Formularz kontrahenta

Formularz karty kontrahenta służy do wprowadzania, zmiany oraz przeglądania szczegółowych danych o kontrahencie. Okno formularza podzielone jest na dziewięć-jedenaście zakładek (w zależności od posiadanych modułów):

  • [Ogólne] – zawiera ogólne dane dotyczące nazwy oraz siedziby kontrahenta.
  • [Płatności] zawiera informacje o formie płatności, numerach kont bankowych.
  • [Handlowe] – zawiera informacje dotyczące warunków handlowych, dodatkowe uwagi o kontrahencie.
  • [Księgowe] – zawiera informację o domyślnych kontach księgowych danego kontrahenta oraz listę kont księgowych skojarzonych z kontrahentem.
  • [Dodatkowe] – zawiera informacje personalne dotyczące przedstawiciela firmy oraz listę odbiorców.
  • Dotyczy wersji: 2018.5.1
     [Zgody] – zawiera listę zgód wyrażonych przez kontrahenta. 
  • [Atrybuty] – zawiera listę atrybutów (cech) skojarzonych z danym kontrahentem. Mechanizm definiowania i kojarzenia atrybutów jest dokładnie opisany w Podręczniku użytkownika systemu Comarch ERP Optima moduł Handel (Faktury).
  • [JPK] – zawiera listę kodów JPK_V7 przenoszonych na dokumenty handlowe i w Rejestrze VAT.
  • [e-Sklep] – służąca do określenia domyślnych cen dla kontrahenta stosowanych w Comarch e-Sklep.
  • [Komornik] – zawiera dane uzupełniane w przypadku, gdy podmiot jest komornikiem. Zaznaczenie parametru Komornik umożliwia wybranie danego podmiotu na liście zajęć wynagrodzenia pracownika w module Płace i Kadry Plus.
  • [Historia weryfikacji VAT/VIES] – zawiera dane o wyniku weryfikacji kontrahenta w VAT.

Formularz karty kontrahenta obsługują standardowe przyciski obsługi, opisane szczegółowo w rozdziale Ogólne uwagi na temat pracy z programem.

Na formularzu kontrahenta, pod przyciskami ZapiszAnuluj znajduje się przycisk Sprawdź w rejestrze REGON”. Funkcję można również wywołać za pomocą skrótu <CTRL>+<SHIFT>+<G>. Funkcja pozwala na szybsze wprowadzanie danych identyfikacyjnych i adresowych kontrahentów oraz wyeliminowanie pomyłek związanych z ręcznym wypełnianiem formularzy.

Przycisk jest aktywny, gdy w polu z prefiksem kraju (przed NIP-em) jest wybrany przedrostek PL lub przedrostek jest niewypełniony (kontrahent jest krajowy) i uzupełniony jest NIP.

Uwaga
Usługa importu danych z bazy GUS jest dostępna wyłącznie dla Klientów z aktualną gwarancją.

Przycisk uruchamia nowe okno (formularz) z następującymi polami:

  • NIP – numer pobrany z formularza kontrahenta, bez przedrostka unijnego, pole edytowalne.
  • Stan danych na dzień.
  • Data rozpoczęcia działalności. Data nie jest podawana gdy firma jest zlikwidowana.
  • Data zakończenia działalności. Data nie jest wyświetlana gdy firma nadal działa.
  • Jeżeli firma jest zlikwidowana – pojawia się czerwony napis „Podmiot został wykreślony z rejestru REGON.
  • Jeżeli w nazwie firmy występuje „w likwidacji” – czerwony napis „Podmiot w stanie likwidacji”.
  • Jeżeli w nazwie firmy występuje „w upadłości” – czerwony napis „Podmiot w stanie upadłości”.
  • Jeżeli numer nie występuje w rejestrze - czarny napis „Numer identyfikacyjny [numer]
    nie występuje w rejestrze REGON”.

w tabelce pojawią się następujące informacje:

  • Nazwa
  • REGON
  • Forma prawna
  • Województwo
  • Powiat, Miejscowość, Ulica, nr domu i lokalu
  • Kod pocztowy, Poczta
  • Telefon, Fax, E-mail, adres www
  • Data powstania, PKD (nie przenoszone do programu)

Dane w tabelce są edytowalne i mogą zostać zmienione przez Użytkownika przed przeniesieniem na formularz.

Po pobraniu danych pod tabelką dostępny jest przycisk „Przenieś na formularz”. Jego użycie powoduje przeniesienie (w tym nadpisanie) danych z tabelki na formularz kontrahenta i zamknięcie okna. Jeżeli nie uda się połączyć z usługą, wyświetli się komunikat: Wystąpił błąd: Nie udało się połączyć z usługą.

Uwaga
Dane są pobierane bezpośrednio ze strony www.stat.gov.pl/regon. Od dostępności i poprawnego działania wyszukiwarki na stronie zależy poprawne działanie opcji w programie.

Dodatkowo na działanie funkcji importu z GUS na platformach serwerowych mają wpływ ustawienia opcji internetowych. Należy m.in. włączyć opcję „Inicjowanie i wykonywanie skryptów formantów ActiveX niezaznaczonych jako bezpieczne do wykonania”.

Na formularzu kontrahenta znajduje się również przycisk Weryfikacja statusu VAT kontrahenta. Umożliwia on weryfikację statusu VAT kontrahenta – czy jest podatnikiem VAT czynnym. Sprawdzanie kontrahenta odbywa się na podstawie numeru NIP (weryfikowane są wyłącznie polskie numery NIP).

Po wykonaniu weryfikacji, jeżeli kontrahent jest czynnym podatnikiem VAT, pojawia się komunikat: Jest podatnikiem VAT czynnym. Jeżeli parametr Podatnik VAT czynny na zakładce [Handlowe] dla kontrahenta nie był zaznaczony, następuje jego zaznaczenie. Jeżeli kontrahent w programie widniał jako osoba fizyczna, dodatkowo ustawiany jest rodzaj transakcji: Podmiot gospodarczy.

W przypadku kiedy kontrahent nie jest podatnikiem VAT, pojawia się komunikat: Nie jest podatnikiem VAT czynnym. Jeżeli parametr Podatnik VAT czynny na zakładce [Handlowe] dla kontrahenta był zaznaczony, następuje jego odznaczenie.

Jeżeli kontrahent na swojej karcie w sekcji Centralizacja jednostek budżetowych ma wskazany podmiot nadrzędny któremu podlega (np. gminę), wówczas podczas sprawdzania statusu VAT weryfikowany będzie numer NIP jednostki nadrzędnej. Informacje dotyczące statusu VAT kontrahenta pobierane są z Portalu Podatkowego Ministerstwa Finansów dostępnego pod adresem: https://ppuslugi.mf.gov.pl. Funkcja weryfikacji statusu VAT kontrahenta dostępna jest wyłącznie dla programów na gwarancji.

Poniżej znajduje się również przycisk  Sprawdź w bazie VIES. Umożliwia weryfikację numeru indentyfikacyjnego VAT w przypadku podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Unii Europejskiej dla potrzeb transakcji transgranicznych dotyczących towarów i usług w bazie VIES (VAT Information Exchange System). Weryfikacja następuje na podstawie wprowadzonego numeru NIP wraz z przedrostkiem kraju UE. Po kliknięciu na ikonę otwierane jest okno z następującymi danymi:

  • NIP – numer pobrany z formularza kontrahenta, wraz z przedrostkiem unijnym, pole nieedytowalne,
  • Stan na dzień (pole nieedytowalne),
  • Wynik weryfikacji (pole nieedytowalne),
  • Nazwa,
  • Ulica, Numer domu, Numer mieszkania
  • Kod pocztowy,
  • Miasto,
  • Kraj.

Dane kontrahenta są edytowalne i mogą zostać zmienione przez Użytkownika przed przeniesieniem na formularz.

Wybranie opcji Wyszukaj ponownie umożliwia ponowne wpisanie numeru NIP wraz z przedrostkiem na podstawie którego zostanie przeszukana baza VIES.

Uwaga
Funkcja weryfikacji i pobierania danych kontrahenta z bazy VIES dostępna jest wyłącznie dla programów na gwarancji.

Po kliknięciu na karcie istniejącego kontrahenta przycisku  Sprawdź w bazie VIES a następnie przeniesieniu danych na formularz, jeżeli okaże się że kontrahent z przedrostkiem kraju UE innym niż PL ma aktywny numer VAT a w programie nie jest oznaczony jako wewnątrzunijny, wówczas Użytkownik jest przenoszony na zakładkę [Handlowe] i tam ustawiany jest status Wewnątrzunijny a w dymku pojawia się odpowiednia informacja.

Z poziomu formularz kontrahenta możliwy jest eksport danych osobowych kontrahenta do pliku XML za pomocą ikony  Eksport danych osobowych do XML. Jej kliknięcie powoduje otwarcie okna na którym należy wskazać lokalizację dla tworzonego pliku:

Plik XML z danymi osobowymi kontrahenta może zostać zapisany zarówno na lokalnym dysku komputera, jak i na IBARD. Plik tworzony jest o nazwie zgodnej z akronimem kontrahenta.

Dodatkowo w pasku narzędzi dostępne są przyciski:

 - wyświetlane jest okno z listą  zapisów kasowych/ bankowych kontrahenta,

- wyświetlenie preliminarza płatności kontrahenta,

- wyświetlenie rozliczeń kontrahenta,

- rabaty związane z danym kontrahentem. Sposób ustalania rabatów, ich rodzaje i działanie został opisany w rozdziale Udzielanie rabatów.

- Historia obrotów z kontrahentem – dotyczy głównie dokumentów handlowych i magazynowych.

- Kontakty z kontrahentem - pojawia się, gdy użytkownik posiada moduł CRM.

 - Historia zmian – po naciśnięciu przycisku otwierane jest nowe okno, na którym widoczna jest lista zmian dotycząca kontrahenta.

 

- Biblioteka dokumentów – pojawia się tylko w przypadku, gdy operator jest zalogowany do modułu Obieg Dokumentów. Przycisk wywołuje listę dokumentów w Bibliotece, zawężoną do dokumentów skojarzonych z danym podmiotem. Lista wyświetlana jest na zakładce [Biblioteka dokumentów]: Podmiotu.

Sprawdź raport – wysłanie zapytania do Krajowego Rejestru Długów o szczegółowy raport dotyczący konkretnego kontrahenta. Weryfikacja kontrahenta odbywa się po numerze NIP określonym na jego karcie. Usługa wymaga posiadania konta w KRD i uzupełnienia loginu i hasła do usługi w Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Krajowy Rejestr Długów. W przypadku kiedy w ciągu ostatnich 90 dni wysłano zapytanie o szczegółowy raport dotyczący kontrahenta, przy ponownym zapytaniu istnieje możliwość pobrania ostatniego raportu bądź wysłania nowego zapytania. Pobranie ostatniego raportu nie powoduje zmniejszenia limitu zapytań.

Po otwarciu karty kontrahenta mającego przeterminowane należności bądź zobowiązania pojawia się informacja: Kontrahent posiada przeterminowane płatności.




Lista kontrahentów

Ewidencja kontrahentów służy do gromadzenia i przechowywania informacji o współpracujących z firmą kontrahentach, przy czym gromadzone są tu informacje zarówno o dostawcach jak i odbiorcach. Zapisane dane są następnie wykorzystywane w programie jako słownik kontrahentów i mogą być używane do szybkiego wprowadzania danych kontrahentów np. na faktury czy do zapisów kasowych.

Ewidencja kontrahentów może zostać wyświetlona poprzez wywołanie funkcji Ogólne/ Kontrahenci z menu głównego programu lub z poziomu Paska skrótów Comarch ERP Optima/ Ogólne.

Na liście działają standardowe przyciski obsługi listy, opisane szczegółowo w niniejszym podręczniku.

W pasku zadań dostępne są również przyciski:

 – wyświetlenie listy zapisów kasowych/ bankowych kontrahenta zaznaczonego kursorem,

 – wyświetlenie preliminarza płatności kontrahenta zaznaczonego kursorem,

– wyświetlenie rozliczeń kontrahenta zaznaczonego kursorem,

 – Generacja dokumentów kasowych – z poziomu listy możliwe jest generowanie not odsetkowych, ponagleń zapłaty i potwierdzeń salda dla poszczególnych kontrahentów. W oknie generacji not odsetkowych oraz ponagleń zapłaty istnieje możliwość wskazania rodzaju odsetek, jakie mają być naliczone. Można również wskazać konkretną walutę, dla której mają być wygenerowane dokumenty. Opcja Wg statusu kontrahenta działa następująco: dla kontrahentów o statusie Osoba fizyczna będą wyliczane odsetki ustawowe od zaległości, dla kontrahentów o statusie Podmiot gospodarczy będą wyliczane odsetki od zaległości w transakcjach handlowych.

– Historia obrotów z kontrahentem – raport przedstawia historię dokumentów (głównie handlowych i magazynowych) wystawionych dla poszczególnych kontrahentów.

– Rabaty kontrahenta – zestawienie rabatów przyznanych kontrahentowi.

– Kontakty CRM – lista zadań i kontaktów z kontrahentem, zarejestrowanych w module Comarch ERP Optima CRM.

– Biblioteka dokumentów – pojawia się tylko w przypadku, gdy operator jest zalogowany do modułu Obieg Dokumentów. Przycisk wywołuje listę dokumentów w Bibliotece, zawężoną do dokumentów skojarzonych z kontrahentem, gdzie aktualnie ustawiony jest kursor.

 Zlecenia / Urządzenia – pozycja jest dostępna w przypadku pobrania modułu Serwis. Kliknięcie na opcję Zlecenia powoduje wyświetlenie listy zleceń serwisowych dla podświetlonego na liście kontrahenta. Po kliknięciu na opcję Urządzenia otwierane jest okno Lista urządzeń z wybranym kontrahentem, który był podświetlony na liście.

Sprawdzanie kontrahentów – funkcjonalność związana z integracją z Comarch Apfino. Po rozwinięciu widoczne są 3 opcje:

  • Przekaż do Comarch Apfino –zaznaczeni na liście kontrahenci są przekazywani do platformy Comarch Apfino. Warunkiem przekazania kontrahentów do Comarch Apfino jest uzupełnienie numeru NIP na karcie kontrahenta.
  • Oceń ryzyko (AML) – opcja widoczna wyłącznie dla biur rachunkowych w bazie firmowej biura (wskazanej w Konfiguracji Programu/ Operacje wielofirmowe/ Parametry). Umożliwia weryfikację kontrahenta w usłudze AML dla biur rachunkowych.
  • Sprawdź w rejestrach dłużników powoduje seryjne sprawdzenie zaznaczonych na liście kontrahentów (lub podświetlonego kontrahenta, jeżeli żaden nie został zaznaczony). Sprawdzanie w rejestrach dłużników jest dostępne tylko dla kontrahentów krajowych, którzy mają uzupełniony numer NIP.

 

Połącz kontrahentów – funkcja służąca do łączenia zduplikowanych kart kontrahentów.

Przepnij dokumenty CRM, OBD i Serwis – funkcja służąca do przeniesienia dokumentów znajdujących się w modułach CRM, Obieg dokumentów i Serwis z kontrahenta podrzędnego na głównego.

Na liście kontrahentów użytkownik ma możliwość definiowania poszczególnych kolumn – kolumny widoczne w układzie domyślnym to Kod, Nazwa, NIP, EAN, Kod pocztowy, Miasto, Ulica, Telefon, Uwagi. Kolumny możliwe do dodania na listę: e-mail, ILN/GLN, Limit kredytu, Nr rachunku, PESEL, Regon, URL, Windykacja – schemat, Windykacja e-mail (zawiera adres e-mail kontrahenta uzupełniony w sekcji Windykacja), Windykacja telefon  SMS, Telefon SMS. Kolumny dotyczące windykacji mają zastosowanie w module CRM Plus. Kolumna Kod jest obowiązkową kolumną i nie ma możliwości jej usunięcia.

Dostępne na liście kontrahentów kolumny: Należności PLN oraz Zobowiązania PLN prezentują kwoty płatności z preliminarza dotyczące sumy nierozliczonych należności i zobowiązań kontrahenta w walucie systemowej (PLN). Kwoty z dokumentów w walucie obcej są przeliczane na walutę PLN. Kolumny te są domyślnie widoczne na liście. Wyświetlane w nich kwoty prezentowane są w kolorze czarnym jeżeli kontrahent posiada nierozliczone odpowiednio: należności lub zobowiązania, ale nie minął jeszcze termin płatności żadnej z nich. Jeżeli natomiast termin płatności dla którejś należności lub zobowiązania minął, wówczas wartości w tych kolumnach wyświetlane są w kolorze czerwonym. Jeżeli dla kontrahenta nie ma żadnych nierozliczonych należności/zobowiązań, wspomniane kolumny dla tego kontrahenta pozostają puste.

Na liście kontrahentów dostępna jest kolumna Rejestry dłużników. Dla każdego z kontrahentów (z wyjątkiem kontrahenta !NIEOKREŚLONY!) widoczne są w niej informacje:

  • Sprawdź – informacja widoczna dla kontrahenta dla którego nie została zapisana data weryfikacji/raportu w Comarch Apfino, po kliknięciu na nią uruchamiane jest sprawdzanie pojedynczego kontrahenta, a po wygenerowaniu raportu opis Sprawdź w kolumnie zmieniany jest na Zobacz raport.
  • Zobacz raport – informacja widoczna dla kontrahenta, dla którego zapisana została data weryfikacji/raportu, po kliknięciu na nią otwierana jest strona Comarch Apfino ze szczegółowym raportem.

 

Kolumna Ocena ryzyka (AML), widoczna wyłącznie dla biur rachunkowych w bazie firmowej biura, dla poszczególnych kontrahentów(z wyjątkiem kontrahenta !NIEOKREŚLONY!)  może zawierać jedną z 2 wartości w formie klikalnych linków:

  • Oceń ryzyko – po kliknięciu, jeżeli okaże się że dany kontrahent został już oceniony w Comarch Apfino, pokazywana jest informacja o ocenie ryzyka; jeżeli natomiast nie został jeszcze oceniony, następuje wówczas przekierowanie do strony Comarch Apfino, gdzie jest możliwe wykonanie oceny,
  • Zobacz ocenę – po kliknięciu otwierane jest okno zawierające informację o uzyskanej ocenie i dacie oceny, z możliwością przejścia do Comarch Apfino w celu podejrzenia szczegółów oceny.

 

Lokator – aby działał lokator np. W kolumnie kod, należy włączyć sortowanie tej kolumny, następnie wpisać z klawiatury kod poszukiwanego kontrahenta, kursor ustawi się na żądanym kontrahencie.

Grupa – jest to pole służące do wyboru grupy kontrahentów. Pole to posiada listę pomocniczą, zawierającą nazwy grup kontrahentów, oraz dodatkowo pozycję wszystkie grupy. Jeżeli wybrane zostanie wszystkie grupy, wówczas lista zawierać będzie wszystkich kontrahentów, jeżeli wybrana zostanie konkretna grupa, wówczas lista zostanie ograniczona jedynie do kontrahentów należących do wybranej grupy.

Rodzaj – listę kontrahentów możemy zawęzić wybierając rodzaj kontrahenta określony na jego karcie (zakładka Ogólne/ Rodzaj).

Pokazuj nieaktywnych – kontrahenci, którzy zostali oznaczeni jako Nieaktywni (karta kontrahenta, zakładka Handlowe/ Nieaktywny), są pokazani na liście poprzez wyświetlenie ich kodów w kolorze szarym.

Pokaż duplikaty – po zaznaczeniu parametru na liście wyświetlani są kontrahenci oznaczeni jako podrzędni. Parametr aktywny po zaznaczeniu poprzedniego parametru.

Sekcja Kontrahenci z nierozliczonymi płatnościami służy do wyfiltrowania dłużników bądź wierzycieli. Jako parametry można wskazać minimalną kwotę należności/zobowiązań, przeterminowanie płatności bądź walutę.

Dodanie pozycji nowego kontrahenta do ewidencji może odbywać się również w trybie kopiowania – jeżeli przycisk  lub klawisz <INSERT> wciśniemy wraz z klawiszem <CTRL>, wówczas dla nowo dodawanej karty kontrahenta zostaną zaproponowane identyczne dane jak dane aktualnie podświetlonego na liście kontrahenta (konieczna jest zmiana kodu).

Lista kontrahentów

Usunięcie karty kontrahenta jest możliwe pod warunkiem, że nie zostały dla niego wprowadzone żadne zapisy w bazie.

Ponadto nie można usunąć kontrahentów zsynchronizowanych z Comarch eSklep, Comarch ERP Optima Detal oraz Comarch Mobile Sprzedaż.

Uwaga
Jeśli nie został zaznaczony żaden rekord, kasowany jest kontrahent podświetlony na liście. W przypadku zaznaczenia kontrahenta lub kilku kontrahentów (wypełniony checkbox) usunięcie będzie dotyczyć wszystkich zaznaczonych wierszy.

Dotyczy wersji: 2018.1.1

W przypadku modułów Faktury, Handel, Handel Plus na liście kontrahentów pod prawym przyciskiem myszy (menu kontekstowe) dostępne są opcje: Utwórz fakturę, Utwórz paragon.

  • dokument tworzony jest dla kontrahenta podświetlonego na liście,
  • dokument tworzony jest zgodnie z warunkami handlowymi ustalonymi na karcie kontrahenta.
  • magazyn na tworzonym dokumencie podpowiada się odpowiednio w kolejności jako:
    • magazyn domyślny operatora,
    • magazyn domyślny stanowiska,
    • magazyn główny.

Dodatkowo na liście kontrahentów działają przyciski:

 – eksportuj kontrahentów do pliku MS Excel na dysk lokalny lub do Comarch IBARD,

– importuj kontrahentów z arkusza MS Excel z dysku lokalnego lub z Comarch IBARD,

– operacje seryjne na kartach kontrahentów.

Po rozwinięciu przycisku strzałki  obok przycisku, widoczne są opcje:

 

Po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na liście kontrahentów w menu podręcznym dostępna jest grupa Inne funkcje, a w niej:

  • Sprawdź w KRD – możliwość sprawdzenia, którzy z zapisanych w bazie kontrahentów są zgłoszeni do Krajowego Rejestru Długów. Funkcjonalność polega na wysłaniu zestawu numerów NIP kontrahentów z bazy i porównaniu ich z numerami NIP kontrahentów zgłoszonych do KRD. Porównaniu podlega pierwsze 10 000 aktywnych kontrahentów z bazy, mających status krajowy lub podatnikiem jest nabywca. Użytkownicy Comarch ERP Optima posiadający aktualną Asystę mogą jednorazowo sprawdzić, którzy z zapisanych w ich bazie kontrahentów są zgłoszeni do KRD. Weryfikacja, czy Klient już wykonał odpytanie globalne, odbywa się na podstawie jego numeru ID, co oznacza, że w przypadku posiadania wielu baz/ wielu oddziałów, odpytanie globalne będzie mógł wykonać tylko na jednej z nich.
  • Monitoring w KRD – kliknięcie tej funkcji powoduje, że na liście kontrahentów jako druga kolumna obok kodu kontrahenta pojawi się kolumna Monitoring KRD. W kolumnie wyświetlane są informacje czy kontrahent podlega monitoringowi: Tak/Nie. Informacja pobierana jest z Krajowego Rejestru Długów. Usługa wymaga posiadania konta w KRD i uzupełnienia loginu i hasła do usługi w Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Krajowy Rejestr Długów. Jeśli na kontrahenta jest założony monitoring to informacja o jakiekolwiek zmianie stanu jego zadłużenia jest wysyłana mailem do użytkownika. Usługa jest dostępna wyłącznie dla Klientów Comarch ERP Optima z aktualną gwarancją na program.
  • Dla kontrahentów nie mających włączonego monitoringu, po kliknięciu na kontrahenta prawym przyciskiem myszy pojawia się opcja Zgłoś do monitoringu KRD. Dla kontrahentów mających włączony monitoring, po kliknięciu na kontrahenta prawym przyciskiem myszy dostępna jest opcja Wyłącz monitoring KRD.

 

Wszystkie funkcje działają dla kontrahentów zaznaczonych na liście, bądź w przypadku braku zaznaczenia – dla podświetlonego kontrahenta.

Przycisk  – wybór pozycji <ENTER> – widoczny jest tylko, jeżeli lista kontrahentów została otwarta w trybie wyboru, tzn. została wywołana jako lista pomocnicza, np. z poziomu zapisu kasowego. Powoduje on wprowadzenie danych wybranego kontrahenta do procedury wywołującej listę pomocniczą.

Zasady dotyczące grupowania, sortowania, wyszukiwania dokumentów (filtrowania) i ogólnie przystosowywania wyglądu list do indywidualnych potrzeb użytkownika zostały opisane w rozdziale Standardy na listach.