Magazyn walut – informacje ogólne

W firmach korzystających z rozliczeń w walutach obcych, istnieje potrzeba bieżącej wyceny operacji na rachunkach bankowych oraz wyodrębnionych kasach walutowych, posiadanych środków w przeliczeniu na walutę polską. W zależności od ilości operacji jednostki mogą w wycenie stosować kurs kupna i sprzedaży banku, w którym posiadają rachunek walutowy, średni kurs NBP lub kurs historyczny. Potrzeba określenia wartości wpływów i wydatków w złotówkach wynika z przepisów Ustawy o Rachunkowości, która narzuca konieczność ujmowania w księgach rachunkowych operacji walutowych w walutach obcych w przeliczeniu na walutę polską. W module Kasa/Bank Plus jest mechanizm rozliczania różnic kursowych, w przypadku zastosowania przez jednostki kursu banku oraz mechanizm ułatwiający określenie kursu wypłat z rachunku walutowego i kasy walutowej przy zastosowaniu metody FIFO dla kursu historycznego. Możliwość rozliczania operacji kasowych/bankowych jest dostępna tylko dla rejestrów prowadzonych w walutach obcych. Różnice kursowe powstałe przy wypłacie środków z rachunków walutowych/kas walutowych są naliczane automatycznie, jeśli użytkownik wskaże odpowiednie parametry w rejestrze.

W przypadku próby dodania zapisu w rejestrze korzystającym z magazynu walut przez operatora, który nie pobrał licencji na moduł Kasa/Bank Plus, wyświetlany jest komunikat informujący o tym, że nie pobrano odpowiedniego modułu. Komunikat wyświetlany jest również w momencie wyboru rejestru korzystającego z magazynu walut podczas korzystania z funkcji kontekstowych w Preliminarzu płatności – Rozlicz i Zrealizuj.

Formularz rejestru kasowego/bankowego

Na formularzu rejestru kasowego/bankowego są dwa parametry związane z magazynem walut:

• Rejestr obsługuje magazyn walut – zaznaczenie tego parametru powoduje, że podczas wprowadzania zapisów kasowych/bankowych:
  • dla wpłat – domyślnie zaznaczany jest parametr Magazyn walut, co powoduje dodanie operacji do magazynu walut,
  • dla wypłat – domyślnie zaznaczany jest parametr Magazyn walut, co powoduje, że po zapisaniu formularza dana wypłata zostaje rozliczona z zasobami magazynu.
• Kurs historyczny – zaznaczenie parametru pozwoli podczas dodawania wypłaty określić rozliczenie według kursu historycznego i tym samym zainicjować kurs z pierwszego wolnego zasobu magazynu (pierwszej nierozliczonej wpłaty).

Na formularzu rejestru kasowego/bankowego jest zakładka, na której można wprowadzić bilans otwarcia magazynu walut. Zakładka BO magazynu walut pojawia się wtedy, kiedy zostanie zaznaczony parametr Rejestr obsługuje magazyn walut.

Zaznaczenie parametru Rejestr obsługuje magazyn walut powoduje pojawienie się komunikatu ostrzegawczego o możliwości wprowadzenia BO magazynu walut.

Jeżeli stan początkowy jest równy 0,00 wówczas nie ma potrzeby wprowadzania BO magazynu walut. W przeciwnym wypadku należy przejść na zakładkę; [BO magazynu walut] i plusem dodać poszczególne pozycje bilansu otwarcia. Bilans otwarcia magazynu walut to operacje kasowe/bankowe, które stanowią aktualne saldo kasy/rachunku bankowego.

Jeśli zapisy składające się na BO magazynu walut miały taką samą wartość kursów, to można wprowadzić je zbiorczo, jeśli jednak saldo rachunku składa się z zapisów o różnych kursach, należy wprowadzić operacje z różnymi wartościami kursów odrębnie. Ważna jest przy tym data zapisu BO oraz kolejność wprowadzenia – jeśli operacje mają różne daty, program pobiera je z magazynu w kolejności wg daty najstarszej. Jeśli kilka zapisów będzie miało taką samą datę BO, program z magazynu w pierwszej kolejności pobierze operacje mające niższe ID, czyli w przypadku wprowadzania zapisów w obrębie tego samego dnia kolejność jest bardzo ważna.

Pozycje BO magazynu walut można dodawać ikoną plusa. Na formularzu pozycji BO magazynu walut jest możliwość określenia: Numeru BOMWKP / BOMWKW, Numeru obcego danej pozycji, Daty dokumentu, Daty kursu, Typu kursu, Kwoty oraz Opisu.

Dodanie zapisu BOMWKW spowoduje ujemny stan na magazynie walut, o czym poinformuje użytkownika odpowiedni komunikat: Ta operacja spowoduje ujemny stan kasy/rachunku. Czy na pewno chcesz ją wykonać?

W oknie zapisu BOMWKW znajduje się parametr: Rozliczaj przy zapisie. Domyślnie jest on zaznaczony, jednakże podczas zapisywania pozycji BO program sprawdza saldo i gdy jest ono ujemne pojawi się pytanie potwierdzające „Ta operacja spowoduje ujemny stan kasy/rachunku. Czy na pewno chcesz ją wykonać?” Po zaakceptowaniu parametr będzie odznaczony. Gdy w magazynie walut pojawią się pierwsze wpłaty należy edytować zapis BOMWKW i zaznaczyć ręcznie parametr Rozliczaj przy zapisie.

Dodanie zapisu BOMWKP zawsze generuje saldo dodatnie, a zapisy przychodowe inicjalizują się wg wyceny jak dla kursu bieżącego

Możliwość dodawania pozycji bilansu otwarcia BOMWKP, BOMWKW dostępna jest do momentu usunięcia jakiejkolwiek pozycji z listy BO. Po usunięciu ikona plusa zostanie wyszarzana do momentu ponownej edycji całego rejestru. Dodawanie pozycji na BO blokowane także jest gdy do raportu zostanie wprowadzony jakikolwiek zapis KP czy KW z zaznaczonym parametrem Magazyn walut.

Podczas zapisywania pozycji BO pojawi się pytanie: „Zapis zmian na formularzu bilansu otwarcia magazynu walut spowoduje automatyczny zapis dokonanych dotychczas zmian na formularzu skojarzonego rejestru kasowego/bankowego. Czy jesteś pewien, że chcesz zapisać zmiany na obu wyżej wymienionych formularzach?

Potwierdzenie spowoduje zapisanie na liście pozycji BO, natomiast rezygnacja (Anuluj) zamknie okno bez zapisywania zmian i spowoduje powrót do listy z możliwością dodawania kolejnych zapisów.  W przypadku, gdy zostaną zauważone nieprawidłowości – należy wybrać opcję: Nie, co umożliwi wprowadzenie zmian na oknie.

Z formularza rejestru, z listy rejestrów, z listy raportów, z listy zapisów kasowych/bankowych oraz z formularza zapisu kasowego bankowego możliwe jest przejście do magazynu walut za pomocą ikony dostępnej na pasku nad oknem .

Formularz dokumentu wpłaty/wypłaty

Przy próbie wprowadzenia zapisu KP/KW z datą wcześniejszą niż zapisy BO magazynu walut, pojawi się komunikat z ostrzeżeniem.

W związku z tym, że jeden dokument jest rozliczany na dwa sposoby, na zapisie kasowym/bankowym są dwie zakładki: [Rozliczenia dokumentów] oraz [Rozliczenia operacji].

Zakładka [Rozliczenia operacji]

Zakładka [Rozliczenia operacji] pojawia się w przypadku dokumentów wprowadzanych do rejestrów walutowych z zaznaczonym parametrem Rejestr obsługuje magazyn walut. Na zakładce znajduje się parametr Magazyn walut, pozwalający na dodawanie wpłat i wypłat do listy środków składających się na saldo rejestru oraz pozwalający na rozliczenie wypłaty z zapisem z listy dostępnych operacji. Dla rejestrów mających zaznaczony parametr Rejestr obsługuje magazyn walut parametr Magazyn walut na wpłatach i wypłatach jest domyślnie zaznaczony. Odznaczenie parametru spowoduje nie umieszczenie zarówno wpłaty jak i wypłaty na liście zasobów magazynu walut. Na wypłatach znajduje się dodatkowo parametr Rozliczaj w magazynie walut przy zapisie, który kwalifikuje zapis do rozliczenia – domyślnie zaznaczony z możliwością ręcznego odznaczenia.

Na zakładce tej znajduje się również tabela z rozliczeniami operacji, w której dostępne są następujące informacje:

• numer dokumentu
• data dokumentu rozliczonego
• kwota rozliczona
• kwota pozostająca do rozliczenia.

Na liście zapisów kasowych/bankowych została dodana kolumna Status MW określająca status rozliczenia zapisu w magazynie walut: N – nie rozliczony, C – częściowo rozliczony, R – całkowicie rozliczony, „-” – nie podlega rozliczeniu.

Dla zapisów kasowych/bankowych wprowadzonych w programie w wersji wcześniejszej niż 14.0 parametr Magazyn walut jest odznaczony. Użytkownik musi wskazać, które dokumenty tworzą saldo rachunku bankowego/kasy do rozliczenia. Można to zrobić na dwa sposoby: wprowadzić bilans otwarcia magazynu walut z poziomu formularza rejestru kasowego/bankowego lub zaznaczyć parametr Magazyn walut na zapisach kasowych/bankowych, które wcześniej zostały wprowadzone. W przypadku, gdy zapisy kasowe/bankowe tylko w części kwalifikują się do rozliczenia, zalecane jest wprowadzenie stanu początkowego przez BO, by uniknąć dzielenia pojedynczych zapisów na kwoty już rozliczone i te, które dopiero zostaną rozliczone. Jeżeli zapis nie podlega rozliczeniu w magazynie walut bądź podlega, ale jeszcze nie został rozliczony – możliwa jest modyfikacja całego zapisu oraz całkowite jego usunięcie.

W przypadku, kiedy zapis został częściowo lub całkowicie rozliczony w magazynie walut – edycja dokumentów jest ograniczona, a usunięcie jest możliwe tylko po skasowaniu rozliczenia takich dokumentów. Usunięcie rozliczenia następuje po odznaczeniu parametru Magazyn walut na formularzu zapisu kasowego/bankowego. Jeśli na liście zapisów jest kilka dokumentów KW rozliczonych w magazynie walut, odznaczenie parametru na pierwszym zapisie spowoduje usunięcie rozliczenia zapisu aktualnie edytowanego i wszystkich zapisanych po nim na liście. Pojawia się wtedy komunikat informujący o usunięciu rozliczenia zapisu bieżącego oraz zapisów następnych. Odrozliczenie seryjne działa tylko z poziomu dokumentów rozchodowych (KW).

W przypadku automatycznego generowania zapisów do dokumentów płatnych gotówką (faktury, rejestry VAT, ewidencja dodatkowa) program tworząc zapis kasowy/bankowy przenosi typ i wartość kursu z dokumentu źródłowego na dokument kasowy/bankowy bez względu na to, czy rejestr, do którego zapis jest dodawany, ma domyślnie wybrany parametr Kurs historyczny. Zapis jest ewidencjonowany w magazynie walut lub nie – zgodnie z domyślnym ustawieniem rejestru walutowego (zaznaczeniem parametru Rejestr obsługuje magazyn walut). Dla dokumentów KP kurs jest przepisany z dokumentu źródłowego i określony dla magazynu walut, jako „bieżący”.

Dla dokumentów KW kurs także jest przepisany z dokumentu źródłowego, ale dokument nie zostanie rozliczony w magazynie walut. Na zapisie KW parametr Magazyn walut jest odznaczony, co wynika z tego, że rozliczenie zapisu może być zrobione wg kursu bieżącego lub kursu historycznego. Użycie kursu historycznego mogłoby powodować powstawanie w  tle różnic kursowych dla rozliczonego zdarzenia z  Preliminarza i  zapisu kasowego/bankowego.

W przypadku seryjnego rozliczania dokumentów z Preliminarza Płatności zapisy przychodowe trafiają do magazynu walut (mają zaznaczony parametr Magazyn Walut), dla zapisów rozchodowych parametr Magazyn walut nie jest zaznaczany. Użytkownik sam musi zdecydować o zaznaczeniu bądź nie tego parametru.

Dla dokumentów rozliczanych pojedynczo z poziomu Preliminarza zarówno wpłata jak i wypłata trafia do magazynu walut, ponieważ zapis jest podnoszony do edycji i jest możliwość określenia rozliczenia wg kursu historycznego lub bieżącego przed zatwierdzeniem dokumentu.

Na liście zapisów kasowych/bankowych, w menu kontekstowym (pod prawym klawiszem myszy) oraz w operacjach seryjnych dostępna jest opcja Usuń z magazynu walut. Opcja ta działa zarówno dla podświetlonego, jak i dla zaznaczonych zapisów. Po wybraniu Usuń z magazynu walut dla zaznaczonych zapisów pojawia się pytanie Czy na pewno chcesz usunąć z magazynu walut zaznaczone zapisy? Zdjęcie znacznika [Magazyn walut spowoduje usunięcie rozliczeń zapisu bieżącego oraz zapisów następnych. Po jego zaakceptowaniu, na zaznaczonych zapisach rozchodowych usuwane jest rozliczenie w magazynie walut i parametr Magazyn walut jest odznaczany. Jeżeli funkcję Usuń z magazynu walut wywołamy dla zapisów przychodowych nierozliczonych w magazynie walut, to znacznik Magazyn walut jest na nich odznaczany. Jeżeli funkcja zostanie wywołana dla zapisów przychodowych rozliczonych w magazynie walut, pojawi się komunikat KP/1/2018/USD: Nie można usunąć zapisu z magazynu walut. Zapis jest rozliczony w magazynie walut.

Po wywołaniu funkcji dla kilku zaznaczonych dokumentów w pierwszej kolejności usuwane są zapisy rozchodowe wg chronologii daty operacji, a dopiero później zapisy przychodowe. Program pilnuje chronologii zapisów w magazynie walut, jeżeli jakiś zapis rozchodowy zostanie usunięty z magazynu walut, to automatycznie wszystkie późniejsze zapisy również są z niego usuwane – dlatego dla tych wszystkich późniejszych zapisów rozchodowych, w logu z przebiegu usuwania, pojawi się komunikat Nie można usunąć zapisu z magazynu walut. Zapis nie jest w magazynie walut.

Wpłata

W przypadku operacji zwiększających saldo rachunku bankowego/kasy:

• Parametr Magazyn walut jest domyślnie zaznaczony, jeżeli na rejestrze, do którego wprowadzany jest dokument, został zaznaczony parametr Rejestr obsługuje magazyn walut.
• Rozliczenie jest zawsze zapisywane wg kursu bieżącego.
• Odznaczenie parametru Magazyn walut jest automatycznie blokowane w momencie rozliczenia dokumentu wpłaty z dokumentem wypłaty.

Wypłata

Obsługa magazynu walut obok rejestrowania zapisów BOMWKW daje też możliwość dodawania zapisów KW do raportów na kwotę wyższą niż dostępne środki w magazynie walut.

Operacje powodujące powstawanie ujemnego salda w kasie, czy na rachunku każdorazowo wymagają akceptacji: Ta operacja spowoduje ujemny stan kasy/rachunku. Czy na pewno chcesz ją wykonać?

Zapisy rozchodowe (wypłaty) są zależne od sposobu rozliczenia określonego na formularzu rejestru kasowego/bankowego. Jeżeli na formularzu rejestru kasowego/bankowego zaznaczony jest parametr Kurs historyczny wówczas zapisy na magazynie walut są wyceniane wg tego kursu. Niezależnie od tego czy zapis BOMWKW lub KW będzie rozliczany z jednym czy z kilkoma zapisami KP typ kursu pojawi się, jako: „Nieokreślony”. W przypadku, gdy na formularzu rejestru parametr Kurs historyczny nie zostanie znaczony wówczas zapisy magazynu walut są rozliczane wg kursu bieżącego.

Rozliczanie zasobów w magazynie walut zawsze odbywa się z poziomu dokumentu rozchodowego BOMWKW lub zapisu KW (wypłaty). Po całkowitym rozliczeniu parametr Rozliczaj w magazynie walut przy zapisie na KW jest wyszarzany do momentu odrozliczenia.

W przypadku operacji zmniejszających saldo rachunku bankowego/kasy:

• Parametr Magazyn walut jest domyślnie zaznaczony, jeżeli na rejestrze, do którego wprowadzany jest dokument, został zaznaczony parametr Rejestr obsługuje magazyn walut. W pewnych sytuacjach parametr Magazyn walut należy odznaczyć ręcznie. Sytuacja może mieć miejsce, gdy w danym rejestrze znajdują się zapisy KW wcześniejsze, które nie zostały rozliczone z istniejącymi w rejestrze wpłatami KP. Pojawi się wówczas ostrzeżenie: Nie można dodać rozliczenia zapisu KW w magazynie walut z powodu istnienia wcześniejszego(ych) nierozliczonego(ych) zapisu(ów) KW w tym rejestrze.
• Parametr Rozliczaj w magazynie walut przy zapisie na nowododanym zapisie jest domyślnie zaznaczony, jednakże w sytuacji, gdy na magazynie walut stan środków jest ujemny zostanie odznaczony.
• Jeżeli na formularzu rejestru został zaznaczony parametr Kurs historyczny, przy dodawaniu dokumentu podpowiadane jest domyślnie rozliczenie wg kursu historycznego oraz przenoszona jest wartość kursu z pierwszego na liście dostępnego zasobu do rozliczenia (dokumentu KP). Jeżeli okaże się, że dokument wypłaty zostanie rozliczony z kilkoma dokumentami wpłaty mającymi różne kursy, wtedy kurs zostaje zmieniony na Nieokreślony, natomiast dokładne kursy rozliczeń częściowych można sprawdzić w tabeli z rozliczeniami operacji.

Generowanie różnic kursowych

W Konfiguracji firmy/ Definicje dokumentów/ Kasa i bank/ Różnice kursowe MW jest możliwość tworzenia schematów numeracji dla różnic kursowych magazynu walut. W nowotworzonych i konwertowanych bazach danych domyślnie tworzony jest schemat RKMW Różnica kursowa magazynu walut.

Dokument różnicy kursowej tworzony jest po zapisaniu dokumentu wypłaty i zapisywany z datą rozliczenia, czyli datą późniejszego dokumentu. Utworzone różnice kursowe trafiają na listę Kasa/Bank/ Magazyn walut/ Różnice kursowe.

Dokument różnicy kursowej składa się z jednej zakładki.

Na dokumencie dostępne są następujące informacje:

• Dokument – pole, w którym można wybrać schemat numeracji różnicy kursowej MW,
• Numer dokumentu różnicy kursowej MW,
• Data rozliczenia,
• Kwota rozliczenia – w walucie rejestru,
• Numery oraz kwoty dokumentów podlegających rozliczeniu w walucie systemowej,
• Kwota różnicy kursowej,
• Konto Wn, Konto Ma – pola, w których można wpisać numery kont, na które będzie księgowana różnica kursowa.

Dokumenty podlegające rozliczeniu można podejrzeć ikonami lupy dostępnymi obok kwoty w walucie systemowej. Modyfikacja schematu numeracji dokumentu jest możliwa do momentu zaksięgowania.

Różnica kursowa jest tworzona, jako różnica wartości wypłaty i wartości wpłaty w przeliczeniu na walutę systemową (KW – KP). Dodatnia różnica kursowa powstaje, jeżeli wypłata była po wyższym kursie niż wpłata, a ujemna różnica powstaje wtedy, gdy wypłata była po niższym kursie niż wpłata. Różnica dodatnia zwiększa stan końcowy raportu kasowego/bankowego, a ujemna wpływa na jego zmniejszenie w walucie PLN.

W polu Konto Wn, Konto Ma jest możliwość wpisania kont, na które księgowana będzie różnica kursowa. Konta te można wpisać „ręcznie” bądź też wybrać z planu kont, który otworzy się po kliknięciu prawym klawiszem myszy w przyciski Konto Wn, Konto Ma.

W Konfiguracji/ Program/ Ogólne/ Waluty na Formularzu waluty dostępne są Domyślne konta dla różnic kursowych Wn i Ma. Są one wspólne dla wszystkich firm. W sytuacji, gdy w danej firmie różnice kursowe MW mają być księgowane na inne konta możemy je wskazać w Konfiguracji/ Firma/ Księgowość/ Księgowość kontowa na zakładce [Konta różnic kursowych]. Na zakładce tej widzimy listę wszystkich walut zdefiniowanych w programie (bez waluty systemowej), domyślnie konta są puste. Użytkownik ma możliwość wpisania konta, które w danej firmie będzie przenoszone na dokument różnicę kursową MW.

Podobnie, jeżeli na formularzu rejestru zostało uzupełnione pole Konto księgowe, wtedy to konto również zostanie przepisane na Formularz różnicy kursowej MW.

Dla różnicy kursowej dodatniej podstawiane jest domyślnie na Formularzu różnicy kursowej konto rejestru, jako Konto Wn oraz konto waluty Ma jako Konto Ma.

Dla różnicy kursowej ujemnej podstawiane jest domyślnie konto rejestru, jako Konto Ma oraz konto waluty Wn jako Konto Wn.

Jeżeli konto rejestru oraz konta waluty są puste, wtedy na dokumencie różnicy kursowej MW pola te również pozostaną puste

Księgowanie różnic kursowych MW

Księgowanie różnic kursowych do księgowości kontowej odbywa się za pomocą schematów księgowych o typie Różnice kursowe MW.

Księgowanie do Książki przychodów i rozchodów – na dokumencie różnicy kursowej podpowiadane są domyślnie odpowiednie kolumny księgi. Dla różnic kursowych dodatnich – kolumna 8 – Pozostałe przychody, dla różnic kursowych ujemnych – kolumna 13 – Pozostałe wydatki.

Stan raportu kasowego/bankowego w rejestrze walutowym

W przypadku przeprowadzania operacji kasowych/bankowych przez magazyn walut kwotę różnicy kursowej, wynikającą z rozliczenia zapisów, uzyskamy z dokumentów różnic kursowych. Przy zamykaniu raportu znana jest łączna kwota różnic kursowych wynikających z rozliczenia operacji zapisanych w danym raporcie. Można ją wykorzystać w podsumowaniu obrotów zamkniętego raportu kasowego/bankowego. Celem tego jest:

• Wyświetlenie w raporcie salda w PLN zgodnego z tym, co zostało zapisane do magazynu walut.
• Wyświetlenie w raporcie salda w PLN zgodnego z tym, co trafiło na konto księgowe.

Na formularzu raportów znajduje się kolumna Różnica kursowa pomiędzy kolumny Rozchody oraz Stan końcowy. Kolumna ta jest widoczna przy wyborze wyświetlania wg waluty systemowej. Wyliczona różnica kursowa jest wliczana do stanu końcowego raportu oraz do stanu początkowego raportu kolejnego na liście.

Praca rozproszona

Rejestry walutowe po zaimportowaniu poprzez mechanizm pracy rozproszonej mają odznaczony parametr Rejestr obsługuje magazyn walut. Jeżeli w bazie rejestr już istnieje i miał „ręcznie” zaznaczony ten parametr, to po zaimportowaniu rejestrów z opcją Nowe i zmienione parametr pozostaje zaznaczony.

W pracy rozproszonej magazyn walut nie jest przenoszony. Zaimportowane zapisy kasowe/bankowe mają odznaczony parametr Magazyn walut.