracy wyżej wymienionych modułów, czyli: Serwis (SRW), Obieg Dokumentów (OBD), Analizy BI, Biuro Rachunkowe, CRM, CRM Plus, Środki Trwałe (ŚT), Automat Synchronizacji i/lub Przypominacz
    • Jeżeli zaznaczono którykolwiek z modułów: Księga Podatkowa (KP), Księga Handlowa (KH), Księga Handlowa Plus (KHP), Faktury (FA), Handel (HA), Handel Plus (HAP), Płace i Kadry (PK),  Płace i Kadry Plus (PKP) lub Detal (DET) – wymagane jest zaznaczenie również modułu Kasa/Bank lub Kasa/Bank Plus.

Wraz z instalacją Comarch ERP Optima dodawane są trzy usługi: Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych, Usługa wysyłania raportów do aplikacji Comarch ERP Mobile BI oraz Usługa wysyłania subskrypcji raportów aplikacji Comarch ERP Optima Analizy BI. Instalowane  są również aplikacja do zarządzania modułami – Comarch ERP Menadżer Kluczy. iBard służy do bezpiecznego przechowywania kopii baz danych Comarch ERP Optima, a także innych danych użytkownika. Usługa umożliwia w sposób bezpieczny, automatyczny i harmonogramowany przechowywanie istotnych informacji w profesjonalnym Centrum Danych Comarch. Więcej informacji oraz dostępne promocje znajdują się na stronie www.ibard.pl.

Szczegółowe informacje na temat poszczególnych modułów zawarte są ulotkach dedykowanych tym modułom.

Uwaga

Jeśli zaznaczone zostaną moduły, na które Użytkownik nie posiada wykupionych licencji – cały program będzie pracować w WERSJI STARTOWEJ. Zawsze zaznaczany jest moduł Kasa/Bank, niezależnie od wykupionych licencji.

Instalacja serwera SQL

Silnik bazy danych jest elementem niezbędnym do pracy programu Comarch ERP Optima – to właśnie on odpowiada za zapis i przechowywanie baz danych. Instalator Comarch ERP Optima umożliwia automatyczną instalację silnika bazy danych Microsoft SQL Server 2022 na polskojęzycznych oraz anglojęzycznych systemach operacyjnych.

Wymagania minimalne dla tej wersji SQL’a to Windows 10 TH1 1507 i Windows Server 2016 w wersjach 64 bitowych. Aby móc zainstalować serwer SQL na wcześniejszych systemach, należy pobrać i uruchomić instalator SQL Server 2014 Express z poniższego linka.
https://www.ibard.com/d/cfac3a5164edef110f124d5c2b933e8f38bf01bf

Instalacja silnika Microsoft SQL Server 2019 odbywa się na lokalnym komputerze jako nazwana instancja NazwaKomputera\OPTIMA.

W przypadku, gdy Użytkownik posiada już zainstalowany i dostępny serwer oraz godzi się na jego konfigurację pod potrzeby Comarch ERP Optima – nie musi dokonywać instalacji silnika.

Uwaga

Domyślnie instalowana nazwa instancji Microsoft SQL Server to Optima, cała nazwa serwera SQL ma postać NazwaKomputera\Optima

Instalacja serwera SQL

Tryby instalacji:

• Comarch ERP Optima + Serwer SQL) – na komputerze zostanie zainstalowany program Comarch ERP Optima oraz serwer SQL (jeżeli instalator nie wykryje go na tym komputerze). Dodatkowo instalator skonfiguruje system (dodanie wyjątku do zapory systemu) umożliwiając innym komputerom łączenie się do tego serwera.
• Comarch ERP Optima – na komputerze zostanie zainstalowany program Comarch ERP Optima. Instalacja wykorzystywana na komputerach (końcówkach), łączących się do serwera SQL.

 

W przypadku testowania oprogramowania i braku ustawienia hasła instalator automatycznie przypisze hasło domyślne. W środowisku docelowym należy zabezpieczyć serwer mocnym hasłem.

Uwaga

Właściwy poziom bezpieczeństwa danych zapewnia określenie własnego, silnego hasła (parametr Zabezpiecz własnym hasłem).

Ustalenie hasła dla loginu SA

Hasło musi spełniać wymagania co do jego złożoności. To znaczy musi mieć co najmniej 8 znaków oraz zawierać znaki  ze wszystkich dalej wymienionych grup znaków: małe litery, wielkie litery, znaki specjalne oraz cyfry. Utworzony login pozwala na zarządzanie danymi na serwerze SQL.

Hasło to należy podawać w kreatorze konfiguracji połączenia, podłączenia bazy firmowej lub kreatorze kopii i odtwarzania baz danych przy wyborze połączenia w trybie autoryzacji na serwerze SQL.

Zatwierdzenie instalacji

Po wybraniu opcji Dalej instalator rozpocznie instalację programu. Użytkownik jest informowany na bieżąco o postępie instalacji.

Postęp instalacji

 

Zakończenie instalacji

Wersja demonstracyjna to program posiadający pełną funkcjonalność do momentu, gdy rozpiętość dat pomiędzy dokumentami wystawionymi w programie nie przekroczy 30 dni. w celu zakupu oprogramowania prosimy o kontakt z Autoryzowanym Partnerem Comarch: http://www.erp.comarch.pl/mapasprzedazy/

Zakończenie instalacji

Zmiana dostępności modułów dodatkowych instalowanych  z Comarch ERP Optima oraz funkcja naprawy instalacji

Po przejściu do Panelu sterowania \ Program i funkcje i kliknięciu na pozycję Comarch ERP Optima mamy do wyboru dwie opcje: Usuń oraz Zmień. Pierwsza z nich usuwa program z komputera, druga natomiast pozwala na wykonanie jednej z dwóch czynności. Pierwsza z nich to zmiana dostępności modułów dodatkowych, druga natomiast to uruchomienie funkcji naprawy instalacji Comarch ERP Optima.

Zarządzanie aplikacją Comarch ERP Optima

Wybór modułów dodatkowych - funkcja służy do zmiany dostępności modułów dodatkowych takich jak: Analizy BI, Automat Synchronizacji, Biuro Rachunkowe i Przypominacz. Jeżeli podane moduły nie były zaznaczone podczas instalacji Comarch ERP Optima, to z poziomu tej funkcji można je włączyć już po zakończeniu instalacji.

Wybór modułów dodatkowych

Napraw instalację Comarch ERP Optima - funkcja wykonuje ponowną rejestrację komponentów niezbędnych do działania aplikacji.

Instalacja nienadzorowana

Comarch ERP Optima można uruchomić w trybie instalacji nienadzorowanej. W przypadku chęci skorzystania z tego typu instalacji prosimy o konakt z Autoryzowanym Partnerem Comarch.

Instalacja Comarch ERP Optima na serwerze terminali

Instalacja na serwerze terminali przebiega tak samo jak na stanowisku roboczym, przy czym przed przystąpieniem do instalacji należy przełączyć serwer terminali w tryb instalacji poprzez uruchomienie komendy:

Change user /install

Po zakończeniu instalacji należy wyłączyć tryb instalacji wpisując komendę:

Change user /execute

Szczegółowe informacje na temat zalecanych parametrów środowiska terminalowego zawarte są biuletynie technicznym OPT60 Comarch ERP Optima w środowisku terminalowym, który jest dostępny na stronach walidowanych dla Partnerów Comarch http://www.erp.comarch.pl/partnerzy.

Zachęcamy Klientów, aby po szczegółowe informacje dotyczące planowania instalacji na serwerze terminali zgłaszali się do Autoryzowanych Partnerów Comarch.

Ustawienie interfejsu Comarch ERP Optima wpływające na wydajność pracy w środowisku terminalowym

Przy połączeniach terminalowych szczególnie przez Internet w celu zmniejszenia ilości przesyłanych danych, a przez to przyspieszenie wyświetlania okien wprowadzono specjalne ustawienia w programie. Ustawienia te zostały przedstawione w poniższych punktach.

Ustawienia skórki programu

Dla pracy poprzez pulpit zdalny przygotowano specjalne skórki o nazwach Flat oraz UltraFlat. Skórki  programu można ustawić z poziomu menu Widok po zalogowaniu do programu.

Wyłączenie animacji

Pozytywnie na szybkość wyświetlania w programie ma wyłączenie dostępnych animacji. Można to zrobić po zalogowaniu do programu w menu Widok odznaczając parametr Efekty animacji (wolniejsze działanie).

Zwinięcie graficznego menu (ribbon)

Obszar graficznego menu (ribbon) jest najdłużej odrysowywany dlatego jego wyłączenie na wolnym łączu powinno poprawić szybkość ściągania obrazu aplikacji z serwera.

Reinstalacja z poprzedniej wersji oraz aktualizacje programu

Wdrożenie nowej wersji programu może przebiegać na dwa sposoby: reinstalacji lub aktualizacji. Generalnie mówiąc reinstalacja wymaga odrębnego instalatora analogicznie jak w przypadku instalacji programu, natomiast aktualizacje Comarch ERP Optima wbudowane są w sam program, ich wdrożenie jest bardzo proste i przebiega z bardzo małym udziałem użytkownika. Każdorazowo wraz z nową wersją programu lub jego aktualizacją udostępniana jest ulotka, w której umieszczona jest informacja, czy program wymaga reinstalacji odrębnym instalatorem, czy wystarczy uruchomić aktualizację.

Comarch ERP Optima posiada specjalny mechanizm przypomnień w postaci Panelu wiadomości, znajdującego się w prawym dolnym ekranu, które informują użytkownika o nowych wersjach i aktualizacjach.

Reinstalacja z poprzedniej wersji

Reinstalacja przebiega w podobny sposób jak instalacja programu i została dokładnie opisana powyżej.

Podczas reinstalacji wyświetlana jest informacja o braku wsparcia dla Microsoft SQL Server 2000, 2005, 2008 i 2008 R2.

Kreator instalacji Comarch ERP Optima

Reinstalację programu Comarch ERP Optima można uruchomić również z jednoplikowych instalatorów, które dostępne są do pobrania po zalogowaniu na stronach walidowanych dla Klientów www.comarch.pl/erp/dla-klientow. Reinstalacja oprócz zmian w programie może wymagać konwersji baz danych.

Od wersji Comarch ERP Optima 2019.5.1 wymagana jest na komputerze obecność pakietu Microsoft .NET Framework 4.7.2. W przypadku jego braku zostanie on doinstalowany przez instalator Comarch ERP Optima.

Reinstalacja z wersji wcześniejszej niż 2024.1.1 powinna być wykonana na wszystkich komputerach, gdzie działa program Comarch ERP Optima w wersji wcześniejszej niż 2024.1.1. Reinstalacja programu spowoduje uaktualnienie wersji.

Reinstalacja do najnowszej wersji 2024.1.1 możliwa jest zarówno z wersji 2018, 2017, 2016, 2015, 2014 oraz 2013. W przypadku konieczności skonwertowania bazy z wcześniejszej wersji programu należy zrobić to dwuetapowo, czyli najpierw zainstalować wersję 2013.7, a dopiero potem aktualną wersję 2024.1.1.

Reinstalacja z wersji 17.10 do 2016.5.1 nie zachowuje wprowadzonych zmian w ustawieniach kolumn na listach w programie.

Moduły dodatkowe instalowane osobno

Wybór opcji Zainstaluj  na głównym oknie menu otwiera okno z trzeba folderami: Instalacja modułów dodatkowych, Instalacja narzędzi Comarch i Narzędzia Microsoft.

Dostępne moduły dodatkowe to: Comarch ERP Optima Detal, Comarch ERP Optima Pulpit Menadżera, Instalacja komponentów dla modułu Comarch e-Sklep oraz Instalacja usługi Automatyczna Kopia Bezpieczeństwa. Szczegółowe informacje dotyczące modułów dodatkowych Comarch ERP Optima zawarte są w dokumentacji dotyczącej poszczególnych modułów.

Instalacja komponentów dla modułu Comarch e-Sklep – zawiera w sobie opisane niżej: Web Services Enhancements (WSE) 3.0 Runtime for Microsoft .NET, .NETFramework 2.0 oraz SQLXML 3.0 Service Pack 3 (SP3).

Wybór przycisku Instalacja narzędzi Comarch pozwala na zainstalowanie następujących programów:

Instalacja Comarch ERP Menadżer Kluczy – aplikacja służy do zarządzania kluczami dla Comarch ERP Optima. Moduły mogą być zapisane w kluczu HASP lub kluczu wirtualnym. Comarch ERP Menadżer Kluczy należy zainstalować na komputerze, gdzie jest wpięty klucz HASP, lub ma być aktywowany klucz wirtualny.

Menadżer Kluczy jest standardowo instalowany podczas konfiguracji silnika bazy danych, na tym samym komputerze co Microsoft SQL Server. Jeśli konfiguracja przebiegła prawidłowo nie ma konieczności ponownej jego instalacji.

Aktualizowanie licencji w kluczu HASP (programowanie klucza) – jeśli program wymaga do pracy klucza HASP, należy go wcześniej zaprogramować zgodnie z wykupionymi modułami. Klucz dostarczany przez Comarch jest już zaprogramowany zgodnie z zakupionymi modułami. Programowanie klucza jest niezbędne tylko w przypadku zwiększania ilości posiadanych modułów, przedłużania Asysty lub odtwarzania uszkodzonej zawartości klucza.

Klucz powinien być umieszczony na komputerze będącym serwerem bazy danych i na tym komputerze powinno być uruchomione jego programowanie (wtedy klucz jest wpięty do lokalnego portu). Przed rozpoczęciem programowania należy wskazać miejsce, gdzie znajduje się plik *.RUS (otrzymany z firmy Comarch) – jest to plik zawierający informacje o posiadanych modułach. Istnieje również możliwość automatycznego pobrania pliku RUS przez Klienta z serwerów Comarch za pośrednictwem Comarch ERP Menadżer Kluczy. Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na ikonie Menadżera Kluczy pojawia się opcja „Aktualizuj licencje w kluczu HASP” z dwoma możliwościami wyboru:

• • • Aktualizacja z dysku – wymaga wskazania pliku RUS z dysku,
    • Aktualizacja z chmury – plik RUS pobierany jest z serwerów Comarch.

Po zaprogramowaniu klucza podnosi się okno Menadżera Kluczy z zakładką [Dostępne moduły]. Jeśli jest kilka aktywnych kluczy to wyświetlana jest informacja dla klucza, który był właśnie programowany.

W Comarch ERP Menadżer Kluczy możliwe jest aktywowanie licencji Comarch ERP Optima z więcej niż jednego klucza. Jeżeli podpiętych jest więcej niż jeden klucz (HASP lub wirtualny), na zakładkach [Dostępne moduły] oraz [Pobrane moduły] pojawia się pole z wyborem klucza. Podobnie przy wyborze opcji Zwolnij licencje pojawia się w takim przypadku lista podpiętych kluczy.

Migrator baz danych – Narzędzie to pozwala na: zainstalowanie najnowszego serwera Microsoft SQL Server 2022, przeniesienie danych programu Comarch ERP Optima na serwer Microsoft SQL Server 2022 (wraz z jego instalacją) oraz przenoszenie danych pomiędzy już zainstalowanymi serwerami bazy danych. Oprócz tego za pomocą Migratora baz danych można wykonać kopie bezpieczeństwa i odtworzenie baz danych Comarch ERP Optima.

Po wybraniu opcji instalacji narzędzi Microsoft możemy zainstalować następujące dodatki:

Instalacja .NET Framework 3.5 - Instalacja tego komponentu jest wymagana do poprawnego działania Comarch ERP Optima. Pakiet ten jest instalowany razem z programem Comarch ERP Optima.

Instalacja .NET Framework 4.5 - Instalacja tego komponentu jest wymagana do poprawnego działania Comarch ERP Optima. Pakiet ten jest instalowany razem z programem Comarch ERP Optima.

SQLXML 4.0 Service Pack 1 (SP1) – komponent wymagany do współpracy Comarch ERP Optima z modułem Comarch e-Sklep.

Instalacja silnika bazy danych – opcja pozwala na zainstalowanie silnika bazy danych bez powiązania z instalacją systemu Comarch ERP Optima.

Jak zainstalować program? - zobacz szkolenie

Umożliwiono eksport następujących deklaracji do systemu e-Deklaracje:

• deklaracji VAT-7, VAT-7D, VAT-7K wraz z załącznikami: ORD-ZU, VAT-ZZ, VAT-ZT, VAT-ZD, NAD-ZP,
• deklaracji VAT-UE, VAT-UEK wraz z załącznikami VAT-UE/A i VAT‑UE/B, VAT-UE/C,
• deklaracji VAT-8 wraz z załącznikami: ORD-ZU,
• deklaracji VAT-9M wraz z załącznikami: ORD-ZU,
• deklaracji VAT-27,
• deklaracji rocznej PIT-28 wraz z załącznikami: PIT-28/A, PIT-28/B, PIT-O, PIT/D, PIT-2K, ORD-ZU,
• deklaracji rocznej PIT-36 wraz z załącznikami PIT/B , PIT/O, PIT/D, PIT-2K, PIT/UZ, ORD-ZU,
• deklaracji rocznej PIT-36L wraz z załącznikami PIT/B, ORD-ZU,
• deklaracji rocznej CIT-8, wraz z załącznikami CIT-8/O, CIT-D, CIT-ST, CIT-ST/A, ORD-ZU,
• deklaracji PIT-11 (indywidualnie lub seryjnie), wraz z załącznikami ORD-ZU, PIT-R,
• deklaracji PIT-4R, wraz z załącznikiem ORD-ZU,
• deklaracji PIT-8AR, wraz z załącznikiem ORD-ZU,
• deklaracji PIT-8C (indywidualnie) wraz z załącznikiem ORD-ZU,
• deklaracji IFT-1R/IFT-1 (indywidualnie lub seryjnie), wraz załącznikiem ORD-ZU.

POLA OBOWIĄZKOWE

Dla deklaracji VAT-7:

• Kod urzędu skarbowego – na deklarację przepisywany jest z karty urzędu, zakładka: [Ogólne], pole: Kod urzędu,
• Rok i miesiąc złożenia deklaracji,
• Cel złożenia deklaracji.
• Jeśli podatnikiem jest osoba fizyczna:
  • Numer NIP podatnika,
  • Pierwsze imię oraz nazwisko podatnika,
  • Data urodzenia,
  • Adres podatnika, pola: Kraj, Województwo, Powiat, Gmina, Numer domu, Miejscowość, Kod pocztowy, Poczta.
• Jeśli podatnikiem jest osoba prawna:
  • Numer NIP podatnika,
  • Pełna nazwa podatnika,
  • Adres siedziby firmy, pola: Kraj, Województwo, Powiat, Gmina, Numer domu, Miejscowość, Kod pocztowy, Poczta.

Dla deklaracji VAT-UE:

• Kod urzędu skarbowego,
• Rok i kwartał złożenia deklaracji.
• Jeśli podatnikiem jest osoba fizyczna:
  • Numer NIP podatnika,
  • Pierwsze imię oraz nazwisko podatnika,
  • Data urodzenia,
  • Adres podatnika, pola: Kraj, Województwo, Powiat, Gmina, Numer domu, Miejscowość, Kod pocztowy, Poczta.
• Jeśli podatnikiem jest osoba prawna:
  • Numer NIP podatnika,
  • Pełna nazwa podatnika,
  • Adres siedziby firmy, pola: Kraj, Województwo, Powiat, Gmina, Numer domu, Miejscowość, Kod pocztowy, Poczta.

Dla deklaracji PIT-11, PIT-8C, IFT-1R/IFT-1, PIT-4R, PIT-8AR:

• Kod urzędu skarbowego,
• Właściwy urząd skarbowy dla danego rodzaju deklaracji (Konfiguracja/ Firma/ Dane firmy/ Deklaracje).
• Jeżeli podatnikiem jest osoba fizyczna:
  • Numer NIP podatnika,
  • Pierwsze imię oraz nazwisko podatnika,
  • Data urodzenia,
• Jeżeli podatnikiem jest osoba prawna:
  • Numer NIP podatnika
  • REGON,
  • Pełna nazwa.

Ponadto dla prawidłowego przygotowania e-deklaracji PIT-11, PIT-8C należy na Formularzu danych kadrowych pracownika – wypełnić:

• NIP pracownika,
• PESEL, Data urodzenia,
• Pełne dane adresowe pracownika,
• Urząd skarbowy pracownika.

Domyślnie na większości list włączony jest panel grupowania (Pokaż pole grupowania). Na listach dla formularzy dostępne są również opcje grupowania (opcje widoczne w menu kontekstowym).

Grupowanie po kolumnach wywołujemy poprzez wybór z menu kontekstowego opcji Grupuj według tej kolumny lub poprzez przeciągnięcie kolumny, po której chcemy grupować do panelu grupowania.

Grupowanie można wykonywać po wielu kolumnach.

W przypadku list pogrupowanych po kolumnie z datą istnieje możliwość określenia interwału. Dla opcji Interwał (dostępnej po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na nagłówek kolumny po której nastąpiło pogrupowanie listy) możliwe jest wybranie wartości: Dzień, Miesiąc, Rok i Domyślny.

Wiersz sum – agregacje dla kolumn

Na listach w programie domyślnie włączona jest opcja sumowania (Pokaż wiersz sum). Dla pierwszej domyślnej kolumny załączone jest sumowanie typu: Licznik.

Pod prawym klawiszem myszy na liście lub w wierszu sum (jeśli jest włączony) dostępna jest opcja Pokaż wiersz sum (menu kontekstowe zostało opisane szerzej w rozdziale Kolumny na listach oraz menu kontekstowe). Włączając/wyłączając tą opcję można pokazać lub ukryć wiersz sum.

Na włączonym wierszu sum, pod prawym klawiszem myszy znajdują się opcje do wyboru:

Po najechaniu myszką na obszar wiersza sum, na którym można włączyć agregację dla danej kolumny, wyświetla się podpowiedz: „Kliknij prawym klawiszem myszy, aby podsumować kolumnę”.

Użytkownik programu ma możliwość załączenia dowolnej agregacji typu: suma, minimum, maksimum, licznik, średnia, brak (wyłączenie agregowania) dla poszczególnych kolumn. Agregacje mogą dotyczyć wszystkich elementów z kolumny lub tylko zaznaczonych (Agreguj tylko zaznaczone). Na listach typu „drzewo” opcja Pokaż wiersz sum może być ukryta np. lista grup towarowych (domyślnie włączony jest licznik) lub rozszerzona o dodatkową opcję Pokaż wiersz sum dla węzłów np. na liście obrotów i sald.

W praktyce możliwe jest wykorzystywanie na liście kilku agregacji różnych typów dla poszczególnych kolumn np. sumę dla kolumny „Cena” i maksimum dla kolumny „Wartość-PLN”:

Jeśli dla listy zdefiniujemy warunki grupowania, agregacje mogą być wyświetlane dla poszczególnych podgrup (Pokaż wiersze sum dla grup).

Powiększony widok listy <F6>

Po wybraniu klawisza <F6> na listach jest dostępna opcja powiększenia widoku. W takim widoku w oknie znajduje się lista dokumentów powiększona na cały ekran oraz  wiersz sum – schowana jest wstążka, pole grupowania oraz panel filtra pod listą. Powrót do standardowego widoku następuje również po wybraniu klawisza <F6>.

Zaznaczanie rekordów na liście

Na listach, na których możliwe jest uruchamianie operacji seryjnych (np. wydruki, eksport przelewów, rozliczanie zapisów), pozycje podlegające takiemu seryjnemu przetwarzaniu należy uprzednio zaznaczyć na liście. Zaznaczenia dokonujemy myszą lub poprzez:

• Menu kontekstowe – wybór odpowiedniej opcji z menu.
• Ustawienie kursora na wybranej pozycji i wciśnięcie klawisza <SPACJA> – powoduje zaznaczenie pojedynczej pozycji.

Równocześnie dostępne są opcje:

• zaznacz wszystkie (lub <CTRL>+<A>) – zaznacza wszystkie pozycje na liście
• odwróć wszystkie (lub <CTRL>+<R>) – odwraca zaznaczenia
• odznacz wszystkie (lub <CTRL>+<O>) – odznacza wszystkie wcześniej zaznaczone pozycje.

Zaznaczone pozycje są wyróżnione poprzez znaczek z lewej strony listy.

Bez zaznaczenia wywołanie operacji seryjnej zaznacza aktualny rekord i wykonuje operację.

Filtrowanie

Filtr jest narzędziem wspomagającym przeszukiwanie list. w wielu miejscach systemu pojawiają się różnego rodzaju listy, do których można stosować filtry. Filtrowanie listy powoduje zawężenie ilości elementów wyświetlanych na liście do takich, które spełniają warunki filtra. w programie występuje kilka możliwości filtrowania:

• Wiersz filtra – filtr w nagłówku listy.
• Panel filtra prostego.
• Panel filtra zaawansowanego.

Filtrowanie – filtr w nagłówku listy (wiersz filtra) oraz lokator na liście

Po kliknięciu lewym klawiszem myszy w wierszu filtra lub po użyciu kombinacji klawiszy <LEWY ALT>+<SHIFT>+<F> następuje przejście kursora do filtra w nagłówku listy (wiersz filtra).

Na listach w pierwszym rekordzie jest dostępny wiersz filtra. Pod każdym nagłówkiem kolumny można wpisać fragment, po którym chcemy wyszukać rekordy w odniesieniu do wartości wyświetlanych w danej kolumnie.

Filtr w nagłówku listy zawęża wyświetlane pozycje, wyszukując według wyrażeń zawierających ciąg znaków.

W filtrze w nagłówkach kolumn istnieje możliwość wyszukiwania z użyciem %, który zastępuje część wyszukiwanego tekstu np. po wpisaniu dzbanek % 10 program wyszuka dzbanek zielony 10, dzbanek czerwony 10. Znak _ (podkreślnik) zastępuje dowolny pojedynczy znak. Chcąc wyszukać pozycje mające w kolumnie wartość „%” bądź „_” należy użyć w filtrze odpowiednio wartości [%] lub [_].

Dla wartości o formacie daty wiersz filtra podpowiada kalendarz:

Dla poszczególnych kolumn przechowujących wartości ograniczone (typy, statusy itp.) udostępnione są listy wyboru:

Dla list z kolumną zaznaczeń nad tą kolumną dostępny jest przycisk czyszczenia filtra, na pozostałych listach czyszczenie filtra można wykonać opcją z menu kontekstowego:

Ponadto system umożliwia, po wykonaniu operacji sortowania, wykorzystanie funkcji lokatora. Aby działał lokator na liście np. W kolumnie kod, należy włączyć sortowanie tej kolumny, następnie wpisać z klawiatury początek kodu poszukiwanego kontrahenta, wówczas kursor ustawi się na żądanym kontrahencie. Lokator wyszukuje według początku słowa („zaczyna się od…”).

W wierszu filtra przy każdym polu widnieje symbol sposobu filtrowania danych w tej kolumnie. Po kliknięciu lewym przyciskiem myszy na ten symbol rozwijana jest lista dostępnych sposobów filtrowania:

Dla kolumn z wartościami liczbowymi lub zawierających daty domyślnie wybrana jest opcja Jest równe. W przypadku kolumn z wartościami tekstowymi domyślnie wybrana jest opcja Zawiera. Użytkownik może wybrać inną, odpowiadającą mu metodę filtrowania w określonej kolumnie.

Filtrowanie proste (panel filtra)

Po otwarciu danej listy w dolnej części okna umiejscowiony jest panel filtrowania. Przy pierwszym otwarciu widoczny jest tylko filtr prosty oraz kilka podstawowych pól do filtrowania listy, które w istotny sposób wpływają na zawartość listy. W panelu użytkownik ma możliwość wyboru zdefiniowanych warunków filtrowania.

Pozostałe pola do filtrowania dostępne są po rozwinięciu panelu przyciskiem   (Kliknij, aby rozwinąć filtr zaawansowany). Filtr można zwinąć przez „Kliknij, aby zwinąć filtr zaawansowany”. Pojedyncze kliknięcie rozwija lub zwija menu filtra zaawansowanego. Jeżeli filtr został zmieniony – wyświetla się napis „Filtr aktywny”.

Po wyfiltrowaniu danych na belce z opisem Filtr pokazuje się dodatkowy opis „aktywny”, co oznacza, że lista jest wyfiltrowana i nie zawiera wszystkich danych.

Panel filtra zaawansowanego

Filtr jest narzędziem wspomagającym przeszukiwanie list. W wielu miejscach systemu pojawiają się różnego rodzaju listy, do których można stosować filtry. Filtrowanie listy powoduje zawężenie ilości elementów wyświetlanych na liście do takich, które spełniają warunki filtra. Panel filtra można stosować na dwa sposoby:

• Proste filtrowanie,
• Filtr zaawansowany.

We wszystkich przypadkach list, które mogą być filtrowane, panel filtra zaawansowanego znajduje się na dole listy. Po prawej stronie wiersza filtra znajdują się zawsze przyciski do włączania i wyłączania działania filtra –  Filtruj  ,  Wyczyść filtr oraz przycisk do tworzenia warunków filtrujących filtra zaawansowanego –  Konstruktor filtra.

Jeżeli pinezka (widoczna obok ikony filtrowania – lejka) jest:

 wyłączona – wówczas po zmianie filtrowania na ikonie lejka pojawia się znak zapytania  i dopiero po jego kliknięciu uruchomione zostanie filtrowanie. Ten tryb pracy jest efektywniejszy gdy lista zwiera bardzo dużo pozycji. Można wtedy najpierw ustawić wszystkie parametry filtrowania, a dopiero na końcu uruchomić samo przefiltrowanie listy.

 włączona – wszystkie zmiany filtrowania wykonywane są na bieżąco i od razu widoczne są na liście.

Proste filtrowanie

Istnieje możliwość wyszukiwania elementów listy zawierających określony fragment tekstu.

Szukany tekst lub jego fragment wpisuje się do wiersza filtra. Następnie uruchamia się działanie filtra przyciskiem  Włącz filtrowanie lub, jeśli ikona pinezki jest włączona – wystarczy przejść w inne pole listy. Wpisany tekst jest szukany po ustalonych z góry polach listy. Dla różnych list wyszukiwanie przebiega po różnych polach – są to zwykle pola wyświetlane w kolumnach listy.

W filtrze pod listą istnieje możliwość wyszukiwania z użyciem %, który zastępuje część wyszukiwanego tekstu np. po wpisaniu dzbanek % 10 program wyszuka dzbanek zielony 10, dzbanek czerwony 10.

Filtr zaawansowany

Filtr zaawansowany pozwala filtrować listę według stworzonych przez Użytkownika warunków. Filtry zaawansowane są zapamiętywane w systemie. Nazwa filtra zaawansowanego jest poprzedzona znakiem „#”. Do tworzenia filtra zaawansowanego służy Konstruktor filtra   , uruchamiany z dowolnego okna, w którym istnieje możliwość zastosowania filtra. Praca z konstruktorem filtra wymaga pewnej znajomości struktury baz danych oraz umiejętności formułowania warunków logicznych.

Konstruktor filtra

Zapamiętywanie ustawień filtra oraz odświeżanie listy

Po zamknięciu listy zapamiętywanie ustawień filtra jest realizowane wg poniższych zasad:

• zapamiętywane jest czy panel dodatkowy był zwinięty/rozwinięty,
• zapamiętywane jest czy pinezka była włączona/wyłączona,
• zapamiętywane są ustawienia pól z panelu podstawowego i rozwijanego,
• lista otwiera się wyfiltrowana wg zapamiętanych filtrów.

Ponadto przy pierwszym uruchomieniu listy pinezka jest włączona, a dostępna opcja Wyczyść filtr   na liście oraz Reset ustawień okien przywraca ustawienia domyślne dla filtrów panelu podstawowego i rozwijanego.

Odświeżanie listy odbywa się przy każdorazowym użyciu lejka  lub   oraz poprzez wciśnięcie <F5> w dowolnym miejscu na liście.

Standardy na formularzach

Rodzaje pól na formularzach

Listy rozwijane

Dla wielu kontrolek typu: Kategoria, Kontrahent, Pracownik itp. dostępna jest lista rozwijana (drop down) pozwalająca w szybki sposób na wyszukanie i podstawienie na formularz odpowiedniej wartości.

Rozpoczęcie edycji w polu listy rozwijanej powoduje rozwinięcie uproszczonej listy pomocniczej zawężonej do pozycji, które zawierają wpisywany ciąg znaków. Kliknięcie w „strzałkę” znajdującą się po prawej stronie pola, rozwija listę pomocniczą z widocznymi pozycjami spełniającymi kryteria szukania. Jeżeli pole jest puste (nic jeszcze nie wpisano), to rozwinięta jest pełna lista z możliwością przewijania rekordów. Dodatkowo listę można otworzyć za pomocą skrótu klawiaturowego <CTRL>+<SPACJA> oraz strzałki w dół, słownik zaś który jest związany z daną listą można otworzyć kombinacją klawiszy <ALT>+<STRZAŁKA w GÓRĘ>.

Rodzaje pól na formularzach

Najczęściej spotykane elementy formularzy to:

Przyciski – służą do natychmiastowego rozpoczęcia procesu. Ich funkcja jest podpisana na przycisku lub jest wyświetlana przy wskazaniu kursorem myszy. Przyciski niedostępne w danej chwili są wyszarzone.

Pola edycji – korzystamy z nich w celu wpisania tekstu z klawiatury. W polu tym może już znajdować się tekst, który następnie możemy zmienić.

Listy wywoływane z formularza – okno typu lista w trybie do wyboru, zawierające spis elementów można wywołać naciskając odpowiedni przycisk np. Kontrahent co poskutkuje otworzeniem listy kontrahentów w trybie do wyboru.

Rozwijane listy pomocnicze – znajdują się w polach, w których są rozwijane i zawierają listę możliwych do wyboru dla danego pola wartości (ang. drop-down).

Przyciski opcji – w przypadku wystąpienia kilku opcji jedynie jedna opcja może być włączona. Przycisk taki reprezentuje więc opcje wykluczające (ang. radio).

Pola wyboru – określa, czy dana opcja ma być włączona czy wyłączona. Pola te działają niezależnie, co oznacza, że włączenie jednego pola nie wyklucza włączenia innego. Wybór takiego pola jest potwierdzony poprzez jego zaznaczenie (ang. check-box).

W menu kontekstowym pod prawym klawiszem myszy, w zależności od typu pola dostępne są różnego rodzaju dodatkowe opcje np. możliwość skopiowania zawartości pola. Kopiować można również zawartość pól niedostępnych do edycji (wyszarzonych) wykorzystując opcję Kopiuj z menu kontekstowego lub skrót klawiszy: <CTRL>+<C>.

Przyciski na formularzach

Typowe przyciski na formularzach to:

 – Zapisz – powoduje zamknięcie okna i zapisanie dokonanych zmian. Zapisu można dokonać również przez wciśnięcie klawisza <ENTER> lub <CTRL>+<ENTER>.

 – Zamknij – zamyka okno bez zapisywania zmian (można uruchomić klawiszem <ESC>).

Inne przyciski formularzy

 – Przelicz – znajdują się na niektórych formularzach (uruchamiane również przez klawisz <F8>).

Dynamiczne panele na formularzach

Na większości formularzy istnieje możliwość zwijania paneli, które nie są istotne dla użytkownika – ustawienia są pamiętane po ponownym otworzeniu okna dla poszczególnych operatorów.

Błędy i ostrzeżenia

Na formularzach istnieją pola, które użytkownik musi bezwzględnie uzupełnić prawidłową wartością przed zapisaniem formularza (pola wymagane, pola walidowane np. NIP, IBAN), dlatego też wprowadzono funkcję ostrzegania i informowania o błędach na formularzu:

Ostrzeżenia dotyczące pól na formularzach oznaczane są żółtym trójkątem z wykrzyknikiem.

 Błędy dotyczące pól na formularzach oznaczane są czerwoną ikoną z krzyżykiem. Treść błędu wyświetla się po najechaniu myszą na ikonę.

W trakcie dodawania nowego formularza, w polach wymaganych pojawia się ikona ostrzeżenia najczęściej z komunikatem: Pole nie może być puste. Jeżeli użytkownik opuści takie pole i go nie wypełni/poprawi, pomimo że jest to wymagane – ostrzeżenie zmieni się na błąd. Dopóki użytkownik nie wypełni/poprawi wartości w polu – jest czerwona ikonka błędu uniemożliwiająca zapisanie formularza – kursor ustawi się w pierwszym polu oznaczonym jako błędne.

Pod prawym klawiszem myszy dla pól oznaczonych ikonami błędów i ostrzeżeń dostępna jest opcja Kopiuj tekst błędu, dzięki której można skopiować treść błędu lub ostrzeżenia.

Nawigacja edycji – Edytuj poprzedni, Edytuj następny

W programie Comarch ERP Optima istnieje możliwość szybkiego przechodzenia między formularzami, np. kolejnych faktur. Odbywa się to za pomocą przycisków

 Edytuj poprzedni  (lub klawisze <CTRL>+<,>), Edytuj następny   (lub klawisze <CTRL>+<.>) dostępnych na wstążce w grupie Nawigacja edycji.

Drukowanie w programie