• Ustawowe od zaległości dla: słownika kontrahentów, którzy na karcie na zakładce [Handlowe], mają zaznaczony status Osoba fizyczna, dla słownika pracowników, wspólników, urzędów, towarów, środków trwałych oraz kont rozrachunkowych niesłownikowych,

• Od zaległości w transakcjach handlowych dla: słownika kontrahentów, którzy na karcie, na zakładce [Handlowe], mają zaznaczony status Podmiot gospodarczy oraz słownika banków.

Zmiana rodzaju odsetek jest możliwa tylko na formularzu bez wygenerowanych pozycji.

Data dokumentu:

Płatność – forma płatności – lista rozwijana z dostępnymi formami płatności.

Termin – termin płatności.

Waluta: pole niedostępne do edycji, waluta pobierana jest z konta księgowego wybranego na dokumencie. Jeżeli konto jest walutowe – pojawi się dodatkowo możliwość wybrania kursu. Kurs inicjowany jest dla daty określonej w polu Data dokumentu. Za pomocą tego kursu będzie przeliczana kwota wyliczonych odsetek na walutę systemową.

Opis – pole na opis dokumentu.

Wprowadził: operator, który dodał dokument oraz data dodania.

Zmodyfikował: operator, który zmodyfikował dokument oraz data ostatniej modyfikacji.

Pozycje:

Numer – numer dekretu, numer dokumentu na dekrecie.

Opis – opis dekretu. Pole dostępne do edycji.

Od – data od której naliczane są odsetki wg stopy w kolumnie Stopa.

Do – data, do której naliczane są odsetki wg stopy w kolumnie Stopa.

Zwłoka – liczba dni pomiędzy datą Do i datą Od.

Kwota – Podstawa naliczania odsetek.

Stopa – stopa odsetek wg której liczone są odsetki w danej pozycji.

Odsetki – kwota odsetek wyliczona dla pozycji. W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę to odsetki liczone są od pierwszego dnia roboczego przypadającego po dniu wolnym.

 Generuj elementy noty odsetkowej (<F8>) – przycisk służący do generowania pozycji noty odsetkowej.

 Zmień pozycję – podgląd/edycja zapisanego wcześniej dokumentu – służy do edycji pola Opis. Przycisk aktywny jeżeli na liście jest przynajmniej jedna pozycja.

Generowanie pozycji noty odsetkowej

Generowanie pozycji odbywa się za pomocą ikony  lub przycisku <F8>. Po wywołaniu funkcji wyświetlana jest lista wszystkich rozrachunków:

• które są rozrachowane lub częściowo rozrachowane po terminie płatności (w przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę wyświetlane są rozrachunki rozrachowane lub częściowo rozrachowane po pierwszym dniu roboczym przypadającym po dniu wolnym) i nie były jeszcze wybrane na żadnej Nocie odsetkowej.

Znalezione dekrety wyświetlane są w oknie, na którym użytkownik może zaznaczyć wybrane lub wszystkie pozycje i przenieść je na Ponaglenie zapłaty. Lista dokumentów sortowana jest według kolumny Termin.

Okno z dokumentami proponowanymi do generacji not odsetkowych zawiera następujące elementy:

Tabelę z kolumnami:

• zaznaczenie
• Numer – numer dokumentu z pola Nr dokumentu na dekrecie
• Termin – termin płatności
• Kwota – kwota całego dekretu
• Data zapłaty – data rozrachunku
• Zapłacono – kwota zapłacona
• Waluta

Przeterminowane powyżej – filtr zawężający listę dokumentów do takich, które zostały rozrachowane więcej niż wpisana w tym polu ilość dni po terminie

Szukaj – przycisk, którego naciśnięcie spowoduje pojawienie się pola do przeszukiwania listy po wszystkich kolumnach.

Seryjne/wsadowe generowanie not odsetkowych

Seryjne generowanie Not odsetkowych dostępne jest z listy not odsetkowych pod ikoną strzałki obok ikony plusa:

Dokumenty będą generowane jeżeli będą posiadać chociaż jedną pozycję.

Wybranie opcji Dodaj seryjnie spowoduje pojawienie się okna dialogowego, w którym należy określić, dla jakiej daty oraz dla jakiego zakresu kont będą generowane dokumenty:

Dokument – pole, w którym użytkownik będzie mógł wybrać schemat numeracji, domyślnie podpowiadany jest domyślny schemat numeracji.

Na dzień – domyślnie podpowiadana jest data bieżąca, istnieje jednak możliwość jej zmiany,

Odsetki – wybór odsetek: Wg statusu podmiotu, Ustawowe od zaległości, Indywidulane, Podatkowe, Od zaległości w transakcjach handlowych,

Opcja Wg statusu podmiotu oznacza, że typ odsetek będzie domyślnie ustawiany w zależności od typu konta:

• odsetki ustawowe od zaległości: dla kont słownikowych kontrahentów, którzy na karcie na zakładce [Handlowe] mają zaznaczony status Osoba fizyczna oraz dla kont słownikowych pracowników, wspólników, urzędów, towarów, środków trwałych, a także dla kont rozrachunkowych niesłownikowych,
• odsetki od zaległości w transakcjach handlowych: dla kont słownikowych kontrahentów, którzy na karcie na zakładce [Handlowe] mają zaznaczony status Podmiot gospodarczy oraz dla kont słownikowych banków.

• Numer dokumentu
• Data – data dokumentu
• Konto – numer konta, dla którego wygenerowana jest Nota odsetkowa
• Nazwa konta
• Kwota – podstawa naliczania odsetek w walucie dokumentu
• Odsetki – kwota odsetek w walucie w jakiej wystawiono Notę odsetkową. W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę to odsetki liczone są od pierwszego dnia roboczego przypadającego po dniu wolnym.

Noty odsetkowe znajdujące się w buforze wyświetlane są w kolorze zielonym;

Dokumenty zatwierdzone – na czarno;

Dokumenty zaksięgowane – na niebiesko.

Zasady dotyczące obsługi list, grupowania, sortowania, wyszukiwania pozycji (filtrowania) i ogólnie przystosowywania wyglądu list do indywidualnych potrzeb użytkownika zostały opisane w artykule Standardy w programie.

W tym miejscu zostaną opisane tylko przyciski i pola charakterystyczne dla tej listy.

Pod listą not odsetkowych umieszczone są następujące filtry:

• prosty reagujący na pole Numer dokumentu, Konto, Nazwa konta.
• Data dokumentu – „Od / Do” reagująca na Datę dokumentu. Parametr Data umożliwia zawężenie listy do dokumentów, których data dokumentu mieści się w podanym przedziale. Domyślnie wyświetlane są dokumenty wystawione w zakresie dat zgodnym z bieżącym okresem obrachunkowym. Odznaczenie
• parametru umożliwia wyświetlenie wszystkich wygenerowanych dokumentów, niezależnie od okresu obrachunkowego.
• Maska – z możliwością wybrania z planu kont dla jakiego konta mają być wyświetlone noty odsetkowe. Pole Maska działa na takiej zasadzie jak pole Maska na zestawieniu Obrotów i sald lub na zakładce konto w zapisach księgowych.
• Od konta” i „Do konta” – pola umożliwiające wyświetlenie dokumentów dla danego zakresu kont.
• Waluta – jeżeli jest włączona obsługa kont walutowych.

• Ustawowe od zaległości dla: słownika kontrahentów, którzy na karcie na zakładce [Handlowe], mają zaznaczony status Osoba fizyczna, dla słownika pracowników, wspólników, urzędów, towarów, środków trwałych oraz kont rozrachunkowych niesłownikowych,

• Od zaległości w transakcjach handlowych dla: słownika kontrahentów, którzy na karcie, na zakładce [Handlowe], mają zaznaczony status Podmiot gospodarczy oraz słownika banków.

Zmiana rodzaju odsetek jest możliwa tylko na formularzu bez wygenerowanych pozycji.

Data dokumentu – wybór daty dokumentu. Zmiana daty dokumentu jest możliwa tylko na formularzu bez wygenerowanych pozycji.

Pozostaje – suma zaległości (suma kwot z kolumny Pozostaje). Jeżeli policzono odsetki wg odsetek ustawowych kwota odsetek w tabelce może być różna od kwoty w polu Odsetki – różnica wynikająca z zaokrągleń.

Waluta – waluta jest pobierana z konta księgowego wybranego na dokumencie. Jeżeli konto jest walutowe – pojawia się dodatkowo możliwość wprowadzenia kursu. Kurs inicjowany jest dla daty określonej w polu Data dokumentu.

Opis – pole na opis dokumentu.

Wprowadził: operator, który dodał dokument oraz data dodania.

Zmodyfikował: operator, który zmodyfikował dokument oraz data ostatniej modyfikacji.

Pozycje:

Numer – numer dekretu, numer dokumentu na dekrecie.

Opis – opis dekretu. Pole dostępne do edycji.

Data – data wystawienia dokumentu.

Termin – termin płatności.

Zwłoka – liczba dni pomiędzy kolumną Od określającą faktyczny termin płatności przypadający w dzień roboczy a datą , na którą generowane jest Ponaglenie.

Kwota – kwota całego dekretu.

Pozostaje – kwota pozostająca do rozrachowania w walucie dokumentu.

Odsetki – kwota odsetek wyliczona dla pozycji. W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę to odsetki liczone są od pierwszego dnia roboczego przypadającego po dniu wolnym.

 Generuj elementy (<F8>) – przycisk służący do generowania pozycji ponaglenia zapłaty.

 Zmień pozycję – podgląd/edycja zapisanego wcześniej dokumentu – służy do edycji pola Opis. Przycisk aktywny jeżeli na liście jest przynajmniej jedna pozycja.

Generowanie pozycji ponaglenia zapłaty

Generowanie pozycji odbywa się za pomocą ikony  lub przycisku <F8>. Po wywołaniu funkcji wyświetlane jest okno z listą dokumentów nierozrachowanych, których termin płatności minął w stosunku do daty w polu Data dokumentu (dokumenty wyświetlane na liście posortowane są wg kolumny Termin). W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę to dokument wyświetlany jest od pierwszego dnia roboczego przypadającego po dniu wolnym. Na ponaglenie zapłaty można przenieść wszystkie lub tylko wybrane pozycje.

Okno z listą dokumentów proponowanych do ponaglenia zapłaty zawiera następujące elementy:

Tabelę z kolumnami:

• Zaznaczenie – możliwość zaznaczenia pozycji, które będą uwzględniane na ponagleniu zapłaty,
• Numer – numer dokumentu, pole Nr dokumentu na dekrecie,
• Termin – termin płatności,
• Kwota – kwota całego dekretu,
• Pozostaje – kwota pozostająca do zapłaty,
• Waluta.

Przeterminowane powyżej … dni – filtr pozwala na zawężenie listy proponowanych dekretów do takich, które są przeterminowane powyżej wprowadzonej liczby dni. W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę to ilość dni zwłoki liczona jest od pierwszego dnia roboczego przypadającego po dniu wolnym. Po wprowadzeniu 0 (zero) wyświetlane będą wszystkie dokumenty, których termin płatności minął.

Szukaj – przycisk, którego naciśnięcie spowoduje pojawienie się pola do przeszukiwania listy po wszystkich kolumnach.

Seryjne/wsadowe generowanie ponagleń zapłaty

Seryjne generowanie Ponagleń zapłaty dostępne jest z listy Ponagleń zapłaty pod ikoną strzałki obok ikony plusa:

Dokumenty są generowane, jeżeli posiadają chociaż jedną pozycję.

Wybranie opcji Dodaj seryjnie spowoduje pojawienie się okna dialogowego, w którym należy określić na jaki dzień oraz dla jakiego zakresu kont będą generowane dokumenty:

Dokument – pole, w którym można wybrać schemat numeracji, domyślnie podpowiadany jest domyślny schemat numeracji,

Na dzień – domyślnie podpowiadana jest data bieżąca, istnieje jednak możliwość zmiany (pod prawym klawiszem myszy podpięty jest kalendarz),

Odsetki – wybór odsetek: Nie naliczać, Wg statusu podmiotu, Ustawowe od zaległości, Indywidulane, Podatkowe, Od zaległości w transakcjach handlowych,

Opcja Wg statusu podmiotu oznacza, że typ odsetek będzie domyślnie ustawiany w zależności od typu konta:

• odsetki ustawowe od zaległości: dla kont słownikowych kontrahentów, którzy na karcie na zakładce [Handlowe] mają zaznaczony status Osoba fizyczna oraz dla kont słownikowych pracowników, wspólników, urzędów, towarów, środków trwałych, a także dla kont rozrachunkowych niesłownikowych,
• odsetki od zaległości w transakcjach handlowych: dla kont słownikowych kontrahentów, którzy na karcie na zakładce [Handlowe] mają zaznaczony status Podmiot gospodarczy oraz dla kont słownikowych banków.

Domyślnie na większości list włączony jest panel grupowania (Pokaż pole grupowania). Na listach dla formularzy dostępne są również opcje grupowania (opcje widoczne w menu kontekstowym).

Grupowanie po kolumnach wywołujemy poprzez wybór z menu kontekstowego opcji Grupuj według tej kolumny lub poprzez przeciągnięcie kolumny, po której chcemy grupować do panelu grupowania.

Grupowanie można wykonywać po wielu kolumnach.

W przypadku list pogrupowanych po kolumnie z datą istnieje możliwość określenia interwału. Dla opcji Interwał (dostępnej po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na nagłówek kolumny po której nastąpiło pogrupowanie listy) możliwe jest wybranie wartości: Dzień, Miesiąc, Rok i Domyślny.

Wiersz sum – agregacje dla kolumn

Na listach w programie domyślnie włączona jest opcja sumowania (Pokaż wiersz sum). Dla pierwszej domyślnej kolumny załączone jest sumowanie typu: Licznik.

Pod prawym klawiszem myszy na liście lub w wierszu sum (jeśli jest włączony) dostępna jest opcja Pokaż wiersz sum (menu kontekstowe zostało opisane szerzej w rozdziale Kolumny na listach oraz menu kontekstowe). Włączając/wyłączając tą opcję można pokazać lub ukryć wiersz sum.

Na włączonym wierszu sum, pod prawym klawiszem myszy znajdują się opcje do wyboru:

Po najechaniu myszką na obszar wiersza sum, na którym można włączyć agregację dla danej kolumny, wyświetla się podpowiedz: „Kliknij prawym klawiszem myszy, aby podsumować kolumnę”.

Użytkownik programu ma możliwość załączenia dowolnej agregacji typu: suma, minimum, maksimum, licznik, średnia, brak (wyłączenie agregowania) dla poszczególnych kolumn. Agregacje mogą dotyczyć wszystkich elementów z kolumny lub tylko zaznaczonych (Agreguj tylko zaznaczone). Na listach typu „drzewo” opcja Pokaż wiersz sum może być ukryta np. lista grup towarowych (domyślnie włączony jest licznik) lub rozszerzona o dodatkową opcję Pokaż wiersz sum dla węzłów np. na liście obrotów i sald.

W praktyce możliwe jest wykorzystywanie na liście kilku agregacji różnych typów dla poszczególnych kolumn np. sumę dla kolumny „Cena” i maksimum dla kolumny „Wartość-PLN”:

Jeśli dla listy zdefiniujemy warunki grupowania, agregacje mogą być wyświetlane dla poszczególnych podgrup (Pokaż wiersze sum dla grup).

Powiększony widok listy <F6>

Po wybraniu klawisza <F6> na listach jest dostępna opcja powiększenia widoku. W takim widoku w oknie znajduje się lista dokumentów powiększona na cały ekran oraz  wiersz sum – schowana jest wstążka, pole grupowania oraz panel filtra pod listą. Powrót do standardowego widoku następuje również po wybraniu klawisza <F6>.

Zaznaczanie rekordów na liście

Na listach, na których możliwe jest uruchamianie operacji seryjnych (np. wydruki, eksport przelewów, rozliczanie zapisów), pozycje podlegające takiemu seryjnemu przetwarzaniu należy uprzednio zaznaczyć na liście. Zaznaczenia dokonujemy myszą lub poprzez:

• Menu kontekstowe – wybór odpowiedniej opcji z menu.
• Ustawienie kursora na wybranej pozycji i wciśnięcie klawisza <SPACJA> – powoduje zaznaczenie pojedynczej pozycji.

Równocześnie dostępne są opcje:

• zaznacz wszystkie (lub <CTRL>+<A>) – zaznacza wszystkie pozycje na liście
• odwróć wszystkie (lub <CTRL>+<R>) – odwraca zaznaczenia
• odznacz wszystkie (lub <CTRL>+<O>) – odznacza wszystkie wcześniej zaznaczone pozycje.

Zaznaczone pozycje są wyróżnione poprzez znaczek z lewej strony listy.

Bez zaznaczenia wywołanie operacji seryjnej zaznacza aktualny rekord i wykonuje operację.

Filtrowanie

Filtr jest narzędziem wspomagającym przeszukiwanie list. w wielu miejscach systemu pojawiają się różnego rodzaju listy, do których można stosować filtry. Filtrowanie listy powoduje zawężenie ilości elementów wyświetlanych na liście do takich, które spełniają warunki filtra. w programie występuje kilka możliwości filtrowania:

• Wiersz filtra – filtr w nagłówku listy.
• Panel filtra prostego.
• Panel filtra zaawansowanego.

Filtrowanie – filtr w nagłówku listy (wiersz filtra) oraz lokator na liście

Po kliknięciu lewym klawiszem myszy w wierszu filtra lub po użyciu kombinacji klawiszy <LEWY ALT>+<SHIFT>+<F> następuje przejście kursora do filtra w nagłówku listy (wiersz filtra).

Na listach w pierwszym rekordzie jest dostępny wiersz filtra. Pod każdym nagłówkiem kolumny można wpisać fragment, po którym chcemy wyszukać rekordy w odniesieniu do wartości wyświetlanych w danej kolumnie.

Filtr w nagłówku listy zawęża wyświetlane pozycje, wyszukując według wyrażeń zawierających ciąg znaków.

W filtrze w nagłówkach kolumn istnieje możliwość wyszukiwania z użyciem %, który zastępuje część wyszukiwanego tekstu np. po wpisaniu dzbanek % 10 program wyszuka dzbanek zielony 10, dzbanek czerwony 10. Znak _ (podkreślnik) zastępuje dowolny pojedynczy znak. Chcąc wyszukać pozycje mające w kolumnie wartość „%” bądź „_” należy użyć w filtrze odpowiednio wartości [%] lub [_].

Dla wartości o formacie daty wiersz filtra podpowiada kalendarz:

Dla poszczególnych kolumn przechowujących wartości ograniczone (typy, statusy itp.) udostępnione są listy wyboru:

Dla list z kolumną zaznaczeń nad tą kolumną dostępny jest przycisk czyszczenia filtra, na pozostałych listach czyszczenie filtra można wykonać opcją z menu kontekstowego:

Ponadto system umożliwia, po wykonaniu operacji sortowania, wykorzystanie funkcji lokatora. Aby działał lokator na liście np. W kolumnie kod, należy włączyć sortowanie tej kolumny, następnie wpisać z klawiatury początek kodu poszukiwanego kontrahenta, wówczas kursor ustawi się na żądanym kontrahencie. Lokator wyszukuje według początku słowa („zaczyna się od…”).

W wierszu filtra przy każdym polu widnieje symbol sposobu filtrowania danych w tej kolumnie. Po kliknięciu lewym przyciskiem myszy na ten symbol rozwijana jest lista dostępnych sposobów filtrowania:

Dla kolumn z wartościami liczbowymi lub zawierających daty domyślnie wybrana jest opcja Jest równe. W przypadku kolumn z wartościami tekstowymi domyślnie wybrana jest opcja Zawiera. Użytkownik może wybrać inną, odpowiadającą mu metodę filtrowania w określonej kolumnie.

Filtrowanie proste (panel filtra)

Po otwarciu danej listy w dolnej części okna umiejscowiony jest panel filtrowania. Przy pierwszym otwarciu widoczny jest tylko filtr prosty oraz kilka podstawowych pól do filtrowania listy, które w istotny sposób wpływają na zawartość listy. W panelu użytkownik ma możliwość wyboru zdefiniowanych warunków filtrowania.

Pozostałe pola do filtrowania dostępne są po rozwinięciu panelu przyciskiem   (Kliknij, aby rozwinąć filtr zaawansowany). Filtr można zwinąć przez „Kliknij, aby zwinąć filtr zaawansowany”. Pojedyncze kliknięcie rozwija lub zwija menu filtra zaawansowanego. Jeżeli filtr został zmieniony – wyświetla się napis „Filtr aktywny”.

Po wyfiltrowaniu danych na belce z opisem Filtr pokazuje się dodatkowy opis „aktywny”, co oznacza, że lista jest wyfiltrowana i nie zawiera wszystkich danych.

Panel filtra zaawansowanego

Filtr jest narzędziem wspomagającym przeszukiwanie list. W wielu miejscach systemu pojawiają się różnego rodzaju listy, do których można stosować filtry. Filtrowanie listy powoduje zawężenie ilości elementów wyświetlanych na liście do takich, które spełniają warunki filtra. Panel filtra można stosować na dwa sposoby:

• Proste filtrowanie,
• Filtr zaawansowany.

We wszystkich przypadkach list, które mogą być filtrowane, panel filtra zaawansowanego znajduje się na dole listy. Po prawej stronie wiersza filtra znajdują się zawsze przyciski do włączania i wyłączania działania filtra –  Filtruj  ,  Wyczyść filtr oraz przycisk do tworzenia warunków filtrujących filtra zaawansowanego –  Konstruktor filtra.

Jeżeli pinezka (widoczna obok ikony filtrowania – lejka) jest:

 wyłączona – wówczas po zmianie filtrowania na ikonie lejka pojawia się znak zapytania  i dopiero po jego kliknięciu uruchomione zostanie filtrowanie. Ten tryb pracy jest efektywniejszy gdy lista zwiera bardzo dużo pozycji. Można wtedy najpierw ustawić wszystkie parametry filtrowania, a dopiero na końcu uruchomić samo przefiltrowanie listy.

 włączona – wszystkie zmiany filtrowania wykonywane są na bieżąco i od razu widoczne są na liście.

Proste filtrowanie

Istnieje możliwość wyszukiwania elementów listy zawierających określony fragment tekstu.

Szukany tekst lub jego fragment wpisuje się do wiersza filtra. Następnie uruchamia się działanie filtra przyciskiem  Włącz filtrowanie lub, jeśli ikona pinezki jest włączona – wystarczy przejść w inne pole listy. Wpisany tekst jest szukany po ustalonych z góry polach listy. Dla różnych list wyszukiwanie przebiega po różnych polach – są to zwykle pola wyświetlane w kolumnach listy.

W filtrze pod listą istnieje możliwość wyszukiwania z użyciem %, który zastępuje część wyszukiwanego tekstu np. po wpisaniu dzbanek % 10 program wyszuka dzbanek zielony 10, dzbanek czerwony 10.

Filtr zaawansowany

Filtr zaawansowany pozwala filtrować listę według stworzonych przez Użytkownika warunków. Filtry zaawansowane są zapamiętywane w systemie. Nazwa filtra zaawansowanego jest poprzedzona znakiem „#”. Do tworzenia filtra zaawansowanego służy Konstruktor filtra   , uruchamiany z dowolnego okna, w którym istnieje możliwość zastosowania filtra. Praca z konstruktorem filtra wymaga pewnej znajomości struktury baz danych oraz umiejętności formułowania warunków logicznych.

Konstruktor filtra

Zapamiętywanie ustawień filtra oraz odświeżanie listy

Po zamknięciu listy zapamiętywanie ustawień filtra jest realizowane wg poniższych zasad:

• zapamiętywane jest czy panel dodatkowy był zwinięty/rozwinięty,
• zapamiętywane jest czy pinezka była włączona/wyłączona,
• zapamiętywane są ustawienia pól z panelu podstawowego i rozwijanego,
• lista otwiera się wyfiltrowana wg zapamiętanych filtrów.

Ponadto przy pierwszym uruchomieniu listy pinezka jest włączona, a dostępna opcja Wyczyść filtr   na liście oraz Reset ustawień okien przywraca ustawienia domyślne dla filtrów panelu podstawowego i rozwijanego.

Odświeżanie listy odbywa się przy każdorazowym użyciu lejka  lub   oraz poprzez wciśnięcie <F5> w dowolnym miejscu na liście.

Standardy na formularzach

Rodzaje pól na formularzach

Listy rozwijane

Dla wielu kontrolek typu: Kategoria, Kontrahent, Pracownik itp. dostępna jest lista rozwijana (drop down) pozwalająca w szybki sposób na wyszukanie i podstawienie na formularz odpowiedniej wartości.

Rozpoczęcie edycji w polu listy rozwijanej powoduje rozwinięcie uproszczonej listy pomocniczej zawężonej do pozycji, które zawierają wpisywany ciąg znaków. Kliknięcie w „strzałkę” znajdującą się po prawej stronie pola, rozwija listę pomocniczą z widocznymi pozycjami spełniającymi kryteria szukania. Jeżeli pole jest puste (nic jeszcze nie wpisano), to rozwinięta jest pełna lista z możliwością przewijania rekordów. Dodatkowo listę można otworzyć za pomocą skrótu klawiaturowego <CTRL>+<SPACJA> oraz strzałki w dół, słownik zaś który jest związany z daną listą można otworzyć kombinacją klawiszy <ALT>+<STRZAŁKA w GÓRĘ>.

Rodzaje pól na formularzach

Najczęściej spotykane elementy formularzy to:

Przyciski – służą do natychmiastowego rozpoczęcia procesu. Ich funkcja jest podpisana na przycisku lub jest wyświetlana przy wskazaniu kursorem myszy. Przyciski niedostępne w danej chwili są wyszarzone.

Pola edycji – korzystamy z nich w celu wpisania tekstu z klawiatury. W polu tym może już znajdować się tekst, który następnie możemy zmienić.

Listy wywoływane z formularza – okno typu lista w trybie do wyboru, zawierające spis elementów można wywołać naciskając odpowiedni przycisk np. Kontrahent co poskutkuje otworzeniem listy kontrahentów w trybie do wyboru.

Rozwijane listy pomocnicze – znajdują się w polach, w których są rozwijane i zawierają listę możliwych do wyboru dla danego pola wartości (ang. drop-down).

Przyciski opcji – w przypadku wystąpienia kilku opcji jedynie jedna opcja może być włączona. Przycisk taki reprezentuje więc opcje wykluczające (ang. radio).

Pola wyboru – określa, czy dana opcja ma być włączona czy wyłączona. Pola te działają niezależnie, co oznacza, że włączenie jednego pola nie wyklucza włączenia innego. Wybór takiego pola jest potwierdzony poprzez jego zaznaczenie (ang. check-box).

W menu kontekstowym pod prawym klawiszem myszy, w zależności od typu pola dostępne są różnego rodzaju dodatkowe opcje np. możliwość skopiowania zawartości pola. Kopiować można również zawartość pól niedostępnych do edycji (wyszarzonych) wykorzystując opcję Kopiuj z menu kontekstowego lub skrót klawiszy: <CTRL>+<C>.

Przyciski na formularzach

Typowe przyciski na formularzach to:

 – Zapisz – powoduje zamknięcie okna i zapisanie dokonanych zmian. Zapisu można dokonać również przez wciśnięcie klawisza <ENTER> lub <CTRL>+<ENTER>.

 – Zamknij – zamyka okno bez zapisywania zmian (można uruchomić klawiszem <ESC>).

Inne przyciski formularzy

 – Przelicz – znajdują się na niektórych formularzach (uruchamiane również przez klawisz <F8>).

Dynamiczne panele na formularzach

Na większości formularzy istnieje możliwość zwijania paneli, które nie są istotne dla użytkownika – ustawienia są pamiętane po ponownym otworzeniu okna dla poszczególnych operatorów.

Błędy i ostrzeżenia

Na formularzach istnieją pola, które użytkownik musi bezwzględnie uzupełnić prawidłową wartością przed zapisaniem formularza (pola wymagane, pola walidowane np. NIP, IBAN), dlatego też wprowadzono funkcję ostrzegania i informowania o błędach na formularzu:

Ostrzeżenia dotyczące pól na formularzach oznaczane są żółtym trójkątem z wykrzyknikiem.

 Błędy dotyczące pól na formularzach oznaczane są czerwoną ikoną z krzyżykiem. Treść błędu wyświetla się po najechaniu myszą na ikonę.

W trakcie dodawania nowego formularza, w polach wymaganych pojawia się ikona ostrzeżenia najczęściej z komunikatem: Pole nie może być puste. Jeżeli użytkownik opuści takie pole i go nie wypełni/poprawi, pomimo że jest to wymagane – ostrzeżenie zmieni się na błąd. Dopóki użytkownik nie wypełni/poprawi wartości w polu – jest czerwona ikonka błędu uniemożliwiająca zapisanie formularza – kursor ustawi się w pierwszym polu oznaczonym jako błędne.

Pod prawym klawiszem myszy dla pól oznaczonych ikonami błędów i ostrzeżeń dostępna jest opcja Kopiuj tekst błędu, dzięki której można skopiować treść błędu lub ostrzeżenia.

Nawigacja edycji – Edytuj poprzedni, Edytuj następny

W programie Comarch ERP Optima istnieje możliwość szybkiego przechodzenia między formularzami, np. kolejnych faktur. Odbywa się to za pomocą przycisków

 Edytuj poprzedni  (lub klawisze <CTRL>+<,>), Edytuj następny   (lub klawisze <CTRL>+<.>) dostępnych na wstążce w grupie Nawigacja edycji.

Drukowanie w programie 

Typowym zestawieniem o strukturze wielopoziomowej jest Bilans firmy.

Na najwyższym poziomie definiowane są strony bilansu AKTYWA i PASYWA. Pozycje wyższego poziomu są zwykle sumą pozycji niższych. Pozycje nierozwijalne (nieposiadające pozycji niższych poziomów) zawierają wyrażenia będące operacjami arytmetycznymi (dodawania lub odejmowania) na saldach (kredytowym, debetowym lub per saldo) kont księgowych (syntetycznych lub analitycznych).

Ponieważ istota definiowania bilansu polega na określaniu hierarchii pozycji, zostanie to pokazane na przykładzie fragmentu bilansu o czterech poziomach przedstawionego poniżej:

• poziom 1: Aktywa (pozycja 1), Pasywa (pozycja 2),
• poziom 2: to m.in.: Aktywa zmniejszające kapitały własne (pozycja 1.1), Majątek trwały (pozycja 1.2), Kapitały własne (pozycja 2.1),
• poziom 3: dla pozycji Majątek trwały: Rzeczowe i zrównane z nimi składniki majątku trwałego (pozycja 1.2.1), Wartości niematerialne i prawne (pozycja 1.2.2),
• poziom 4: dla pozycji Rzeczowe i zrównane z nimi składniki majątku trwałego to m. in.: Budynki i budowle (pozycja 1.2.1.2), Maszyny (pozycja 1.2.1.3), Środki transportu (pozycja 1.2.1.2).

Nierozwijalne pozycje to m. in.: Należne wpłaty na poczet kapitału (pozycja 1.1.1), Budynki i budowle (pozycja 1.2.1.2), Środki transportu (pozycja 1.2.1.4).

Poziom				Opis	Pozycja
1				Aktywa	1
	2			A. Aktywa trwałe	1.1
		3		I. Wartości niematerialne i prawne	1.1.1
			4	1. Koszty zakończonych prac rozwojowych	1.1.1.1
			4	2. Wartość firmy	1.1.1.2
			4	3. Inne wartości niematerialne i prawne	1.1.1.3
			4	4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne	1.1.1.4
	2			B. Aktywa obrotowe	1.2
		3		I. Zapasy	1.2.1
			4	1. Materiały	1.2.1.1
			4	2. Półprodukty i produkty w toku	1.2.1.2
			4	3. Produkty gotowe	1.2.1.3
			4	4. Towary	1.2.1.4
			4	5. Zaliczki na poczet dostaw	1.2.1.5
		3		II. Należności krótkoterminowe	1.2.2
1				Pasywa	2
	2			A. Kapitał (fundusz) własny	2.1

Można uzupełnić definicję w gałęziach podrzędnych i będą one sumowane w górę pod warunkiem, że pozycja nadrzędna nie posiada uzupełnionej definicji.

Przy założeniu, że Plan Kont zawiera konto analityczne 310-01, na którym ewidencjonuje się materiały w magazynie, pozycja 1.2.1.1 przedstawionego w Tabeli fragmentu bilansu – Materiały, może zostać zdefiniowana jako saldo winien konta 310-01.

Zasady dotyczące obsługi list, grupowania, sortowania, wyszukiwania pozycji (filtrowania) i ogólnie przystosowywania wyglądu list do indywidualnych potrzeb Użytkownika zostały opisane w rozdziale Standardy w programie.

W tym miejscu zostaną opisane tylko przyciski i pola charakterystyczne dla tej listy.

 Dodanie pozycji lub <INSERT>, <SHIFT>+<INSERT> – z podmenu pozwalającym na dodanie „gałęzi” na tym samym poziomie lub na poziomie następnym.

Renumeracja pozycji – przenumerowanie gałęzi zestawienia.

Aby dodać pierwszą pozycję zestawienia wystarczy kliknąć na ikonie . Kliknięcie na przycisku  obok spowoduje wyświetlenie menu z pozycjami:

• Dodaj pozycję na tym samym poziomie– uruchamia formularz Pozycja zestawienia pozwalający na zdefiniowanie pozycji na tym samym poziomie, co pozycja kursora. Będzie ona kolejną pozycją na tym samym poziomie hierarchii.
• Dodaj pozycję na następnym poziomie – uruchamia formularz Pozycja zestawienia pozwalający na wprowadzenie pozycji podrzędnej (na następnym poziomie) w stosunku do pozycji kursora.

Modyfikacja pozycji zestawienia

Ikona  pozwala na poprawienie zawartości pozycji (zmiana treści lub znaku operacji arytmetycznej) dla tych pozycji, które posiadają pozycje podrzędne. Dla pozycji nieposiadających pozycji podrzędnych, oprócz zmiany treści albo znaku operacji arytmetycznej, dostępna jest zmiana definicji w polu Kwota.

Ikona  pozwala na usunięcie pozycji listy, o ile nie posiada ona podrzędnych zapisów, to znaczy:

• brak elementów niższego poziomu
• nie zostały zdefiniowane operacje arytmetyczne na kontach księgowych.

Skasowanie pozycji z zapisami podrzędnymi wymaga kasowania hierarchicznego – po skasowaniu wszystkich zapisów podrzędnych można kasować pozycję nadrzędną.

Wykorzystanie ikony  może „zaburzyć” numerację listy bilansowej. Przenumerowanie pozycji umożliwia ikona  .

• Numer dokumentu
• Data – data dokumentu
• Konto – numer konta, dla którego wygenerowane jest ponaglenie zapłaty
• Nazwa – nazwa konta
• Zaległość – kwota pozostająca do zapłaty w walucie, w jakiej wystawiono Ponaglenie zapłaty
• Odsetki – kwota odsetek w walucie, w jakiej wystawiono Ponaglenie zapłaty.W przypadku, gdy termin płatności przypada na dzień ustawowo wolny od pracy lub na sobotę to odsetki liczone są od pierwszego dnia roboczego przypadającego po dniu wolnym.

W tym miejscu zostaną opisane tylko przyciski i pola charakterystyczne dla tej listy.

Pod listą ponagleń zapłaty umieszczone są następujące filtry:

• prosty reagujący na pole Numer dokumentu, Konto, Nazwa konta,
• Data dokumentu – „Od / Do” reagująca na datę dokumentu,
• Parametr Data umożliwia zawężenie listy do dokumentów, których data dokumentu mieści się w podanym przedziale. Domyślnie wyświetlane są dokumenty wystawione w zakresie dat zgodnym z bieżącym okresem obrachunkowym. Odznaczenie parametru umożliwia wyświetlenie wszystkich wygenerowanych dokumentów, niezależnie od okresu obrachunkowego.
• Maska – z możliwością wybrania z planu kont dla jakiego konta mają być wyświetlone potwierdzenia salda (pole Maska działa na takiej samej zasadzie jak pole Maska na zestawieniu Obrotów i sald lub na zakładce konto w zapisach księgowych).
• „Od konta” i „Do konta” – pola umożliwiające wskazanie zakresu kont, dla których mają być wyświetlane dokumenty.
• Waluta – jeżeli jest włączona obsługa kont walutowych.

Dodawanie nagłówków odbywa się za pomocą ikony  Dodaj lub <INSERT>. Oprócz nazwy, kolumnie należy przypisać jeden z pięciu dostępnych okresów tj.:

• Bilans otwarcia – tego rodzaju kolumna wykorzystywana jest na ogół w zestawieniu bilans. Uaktywnia się tylko wtedy, gdy poszczególnym pozycjom zestawienia podpięto konta księgowe wg funkcji: Saldo Wn, Saldo Ma, Persaldo.
• Bieżący miesiąc – sposób liczenia uzależniony jest od zastosowanych w definicji funkcji księgowych. Podpięcie kont wg sald, zgodnie z filozofią salda, spowoduje wyliczanie wartości narastająco od początku okresu obrachunkowego z uwzględnieniem salda na BO. Podpięcie kont wg obrotów umożliwi wyliczenie wartości w oparciu o zapisy miesiąca bieżącego.
• Poprzedni miesiąc – podpięcie kont wg obrotów spowoduje wyliczenie wartości tylko za miesiąc poprzedni. W przypadku przypisania kont wg sald pod uwagę będą brane zapisy księgowe od początku okresu obrachunkowego do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc bieżący, włącznie z BO.
• Bieżący okres – to inaczej bieżący okres obrachunkowy. Jego zadeklarowanie spowoduje uwzględnienie wszystkich zapisów bieżącego okresu obrachunkowego.
• Poprzedni okres – wybranie tej opcji pozwoli na uwzględnienie wszystkich zapisów z poprzedniego okresu obrachunkowego.
• Inny – wybierając okres Inny użytkownik ma możliwość zadeklarowania dowolnego zakresu dat.

Tylko w przypadku okresu Inny należy wpisać okres, za jaki mają być liczone pozycje zestawienia. W przypadku pozostałych okresów nie ma takiej potrzeby. Należy pamiętać, że jeżeli ustawimy jako kolumnę okres Inny i ten okres będzie obejmował swym „zakresem dat” więcej niż jeden okres obrachunkowy, to wynik zestawienia zwróci wartość dla pierwszego okresu (nie zsumuje wyników okresów).

Istnieje możliwość zmiany kolejności kolumn metodą „przeciągnij i upuść”. W oknie Wyniki zestawienia  kolumny wyświetlane są w kolejności ustawionej na zakładce [Kolumny].

• które były lub są nierozrachowane na dzień wskazany w polu: Data dokumentu
• i których data księgowania jest równa lub wcześniejsza od daty w polu Data dokumentu.

Seryjne/wsadowe generowanie potwierdzeń sald

Seryjne generowanie Potwierdzeń sald dostępne jest z listy Potwierdzeń sald pod ikoną strzałki obok ikony plusa:

Wybranie opcji Dodaj seryjnie spowoduje pojawienie się okna dialogowego, w którym należy określić, dla jakiej daty oraz dla jakiego zakresu kont będą generowane dokumenty:

Dokument: możliwość wyboru schematu numeracji,

Na dzień: domyślnie podpowiadana jest data bieżąca, istnieje jednak możliwość jej zmiany (pod prawym przyciskiem myszy podpięty jest kalendarz),

Od konta: przycisk wywołujący Plan kont, wpisane konto może być kontem syntetycznym,

Do konta: przycisk wywołujący Plan kont, wpisane konto może być kontem syntetycznym,

O saldach:

• dowolnych – dokumenty zostaną wygenerowane dla wszystkich kont z zadanego przedziału kont,
• niezerowych – tylko dla tych kont, których persaldo (Saldo Wn minus Saldo Ma) jest niezerowe,
• zerowych – tylko dla tych kont, których persaldo (Saldo Wn minus Saldo Ma) jest zerowe.

Formularz Definicja kwoty wyposażono w nieedytowalne pole Kwota, wyświetlające zdefiniowane przez użytkownika wyrażenie arytmetyczne oraz sekcję zatytułowaną Działanie arytmetyczne kolejnych definicji, pozwalającą na budowanie wyrażenia. Sekcja zawiera:

Łącznik – sposób łączenia definicji w obrębie wyrażenia (do wyboru znaki „+”, lub „-^„).

Współczynnik – przeliczenie wartości argumentu wg współczynnika liczbowego.

Kwota – na przycisku widoczne jest sześć pozycji – Wartość, Funkcje kont, Zestawienie, Funkcje systemowe, Zapytanie SQL oraz Maska.

• Przycisk Funkcje kont rozwija dodatkowe menu z następującymi symbolami kwot:
  • Bilans otwarcia – symbol @BO( )
  • Bilans otwarcia Wn – symbol @BOWn( )
  • Bilans otwarcia Ma – symbol @BOMa( )
  • Obroty Wn – symbol @ObrotyWn( )
  • Obroty Ma – symbol @ObrotyMa( )
  • Obroty Narastająco Wn – symbol @ObrNarWn( )
  • Obroty Narastająco Ma – symbol @ObrNarMa( )
  • Per Saldo – symbol @PerSaldo( )
  • Saldo Wn – symbol @SaldoWn( )
  • Saldo Ma – symbol @SaldoMa( )
  • Przyrost salda – symbol @PrzyrostSalda( )
  • Przyrost salda Wn — symbol @PrzyrostSaldaWn( )
  • Przyrost salda Ma – symbol @PrzyrostSaldaMa( ).

Istnieje możliwość seryjnego dodania kont księgowych np.:

• Wybieramy Obroty Wn i zaznaczamy konta: 401, 402 oraz 403. Do definicji przenosi się: @ObrotyWn(401) + @ObrotyWn(402) + @ObrotyWn(403).

• Przycisk Funkcje systemowe daje możliwość skorzystania z pięciu funkcji:
  • Jeżeli – wstawia wywołanie funkcji CHOOSE w postaci CHOOSE (warunek,jeżeli prawda,jeżeli fałsz). Działanie funkcji jest takie, że jeśli warunek jest spełniony, to pobierana jest pierwsza wartość, a jeśli nie, to druga np.:
    • Jeśli Obroty Wn są większe niż obroty Ma, to bierze różnicę tych obrotów, w przeciwnym wypadku 0, czyli CHOOSE (@ObrotyWn(101)>@ObrotyMa(101), @ObrotyWn(101)‑@ObrotyMa(101), 0).
  • Wartość bezwzględna – wstawia wywołanie funkcji ABS. Wyciąga wartość bezwzględną (moduł) liczby (czyli bez minus), np. ABS(@PerSaldo(101)).
  • Zaokrąglenie – wstawia wywołanie funkcji ROUND w postaci ROUND(Liczba, Zaokrąglenie), np.:
    • ROUND(@ObrotyWn(101),1) – zaokrąglenie do pełnych złotych lub
    • ROUND( @ObrotyWn(400) * @ObrotyWn(701) / @ObrotyWn(702), 0.01) – zaokrąglenie wyniku działania do groszy.
  • Część całkowita – wstawia wywołanie funkcji INT, wyciągającej część całkowitą z liczby.
    • Różnica między INT a ROUND, np. INT(10.65) = 10 ROUND(10.65, 1) = = 11
  • Numer kolumny – nie jest to funkcja systemowa Clariona, natomiast zwraca numer aktualnie przetwarzanej kolumny. To może być szczególnie przydatne przy zestawieniach międzyokresowych, gdy zmieni się Plan Kont. Np. W kolumnie pierwszej mamy zestawienie za okres poprzedni, a w drugiej za bieżący. Koszty, które przedtem były na koncie 401 teraz są na 402.Wykorzystamy do tego funkcję CHOOSE (warunek, jeżeli prawda, jeżeli fałsz) np.:
    • CHOOSE(@Kolumna()=1, @ObrotyWn(401), @ObrotyWn(402)), czyli jeżeli kolumna ma numer 1 (czyli pochodzi z poprzedniego okresu obrachunkowego) to podaj obroty konta 401, jeżeli ma inny numer to podaj obroty konta 402 lub jeżeli mamy np. 3 kolumny, za trzy kolejne lata obrachunkowe: CHOOSE(liczba, wartość dla 1, wartość dla 2, wartość dla 3)) CHOOSE(@Kolumna(), @ObrotyWn(401), @ObrotyWn(402), @ObrotyWn(403)) czyli jeżeli kolumna 1 (oznaczająca np. rok 2002) to obroty 401, jeżeli kolumna 2 (oznaczająca rok 2003) to 402, jeżeli kolumna 3 (rok 2004) to 403. Gdyby pojawiła się w zestawieniu kolumna 4, dla której nie jest określona wartość, to zostanie pobrana ostatnia wartość czyli @ObrotyWn(403).
• Przycisk Zapytanie SQL daje możliwość pobrania wartości poprzez wykonanie zapytania bezpośrednio do bazy danych.
• Funkcja Maska daje możliwość zdefiniowania kwoty według kryteriów związanych z numeracją kont poprzez wykorzystanie następujących znaków lub ciągów znaków specjalnych:

* – zastępuje dowolny ciąg znaków. Przykładowo – wprowadzenie maski w definicji @ObrotyWn(4*) pozwoli na uzyskanie kwoty obrotów na wszystkich analitykach kont zespołu 4.

? – zastępuje dokładnie jeden znak w numerze konta. Przykładowo chcąc pobrać obroty Wn na kontach z grupy 4, których syntetyka ma 3 znaki, z których dwa ostatnie są dowolne, pierwsza analityka ma dwa dowolne znaki, a na drugim poziomie analityki mają segment 01 – można użyć następującego wyrażenia @ObrotyWn (4??‑??-01).

[nm] – znak należy do ciągu. Wprowadzenie na przykład maski 401-[137]-01 w definicji @ObrotyWn(401‑[137]-01) pozwala na uzyskanie obrotów Wn, ze wszystkich analityk konta 401, które w drugim członie mają cyfrę 1 lub 3 lub 7,  a w ostatnim 01.

[x-z] – znak zawiera się w zakresie, Przykładowo – @ObrotyWn(40[1-4]-*) oznacza, że interesują nas Obroty Winien ze wszystkich „czwórek”, których ostatni znak w numerze konta syntetycznego, to cyfra z przedziału od 1 do 4.

[^nm] – znak nie zawiera się w ciągu. Wprowadzenie na przykład definicji @ObrotyWn(401-[^137]-01) będzie pozwalało na uzyskanie sumy Obrotów Winien wszystkich analityk konta 401, które w drugim członie mają cyfrę inną niż 1, 3 lub 7, z subanalityką 01. Definicja ObrotyWn(4[^9]*) pozwoli na uzyskanie sumy obrotów Winien na wszystkich kontach zespołu 4 poza tymi, które na drugim miejscu mają cyfrę 9, czyli np. 490.

[^x-z] – znak nie należy do przedziału. Przykładowo – 40[^1-4]-*, czyli program wyszuka wszystkie konta, których syntetyka rozpoczyna się znakami 40, a ostatni, w tym przypadku trzeci, jest różny niż cyfry z przydziału od 1 do 4.

Argumenty – argumentami dla funkcji księgowych są konta księgowe (syntetyczne, analityczne), dla zestawień: nazwa zestawienia oraz nr pozycji zestawienia.

Po wybraniu funkcji księgowej pojawia się lookup do listy kont. Po zatwierdzeniu argumentu wpisywana jest od razu pełna postać funkcji np. @ObrotyWn(201).

Po wybraniu pozycji Zestawienia pojawia się lookup umożliwiający wybór pozycji danego zestawienia. Po wybraniu gałęzi wprowadzany jest symboliczny zapis np. @Zestawienie(Bilans,1.1.1). Nie ma możliwości odwołania się do nieaktywnego zestawienia.

Uwaga

Aby nastąpiło zapamiętanie wyrażenia, po wypełnieniu pól: Łącznik, Współczynnik, Kwota, Argumenty należy wybrać przycisk . Przycisk  cofa wprowadzoną operację.