• rodzaj transakcji, którego dotyczy faktura powinien być ustawiony na wewnątrzunijny (formularz kontrahenta: zakładka Handlowe)
• stawka VAT dla towarów jest automatycznie zmieniana na 0% (dla towarów) lub nie podlega (dla usług). Istnieje możliwość zmiany stawki VAT (zasady zostały opisane w odrębnym rozdziale).

• na dokumencie FZKG dotyczącym nabycia wewnątrzunijnego nie powinien być naliczany podatek VAT. Dlatego na zakładce Płatności tabela VAT nie jest edytowalna (nie ma możliwości wprowadzania zmian), Podatek VAT od kwot celnych jest naliczany tylko w przypadku, jeśli na FZ był wykazany VAT (stawki VAT pozycji na Korektę Graniczną są przenoszone z FZ).

• jeśli kontrahent, dla którego wystawiany jest dokument, ma status wewnątrzunijny lub wewnątrzunijny trójstronny to na wszystkich wydrukach w nagłówku dokumentu (pieczątce firmy) pojawia się NIP wraz z prefiksem (np. PL 111-111-11-11).
• jeśli kontrahent, dla którego wystawiany jest dokument, ma inny status (krajowy, pozaunijny, pozaunijny – zwroty VAT) to na wydrukach w nagłówku dokumentu (pieczątce firmy) pojawia się NIP bez prefiksu kraju (np. 111-111-11-11).

Kod towaru u kupującego

• w menu Ogólne/Atrybuty stworzyć atrybut towaru o kodzie BUYERITEMCODE, typu tekst, zależny od kontrahenta
• na odpowiedniej karcie towaru, zakładka Atrybuty dodać atrybut „BUYERITEMCODE”
• ikoną plusa dodać Kontrahenta dla którego ten atrybut ma być używany
  • w kolumnie Wartość wprowadzić kod wymagany przez sieć MAKRO po wprowadzeniu danych zatwierdzić zmiany

• w menu Ogólne/Atrybuty utworzyć atrybut kontrahenta o kodzie CODEBYBUYER
• na karcie kontrahenta (kupującego) dodać atrybut
• jako wartość atrybutu wpisać kod firmy u kupującego

Numer zamówienia lub noty korygującej

• w menu Ogólne/Atrybuty utworzyć atrybut dokumentu o kodzie BUYERORDERNUMBER
• podczas wystawiania dokumentu dodać atrybut
  • jako wartość atrybutu wpisać numer wymagany przez sieć MAKRO

Data zamówienia lub noty korygującej

• w menu Ogólne/Atrybuty utworzyć atrybut dokumentu o kodzie BUYERORDERDATE typu Data
• podczas wystawiania dokumentu dodać atrybut
  • jako wartość atrybutu podać datę wymaganą przez sieć MAKRO

Dodatkowo dla korekt sieci TESCO

Korekty do sieci TESCO rozpoznawane są po odpowiednim ILN/GLN dla kontrahenta wskazanego na korygowanej fakturze. W przypadku korekt tworzony jest atrybut dokumentu CORRECTIONREASON o wartości

1 – korekta wartości

2 -korekta ilości

• w menu Ogólne/Atrybuty utworzyć atrybut kontrahenta o kodzie CODEBYBUYER
• na karcie kontrahenta (sprzedającego) dodać atrybut
• jako wartość atrybutu wpisać kod firmy u kupującego

Eksport Awizo

Przy eksporcie Awizo wymagany jest również Kod produktu u kupującego. W tym celu należy:

• w menu Ogólne/Atrybuty stworzyć atrybut towaru o kodzie BUYERITEMCODE, typu tekst, zależny od kontrahenta
• w menu Handel/ Cennik na karcie każdego towaru, który będzie pakowany na dokumencie Awizo dodać atrybut „BUYERITEMCODE” (zakładka Atrybuty)
• ikoną plusa dodać Kontrahenta, dla którego ten atrybut ma być używany (Nabywca z dokumentu Awizo)
• w kolumnie Wartość wprowadzić kod wymagany przez sieć LEROY MERLIN, po wprowadzeniu danych zatwierdzić zmiany

• kod towaru – kod EAN pobrany z pliku
• kod EAN – kod EAN pobrany z pliku
• nazwa – nazwa towaru pobrana z pliku
• jednostka miary – jednostka pobrana z pliku. Jeśli jednostka w pliku nie występuje lub nie jest wyszczególniona w specyfikacji Comarch EDI, to przyjmowana jest jednostka „szt”
• stawka VAT sprzedaży/zakupu – 23%
• Jeśli program nie będzie w stanie założyć brakującej kartoteki towarowej, to nie zostanie zaimportowany cały dokument.

1. Towary są rozpoznawane wg kodów EAN z karty towaru, uzupełnionych na zakładce Ogólne lub Jednostki i kody. Dodatkowo przenoszona jest jednostka miary powiązana z tym kodem EAN.
2. Jeśli w bazie nie ma towaru o kodzie EAN występującym na fakturze – program założy brakującą kartotekę w poniższy sposób.

• kod towaru – kod EAN pobrany z pliku
• kod EAN – kod EAN pobrany z pliku
• nazwa – nazwa towaru pobrana z pliku
• jednostka miary – jednostka pobrana z pliku. Jeśli jednostka w pliku nie występuje lub nie jest wyszczególniona w specyfikacji Comarch EDI, to przyjmowana jest jednostka „szt”
• stawka VAT sprzedaży/zakupu – stawka pobrana z pliku
• PKWiU – wartość pobierana z pliku
• Jeśli program nie będzie w stanie założyć brakującej kartoteki towarowej, to nie zostanie zaimportowany cały dokument.

3. Wartość pozycji przenoszona jest z pliku XML.

• podmiot, któremu wysyłamy cennik.
• zakres towarów, które mają być ujęte w pliku cennika (wybrana grupa/ wszystkie, aktywny/ nieaktywny)
• grupę cenową, która będzie zapisana w cenniku (na liście dostępne są wszystkie ceny sprzedaży netto)

• kwoty celne
• kwota korekty

• czy dotyczy zakupu wewnątrzunijnego/krajowego (kolumna UE/ kraj), pozaunijnego (kolumna Pozaunijny),
• czy od wartości tej pozycji ma być naliczony podatek VAT,
• oraz czy ma wpływać na płatność dokumentu.

• jeśli do Faktury Zakupu, której dotyczy FZKG, był wcześniej utworzony dokument PZ – w chwili zatwierdzenia FZKG tworzony jest dokument PZ korygujący
• jeśli do Faktury Zakupu, której dotyczy FZKG nie był jeszcze tworzony dokument PZ – w chwili konwersji FZ do PZ utworzony zostanie drugi PZ korygujący skojarzony z korektą graniczną.

• powstanie zobowiązania w walucie wg kursu z dnia wpływu
• wprowadzenie towaru na magazyn wg ustalonego kursu

• zmianę ceny zakupu towarów (wartości na magazynie) – w zależności od sposobu rozliczania magazynu zmiana może dotyczyć zmiany kursu waluty, doliczenia cła, doliczenia transportu itp.,
• zarejestrowanie powstania zobowiązania wobec urzędu na kwoty wynikające z cła, VAT-u, opłaty manipulacyjnej, transportu,
• zarejestrowanie dokumentu do potrzeb rozliczenia VAT.

W systemie jest to realizowane poprzez wprowadzenie specjalnego dokumentu korekty (FZKG). Funkcja ta pozwoli użytkownikowi na poprawne zarejestrowanie na tym dokumencie odpowiednio:

• na pozycjach faktury – fakt zmiany wartości towaru
• na preliminarzu płatności – fakt powstania zobowiązania wobec urzędu
• naliczenie podatku VAT – przyjęcie dokumentu podlegającego rozliczeniu na deklaracji VAT-7

• nagłówka faktury – wartość doliczana jest do kategorii widocznej w nagłówku zapisu. Kategorie elementów są pomijane.
• Elementu faktury – wartość poszczególnych pozycji dopisywana jest do przypisanych im kategorii/kategorii2. Jeśli element nie ma przypisanej kategorii – jego wartość doliczana jest do pozycji NIEOKREŚLONA.

Istnieje możliwość analizy kosztów w oparciu o kategorie ogólne lub szczegółowe.

Zestawienie kosztów uwzględnia zapisy z rejestru za wybrany okres.

Przejmij filtr z aplikacji – raport generowany jest dla pozycji wyfiltrowanych na liście zapisów w chwili otwarcia analizy.

Parametry do ustalenia (po odznaczeniu parametru przejmującego filtr z listy):

Zestawienie wg nagłówków/ elementów – użytkownik decyduje, czy zestawienie ma być liczone wg kategorii przypisanych do nagłówków czy elementów zapisu.

Kategorie elementu – użytkownik decyduje, czy zestawienie ma być liczone dla kategorii czy kategorii2.

Kategorie ogólne/ wszystkie – użytkownik określa, czy analiza ma być wykonywana w oparciu o kategorie ogólne czy szczegółowe. W przypadku kategorii ogólnych – wszystkie pozycje z przypisanymi kategoriami szczegółowymi są wliczane w odpowiednią kategorię ogólną.
np. kategoria ogólna to Koszty, a przypisane do niej kategorie szczegółowe to Biuro, Telefon, Materiały Biurowe. W raporcie liczonym dla kategorii szczegółowych pojawią się trzy pozycje: Biuro, Telefon, Materiały biurowe, gdzie zsumowane będą zapisy z poszczególnymi kategoriami. W raporcie liczonym dla kategorii ogólnej wszystkie zapisy z kategorią Biuro, Telefon, Materiały biurowe trafią do jednej pozycji Koszt.

Okres – proponowany okres jest pobierany z listy. Można go jednak zmienić (np. posługując się kalendarzem dostępnym pod prawym przyciskiem myszy).

Rejestry VAT wg stawek

Analiza prezentuje zapisy w rejestrze VAT w układzie wg stawek VAT.

Filtr przejmowany z listy – wymusza przejęcie filtra zgodnie z ustawieniami na liście.

Parametry możliwe do ustalenia:

Od… Do… – zakres dat, z których są pobierane zapisy do analizy.

Rejestr VAT wg klasyfikacji

Analiza prezentuje zapisy w rejestrze VAT w układzie wg klasyfikacji związanej z rozliczeniem podatku VAT.

W zależności od tego, czy jest to rejestr zakupów czy sprzedaży, klasyfikacja jest robione ze względu na:

• w rejestrze zakupów – wg rodzaju zakupu (towary, inne, środki trwałe) i odliczenia VAT,
• w rejestrze sprzedaży – wg odbiorcy (krajowy/eksportowy i finalny/firma) oraz wg statusu sprzedaży (fiskalna, fakturowana, detaliczna).

Parametry:

Filtr przejmowany z listy – wymusza przejęcie filtra zgodnie z ustawieniami na liście.

Od… Do…– zakres dat, z których są pobierane zapisy do analizy. Dostępne wyłącznie, jeśli filtr nie jest przejmowany z listy.

Ewidencja samochodów

Koszty używania samochodu

Analiza prezentuje koszty używania samochodów prywatnych do celów służbowych w rozbiciu na poszczególne samochody. Możliwa jest analiza wykonana wg faktycznie poniesionych wydatków bądź wg przejazdów (tzn. kosztów wynikających z pomnożenia ilości przejechanych kilometrów razy stawkę za kilometr) bądź wg rozliczeń (tzn. kosztów podlegających zaksięgowaniu).

Zestawienie wg – możliwość wyboru porównania kosztów wg faktycznie poniesionych wydatków, wg przejechanych kilometrów bądź wg rozliczeń .

Okres – okres za jaki ma być wykonana analiza.

Rok i miesiąc (Od, Do) – zakres miesięcy za jaki wykonywana jest analiza rozliczeń. Kontrolki widoczne wyłącznie wtedy, gdy wybrana jest analiza wg rozliczeń.

Ewidencja dodatkowa

Ewidencja dodatkowa wg kategorii

Ewidencja dodatkowa umożliwia rejestrację dokumentów kosztowych, które nie są zapisywane w żadnej innej ewidencji w programie (np. zakupy, niepotwierdzone fakturą).

Wykres przedstawia strukturę kosztów dodatkowych pod względem kategorii przypisanej do:

• nagłówka dokumentu – wartość doliczana jest do kategorii widocznej w nagłówku zapisu. Kategorie elementów są pomijane.
• Kwot dodatkowych dokumentu – wartość poszczególnych pozycji dopisywana jest do przypisanych im kategorii. Jeśli element nie ma przypisanej kategorii/kategorii2 – jego wartość doliczana jest do pozycji NIEOKREŚLONA.

Przejmij filtr z aplikacji – raport generowany jest dla pozycji wyfiltrowanych na liście zapisów w chwili otwarcia analizy.

Parametry do ustalenia (po odznaczeniu parametru przejmującego filtr z listy):

Zestawienie wg nagłówków/ kwot dodatkowych – użytkownik decyduje, czy zestawienie ma być liczone wg kategorii przypisanych do nagłówków czy kwot dodatkowych zapisu.

Kategorie elementu – użytkownik decyduje, czy zestawienie ma być liczone dla kategorii czy kategorii2 z kwot dodatkowych.

Kategorie ogólne/ wszystkie – użytkownik określa, czy analiza ma być wykonywana w oparciu o kategorie ogólne czy szczegółowe. W przypadku kategorii ogólnych – wszystkie pozycje z przypisanymi kategoriami szczegółowymi są wliczane w odpowiednią kategorię ogólną.

Okres – proponowany okres jest pobierany z listy. Można go jednak zmienić (np. posługując się kalendarzem dostępnym pod prawym przyciskiem myszy).

Ewidencja środków trwałych

Struktura majątku firmy

Wykres służy do analizy wartości majątku trwałego firmy w układzie grup środków trwałych lub ich kategorii. Możliwa jest analiza zarówno według wartości brutto środków trwałych jak i wartości netto (pomniejszonej o dokonane umorzenia). raport nie uwzględnia środków zlikwidowanych i zbytych.

Parametry:

Klasyfikacja wg – umożliwia wybór, czy analiza będzie wykonana w układzie grup środków trwałych czy kategorii.

Wartości – umożliwia wybór, czy analizujemy wartości netto czy brutto środków trwałych.

Rodzaj – określa, czy analizujemy środki trwałe, czy wartości niematerialne i prawne.

Wartość środka trwałego

Wykres jest dostępny z poziomu listy środków trwałych.

Wykres obrazuje zmiany wartości środka trwałego w czasie jego eksploatacji. Prezentowane są zarówno zmiany brutto tej wartości (uwzględniające wartość zakupu, przeszacowania oraz modernizacje) jak i wartości netto (uwzględniającej dodatkowo umorzenie środka).

Jedynym parametrem na wykresie jest możliwość wyboru środka trwałego.

Lista dokumentów środków trwałych: zakładka Wszystkie

Struktura kosztów amortyzacji

Wykres umożliwia analizę struktury kosztów amortyzacji według grup środków trwałych bądź według kategorii dokumentów amortyzacji.

Parametry:

Klasyfikacja wg – umożliwia wybór, czy analiza będzie wykonana w układzie grup środków trwałych czy kategorii.

Rok, Miesiąc – określa, za jaki miesiąc dokonujemy analizy.

Rodzaj – określa, czy analizujemy środki trwałe, czy wartości niematerialne i prawne.

Księga Podatkowa: Zapisy KPiR

Zapisy księgowe wg kategorii

Raport jest dostępny z poziomu Księgi Podatkowej (Księgowość/ Zapisy KPiR).

Wykres prezentuje zestawienie przychodów lub kosztów według kategorii zapisów księgowych. Istnieje możliwość analizowania przychodów lub kosztów w oparciu o kategorie ogólne lub szczegółowe.

Wykres jest kreowany automatycznie zgodnie z ustawionymi parametrami w oknie Księga podatkowa, jednak istnieje możliwość wyboru zapisów: z księgi, bufora lub wszystkich za wybrany okres bezpośrednio na wykresie.

Przejmij filtr z aplikacji – raport generowany jest dla pozycji wyfiltrowanych na liście zapisów w chwili otwarcia analizy.

Po odznaczeniu parametru możliwe są do ustalenia inne parametry:

Raport przychodów/ kosztów – użytkownik określa, czy zestawienie ma prezentować przychody czy koszty.

Zapisy księga/ bufor/ wszystkie – raport może obejmować tylko zapisy zatwierdzone do księgi, tylko zapisy w buforze (na brudno) lub wszystkie zapisy.

Kategorie ogólne/ szczegółowe – użytkownik określa, czy analiza ma być wykonywana w oparciu o kategorie ogólne czy szczegółowe. W przypadku kategorii ogólnych – wszystkie pozycje z przypisanymi kategoriami szczegółowymi są wliczane w odpowiednią kategorię ogólną.

Okres – proponowany okres jest pobierany z listy. Można go jednak zmienić (np. posługując się kalendarzem dostępnym pod prawym przyciskiem myszy).

Zapisy księgowe wg kolumn

Raport jest dostępny z poziomu Księgi Podatkowej (Księgowość/ Zapisy KPiR).

Wykres prezentuje obroty w poszczególnych kolumnach księgi podatkowej za wybrany okres.

Przejmij filtr z aplikacji – raport generowany jest dla pozycji wyfiltrowanych na liście zapisów w chwili otwarcia analizy.

O odznaczeniu inne parametry możliwe do ustalenia to:

Zapisy księga/ bufor/ wszystkie – raport może obejmować tylko zapisy zatwierdzone do księgi, tylko zapisy w buforze (na brudno) lub wszystkie zapisy.

Okres – proponowany okres jest pobierany z listy. Można go jednak zmienić (np. posługując się kalendarzem dostępnym pod prawym przyciskiem myszy).

Bilans aktualny

Raport jest dostępny z poziomu Księgi Podatkowej (Księgowość/ Zapisy KPiR).

Wykres prezentuje zestawienie przychodów lub kosztów za dany okres czasu zgodnie z poszczególnymi kolumnami książki przychodów i rozchodów z możliwością podziału na konkretnego wspólnika. Na podstawie przychodów i kosztów jest wykazywany dochód/strata z uwzględnienie spisów z natury i przekroczenia limitu na koszty reprezentacji i reklamy.

Wykres jest kreowany automatycznie zgodnie z ustawionymi parametrami w oknie Księga podatkowa, jednak istnieje możliwość wyboru zapisów: z księgi, bufora lub wszystkich za wybrany okres bezpośrednio na wykresie.

Dostępne parametry:

Wspólnik – użytkownik może wybrać jednego ze wspólników .

Zapisy księga/ bufor/ wszystkie – raport może obejmować tylko zapisy zatwierdzone do księgi, tylko zapisy w buforze (na brudno) lub wszystkie zapisy.

Data od: – możliwość wybory daty, od której zapisy mają być brane pod uwagę.

Data do: – możliwość wybrania daty ograniczającej zapisy.

Księga Handlowa: Plan kont

Obroty na kontach

Analiza jest dostępna z poziomu Planu kont oraz Obrotów i sald.

Analiza obrotów na kontach kosztowych lub przychodowych z podziałem na poszczególne konta.

Wykres prezentuje obroty na kontach wg zadanych parametrów:

Konta typu przychody lub typu koszty/ koszty – obroty muszą dotyczyć określonego kont typu.

Za wyłączeniem kont – przy wyborze typu kont można wyłączyć daną grupę kont.

Funkcja może być wykorzystana szczególnie w przypadkach, gdy ewidencja kosztów jest prowadzona w dwóch układach: rodzajowym (konta zespołu 4) i kalkulacyjnym (konta zespołu 5). Wybór kont typu Koszty z wyłączeniem zespołu 4 (5) pozwoli uniknąć dwukrotnego prezentowania na wykresie tych samych kosztów.

Obroty winien/ ma – obroty muszą dotyczyć określonego kont typu po stronie winien lub ma.

Okres – obroty na kontach wyliczane są dla wskazanego okresu czasu.

Zapisy zatwierdzone/ bufor/ wszystkie – istnieje możliwość uwzględnienia w wyliczanych wartościach tylko zapisów zatwierdzonych, tylko zapisów w buforze lub wszystkich.

Waluta – użytkownik ma możliwość wyboru dowolnej waluty zdefiniowanej w programie. W przypadku wyboru konkretnej waluty program uwzględni w analizie tylko zapisy z kont prowadzonych w tej walucie. Również wartość zostanie wykazana w walucie obcej.

Jeśli użytkownik wybierze opcje wszystkie – wtedy program uwzględni wszystkie zapisy, niezależnie od waluty, w jakiej zostały wprowadzone. Wartość będzie wykazana w walucie systemowej PLN, zgodnie z kursami wprowadzonymi na poszczególnych zapisach księgowych.

Menu z wykresami podrzędnymi jest wywoływane po wciśnięciu prawego przycisku myszy na wykresie nadrzędnym.

Obroty i salda na koncie

Wykres prezentuje historię obrotów i sald konta w roku obrachunkowym w rozbiciu na poszczególne miesiące.

Użytkownik ma do wyboru następujące parametry:

Numer konta – wybór konta, którego ma dotyczyć analiza – możliwość wyboru z planu kont. Konto jest przekazywane z procedury nadrzędnej (formularza konta lub z wykresu nadrzędnego).

Uwzględniać bufor – wskazuje, czy mają być uwzględniane zapisy wszystkie, czy tylko zatwierdzone (na czysto).

Salda narastająco – wskazuje sposób obliczania sald – narastająco oznacza, że salda w poszczególnych miesiącach będą obliczane narastająco z uwzględnieniem bilansu otwarcia. Wyłączenie parametru oznacza, że salda w poszczególnych miesiącach będą liczone wyłącznie z uwzględnieniem obrotów z danego miesiąca.

Waluta – użytkownik ma możliwość wyboru waluty, w jakiej ma być wyliczona analiza. W przypadku kont walutowych istnieje możliwość wybrania waluty, w jakiej konto jest prowadzone – wartość zostanie wykazana w walucie obcej. Jeśli użytkownik wybierze opcje wszystkie – wtedy wartość zostanie wykazana w walucie systemowej PLN, zgodnie z kursami wprowadzonymi na poszczególnych zapisach księgowych.

Program nie filtruje listy walut, jakie mają być dostępne dla konkretnego konta. W przypadku, gdy użytkownik wybierze walutę inną niż waluta konta – nie zostaną wyświetlone żadne wyniki.

Obroty na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji obrotów na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Parametry:

Numer konta – wybór konta, którego ma dotyczyć analiza. Istnieje możliwość wyboru z planu kont.

Obroty – wybór strony, według której analizujemy obroty (Dt, Ct).

Zapisy – do wyboru zapisy księgowe, które będą uwzględniane w analizie, według stanu ich zatwierdzenia: na czysto (zatwierdzone), w buforze lub wszystkie.

Od, Do – okres, którego dotyczy analiza (zakres dat analizowanych księgowań). Proponowane są daty od początku okresu obrachunkowego, do daty bieżącej.

Waluta – użytkownik ma możliwość wyboru waluty, w jakiej ma być wyliczona analiza. W przypadku kont walutowych istnieje możliwość wybrania waluty, w jakiej konto jest prowadzone – wartość zostanie wykazana w walucie obcej. Jeśli użytkownik wybierze opcje wszystkie – wtedy wartość zostanie wykazana w walucie systemowej PLN, zgodnie z kursami wprowadzonymi na poszczególnych zapisach księgowych.

Program nie filtruje listy walut, jakie mają być dostępne dla konkretnego konta. W przypadku, gdy użytkownik wybierze walutę inną niż waluta konta – nie zostaną wyświetlone żadne wyniki.

Persaldo na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji sald na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Bilans otwarcia uwzględniany jest w saldzie wyłącznie wg tej kategorii, jaka została określona na dokumencie b.o.

Wartości dodatnie reprezentują saldo winien, wartości ujemne reprezentują saldo ma

Parametry:

Numer konta – wybór konta, którego ma dotyczyć analiza – możliwość wyboru z planu kont.

Saldo na dzień – określamy datę, na którą chcemy obliczyć saldo.

Zapisy – do wyboru zapisy księgowe, które będą uwzględniane w analizie, według stanu ich zatwierdzenia: na czysto (zatwierdzone), w buforze lub wszystkie.

Waluta – użytkownik ma możliwość wyboru waluty, w jakiej ma być wyliczona analiza. W przypadku kont walutowych istnieje możliwość wybrania waluty, w jakiej konto jest prowadzone – wartość zostanie wykazana w walucie obcej. Jeśli użytkownik wybierze opcje wszystkie – wtedy wartość zostanie wykazana w walucie systemowej PLN, zgodnie z kursami wprowadzonymi na poszczególnych zapisach księgowych.

Program nie filtruje listy walut, jakie mają być dostępne dla konkretnego konta. W przypadku, gdy użytkownik wybierze walutę inną niż waluta konta – nie zostaną wyświetlone żadne wyniki.

Obroty na kontach wg kategorii

Wykres przedstawia obroty na kontach typu koszty lub przychody wg kategorii. Użytkownik ma możliwość analizy struktury obrotów ze względu na kategorie dekretów księgowych.

Parametry, które należy określić dla raportu to:

Konta typu przychody/ koszty – typ konta.

Za wyłączeniem kont – przy wyborze typu kont można wyłączyć daną grupę kont.

Funkcja może być wykorzystana szczególnie w przypadkach, gdy ewidencja kosztów jest prowadzona w dwóch układach: rodzajowym (konta zespołu 4) i kalkulacyjnym (konta zespołu 5). Wybór kont typu Koszty z wyłączeniem zespołu 4 (5) pozwoli uniknąć dwukrotnego prezentowania na wykresie tych samych kosztów.

Obroty winien/ ma – obroty muszą dotyczyć określonego kont typu po stronie winien lub ma.

Okres – obroty na kontach wyliczane są dla wskazanego okresu czasu.

Zapisy zatwierdzone/ bufor/ wszystkie – istnieje możliwość uwzględnienia w wyliczanych wartościach tylko zapisów zatwierdzonych, tylko zapisów w buforze lub wszystkich.

Waluta – użytkownik ma możliwość wyboru dowolnej waluty zdefiniowanej w programie. W przypadku wyboru konkretnej waluty program uwzględni w analizie tylko zapisy z kont prowadzonych w tej walucie. Również wartość zostanie wykazana w walucie obcej.

Jeśli użytkownik wybierze opcje wszystkie – wtedy program uwzględni wszystkie zapisy, niezależnie od waluty, w jakiej zostały wprowadzone. Wartość będzie wykazana w walucie systemowej PLN, zgodnie z kursami wprowadzonymi na poszczególnych zapisach księgowych.

Obroty i salda na koncie

Analiza służy do prezentacji obrotów na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Obroty na koncie wg kategorii

Wykres kołowy przedstawia obroty na danym koncie wg kategorii. Operator może analizować strukturę obrotów na koncie ze względu na kategorie dekretów księgowych. Wykres może być istotny w przypadku nie rozbudowanej analityki kont.

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Persaldo na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji sald na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Konto księgowe – formularz

Obroty i salda na koncie

Analiza służy do prezentacji obrotów na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Obroty na koncie wg kategorii

Wykres kołowy przedstawia obroty na danym koncie wg kategorii. Operator może analizować strukturę obrotów na koncie ze względu na kategorie dekretów księgowych. Wykres może być istotny w przypadku nie rozbudowanej analityki kont.

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Persaldo na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji sald na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Obroty i salda

Obroty na kontach

Analiza dotyczy obrotów na kontach kosztowych lub przychodowych z podziałem na poszczególne konta.

Wykres został opisany w rozdziale dotyczącym analizy dostępnej z poziomu planu kont.

Obroty i salda na koncie

Wykres prezentuje historię obrotów i sald konta w roku obrachunkowym w rozbiciu na poszczególne miesiące.

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla raportu Obroty na kontach dostępnego z poziomu planu kont.

Obroty na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji obrotów na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla raportu Obroty na kontach dostępnego z poziomu planu kont.

Persaldo na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji sald na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla raportu Obroty na kontach dostępnego z poziomu planu kont.

Obroty na kontach wg kategorii

Analiza podobna do raportu Obroty na kontach, z tym, że kryterium podziału nie są poszczególne konta, ale kategorie zapisów księgowych.

Wykres został opisany w rozdziale dotyczącym analizy dostępnej z poziomu planu kont.

Obroty i salda na koncie

Wykres prezentuje historię obrotów i sald konta w roku obrachunkowym w rozbiciu na poszczególne miesiące.

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Obroty na koncie wg kategorii

Analiza służy do prezentacji obrotów na wybranym koncie z podziałem na kategorie (zgodnie z kategoriami zapisów księgowych).

Wykres został opisany jako wykres podrzędny dla analizy obrotów na kontach wywoływanej z poziomu planu kont.

Dzienniki – Zapisy księgowe

Obroty w dzienniku

Wykres dostępny jest z poziomu Zapisów księgowych zakładka [Dzienniki].

Obroty po stronie Wn i po stronie Ma są prezentowane w układzie miesięcznym. Wykres jest kreowany zgodnie z parametrami ustawionymi w oknie Zapisy księgowe.

W zależności od ustawień na liście zapisów jest liczony dla wszystkich dzienników lub tylko wybranego.

Bezpośrednio na wykresie operator ma możliwość wyboru jedynie rodzaju zapisów: zatwierdzonych, z bufora lub wszystkich.

Obroty w dziennikach wg kategorii

W Księgowości/ Dzienniki dostępny jest raport Obroty w dziennikach wg kategorii. Dostępny jest z menu wydruków zdefiniowanych dla Listy zapisów księgowych (Księgowość/ Dzienniki). Raport pozwala uzyskać analizę wg kategorii ogólnych oraz szczegółowych.

Raport wyliczany jest na podstawie zapisów widocznych na liście. W związku z tym w chwili wyliczania raportu uwzględniane są ustawienia zdefiniowane w oknie z listą zapisów:

• zapisy: bufor/ zatwierdzone/ wszystkie,
• dziennik: wszystkie lub wybrane,
• za okres: dzień/ miesiąc/ rok.

Z poziomu wykresu można zdefiniować czy raport ma być wyliczany na podstawie kategorii ogólnych czy szczegółowych. Jeśli na zapisie nie została zdefiniowana kategoria – wartość będzie dopisana do pozycji Nieokreślona.

Zapisy na kontach

Raport zapisów księgowych na danym koncie podawanym przy wywołaniu analizy lub na wszystkich kontach. Istnieje możliwość podania zakresu dat za jaki ma zostać sporządzony raport oraz zadecydowania czy interesują nas zapisy z  bufora, zatwierdzone, czy wszystkie.

Zapisy od konta do konta

Raport zapisów księgowych od konta do konta. Mamy możliwość podania zakresu kont oraz zadecydowania czy interesują nas zapisy z bufora, zatwierdzone, czy wszystkie. Jeśli wywołanie analizy następuje z zakładki konto i jest wypełnione pole maska to ustawienie to jest również brane pod uwagę przy wywołaniu analizy. W takim wypadku można również zastosować parametr „Bez kont uwzględnionych w masce”.

Rozrachunki

Struktura wiekowa rozrachunków na kontach

Analiza ta pozwala na uzyskanie sumy przeterminowanych należności lub zobowiązań w poszczególnych przedziałach oraz zapisów, które składają się na sumy w poszczególnych przedziałach.

Parametry możliwe do ustalenia to:

Wykonanie analizy: stan aktualny / na wybrany dzień – możliwość wyboru czy analiza ma zostać przeprowadzona na dzień generowania raportu lub na dzień wybrany przez użytkownika.

W drugim przypadku program wyliczając kwoty dla poszczególnych przedziałów uwzględnia rozliczenia historycznie czyli stan na podany dzień. Oznacza to, że jeśli data rozliczenia dekretu jest późniejsza niż data wybrana przez użytkownika – dekret będzie uwzględniony w raporcie jako nierozliczony.

Raport dla: Należności/ Zobowiązań – w przypadku zaznaczenia „Należności” pobierane są dane ze strony Winien, natomiast wybranie opcji „Zobowiązania” powoduje pobieranie danych ze strony Ma. Dekret z ujemną kwotą po stronie Wn w strukturze wiekowej rozrachunków zostanie ujęty jako zobowiązanie, natomiast dekret z ujemną kwotą po stronie Ma jako należność.

Dla kont: od … do … – użytkownik ma możliwość podania zakresu kont.

Waluta – domyślnie jest wybrana waluta „-wszystkie-„ i wyświetlane są kwoty w walucie systemowej (PLN). Jeśli użytkownik wybierze konkretną walutę, wtedy wyświetlane będą kwoty w walucie obcej.

Uwzględniać zapisy w buforze – zaznaczenie tego parametru powoduje, że są uwzględniane dekrety zarówno zatwierdzone jak i w buforze. Odznaczenie tego parametru skutkuje pobieraniem do analizy tylko dekretów zatwierdzonych.

Obliczenia według: Terminu płatności/ Daty księgowania – dla wybranej pierwszej opcji dekrety są grupowane do poszczególnych przedziałów na podstawie terminu płatności, natomiast jeśli została wybrana druga opcja – według daty księgowania.

Przedziały – domyślnie podpowiadają się następujące przedziały:

• Przedział 1 – do 30 dni (1-30 dni),
• Przedział 2 – do 60 dni (31-60 dni),
• Przedział 3 – do 90 dni (61-90 dni),
• Przedział 4 – do 180 dni (91-180 dni),
• Przedział 5 – do 360 dni (181-360 dni).

Użytkownik ma możliwość zdefiniowania własnych przedziałów.

Zakładka [Dane serii wykresu] zawiera wyniki wykonywanej analizy w formie tabeli z wynikami. Po podwójnym kliknięciu na wybrany wiersz, wyświetlane są dekrety wchodzące do wybranego przedziału. Wyświetlenie dekretów następuje także po jednokrotnym kliknięciu na wybranej części wykresu. Do listy zapisów tworzących wybrany przedział użytkownik może także przejść za pomocą ikony  Wprzód albo kombinacji klawiszy <CTRL>+<RIGHT> lub ikony  Na koniec albo kombinacji klawiszy <CTRL>+<END>.

Na zakładce [Dane serii wykresu] użytkownik ma możliwość ustalenia podobnych parametrów jak na zakładce [Wykres].

Wykonanie analizy: stan aktualny / na wybrany dzień – analogicznie jak na zakładce [Wykres].

Analiza na dzień – analiza jest wykonywana historycznie, na zadany przez użytkownika dzień.

Raport dla: Należności / Zobowiązań / Wszystkich – analogicznie jak na zakładce [Wykres]. Dodatkowo użytkownik może wybrać opcję Wszystkich, co powoduje wyświetlenie zapisów zarówno ze strony Wn jak i Ma wybranego zakresu kont. W takiej sytuacji należności będą prezentowane ze znakiem plus, a zobowiązania ze znakiem minus.

Dla kont: od … do … – analogicznie jak na zakładce [Wykres].

Waluta – analogicznie jak na zakładce [Wykres].

Uwzględniać zapisy w buforze – analogicznie jak na zakładce [Wykres] .

Obliczenia według: Terminu płatności / Daty księgowania – analogicznie jak na zakładce [Wykres].

Terminowość: Wszystkie / w terminie / Po terminie – wybranie jednej z tych opcji powoduje wyświetlenie zapisów o wybranym statusie płatności.

Przedziały –.domyślnie podpowiadają się przedziały analogiczne jak na zakładce [Wykres]. Użytkownik może wybrać przedział, dla którego zostaną wyświetlone zapisy. Dostępne są następujące możliwości:

• Przedział 1 – do 30 dni (1-30 dni),
• Przedział 2 – do 60 dni (31-60 dni),
• Przedział 3 – do 90 dni (61-90 dni),
• Przedział 4 – do 180 dni (91-180 dni),
• Przedział 5 – do 360 dni (181-360 dni),
• Więcej – powyżej 360 dni.

Wydruki dla struktury wiekowej rozrachunków księgowych

Z zakładki [Wykres] dostępny jest wydruk Wykres [Struktura wiekowa rozrachunków księgowych].

Z zakładki [Dane serii wykresu] dla analizy „Struktura wiekowa rozrachunków księgowych” dostępny jest Wydruk struktury wiekowej zawierający tabelę z kwotami zapisów w poszczególnych przedziałach, a także informacje o wybranych parametrach.

Z zakładki [Dane serii wykresu], dla analizy „Zapisy struktury wiekowej rozrachunków księgowych”, dostępne są następujące wydruki:

• Zapisy struktury wiekowej wg kont,
• Suma zapisów struktury wiekowej wg kont,
• Zapisy struktury wiekowej wg podmiotów,
• Suma zapisów struktury wiekowej wg podmiotów,
• Zapisy struktury wiekowej. 

Wprowadzenie

W systemie użytkownicy mają możliwość wystawiania dokumentów w walucie obcej. Wartość poszczególnych pozycji oraz całego dokumentu jest prezentowana w walucie, w której dokument jest wystawiany.

Wszystkie informacje dotyczące płatności są rejestrowane w module Kasa/Bank, gdzie również widoczna jest waluta, w której dany dokument został wystawiony.

Definiowanie walut i kursów

Aby prawidłowo przeliczać wartości dokumentu w różnych walutach, konieczne jest zdefiniowanie kursów walut. W systemie może funkcjonować kilka typów kursów (np. kurs w banku PKO S.A., kurs średni NBP itp.). Użytkownik może definiować te rodzaje kursów z poziomu Start/ Konfiguracja/ program/ Ogólne/ Typy kursów walut.

Kurs domyślny:

Jeden z zdefiniowanych kursów musi być oznaczony jako domyślny. Kurs domyślny będzie automatycznie proponowany na każdym nowym dokumencie walutowym. Aby ustawić kurs jako domyślny, użytkownik powinien zaznaczyć parametr Domyślny na formularzu typu kursu.

Użytkownik ma możliwość definiowania listy walut, które mogą być używane w programie w Start/ Konfiguracja/ program/ Ogólne/ Waluty.

W tym miejscu można:

• Dodawać nowe waluty – Więcej na ten temat znajduje się w artykule Formularz waluty
• Edytować istniejące waluty – Więcej na temat walut znajduje się w artykule Waluty
• Usuwać waluty – Należy pamiętać, że usunięcie waluty, która jest używana w dokumentach, może spowodować problemy z ich archiwizacją, odczytem oraz obliczeniami finansowymi. Blokowana jest możliwość usunięcia waluty PLN oraz EUR.
• Określić notowanie kursu dnia – Więcej informacji na ten temat znajduje się w artykule Formularz wprowadzania kursu waluty.

Istnieje możliwość zdefiniowania parametrów w Start/ Konfiguracja/ Program/ Ogólne/ Parametry oraz Start/ Konfiguracja/ Firma/ Ogólne/ Parametry, które pomagają w zarządzaniu kursami walut.

Parametry te to:

• Pokazuj formularz kursów walut po wejściu do programu, jeśli nie był aktualizowany
• Automatycznie pobieraj kursy walut
• Pobieraj kurs waluty z dnia poprzedniego dla dokumentów przychodowych
• Pobieraj kurs waluty z dnia poprzedniego dla dokumentów kosztowych wg daty

Parametry te zostały opisane w artykule Parametry/Program oraz artykule Parametry/Firma

Jeśli parametry są odznaczone – wtedy podczas wystawiania dokumentu:

• dla kontrahentów o statusie wewnątrzunijny/wewnątrzunijny trójstronny – program pobiera na dokument kurs z dnia poprzedzającego datę wystawienia.
• dla kontrahentów o statusie krajowy/pozaunijny – program porównuje daty na dokumencie, wybiera wcześniejszą i pobiera kurs z dnia poprzedzającego tę datę.
• Pobieraj ostatnio ustalony kurs waluty (nie ostrzegaj o braku kursu) – zaznaczenie tego parametru powoduje, że program będzie pobierał ostatnio wprowadzony kurs waluty, jeśli w danym dniu kurs dla waluty w której jest wystawiony dokument nie został ustalony. Jeśli parametr nie jest zaznaczony, program wyświetla ostrzeżenie o braku kursu.

Wprowadzanie dokumentów w walucie obcej

Aby umożliwić wystawianie dokumentów w walucie innej niż systemowa (PLN), należy zaznaczyć parametr Zezwalaj na zmianę waluty dokumentu (Start/ Konfiguracja/ Firma/ Handel/ Parametry</>). Zaznaczenie tego parametru pozwala operatorowi na wybór waluty przy edycji dokumentu.

Aby umożliwić wystawianie dokumentów w walucie innej niż systemowa (PLN), należy zaznaczyć parametr Zezwalaj na zmianę waluty dokumentu (Start/ Konfiguracja/ Firma/ Handel/ Parametry). Zaznaczenie tego parametru pozwala operatorowi na wybór waluty przy edycji dokumentu.

Na formularzu dokumentów takich jak faktura sprzedaży lub faktura zakupu, wybór waluty jest dostępny na zakładce [Płatności], natomiast w przypadku innych dokumentów, na zakładce [Dodatkowe]. Domyślna waluta kontrahenta pobierana jest z jego formularza (zakładka [Płatności], pole Domyślna waluta).

W sytuacji, gdy dokument zawiera już pozycje, zmiana kontrahenta nie powoduje zmiany waluty.

Przy wybraniu waluty innej niż PLN, na formularzu dokumentu pojawią się pola związane z typem kursu i notowaniem, jakie mają być wykorzystane na dokumencie:

• Data kursu – data, według której pobrano notowanie waluty. Data kursu jest sugerowana na podstawie parametrów konfiguracyjnych, ale użytkownik ma możliwość jej modyfikacji, co automatycznie powoduje pobranie kursu z odpowiedniego dnia.
  Notowanie kursu pobierane jest zgodnie z ustawieniem parametrów w menu Start/Konfiguracja/ Firma/ Ogólne/ Parametry: Pobieraj kurs waluty z dnia poprzedniego dla dokumentów przychodowych, Pobieraj kurs waluty z dnia poprzedniego dla dokumentów kosztowych wg daty (działanie parametrów zostało opisane w punkcie Definiowanie walut i kursów).

• Typ kursu – domyślnie proponowany jest typ kursu określony w konfiguracji jako domyślny. Użytkownik może wybrać inny kurs spośród zdefiniowanych w programie.
• Kurs – kurs waluty, który zostanie pobrany z tabeli kursów walut i nie może być edytowany bezpośrednio na dokumencie.
  W przypadku, gdy kurs ma być zmieniony tylko na potrzeby aktualnie wystawianego dokumentu, możliwe jest zastosowanie kursu ręcznego. Na zakładce [Płatności] w polu Typ kursu należy wybrać opcję Kurs ręczny, a następnie wprowadzić odpowiedni kurs. Taki kurs zostanie zapisany wyłącznie dla tego konkretnego dokumentu, bez wprowadzania go do tabeli kursów w konfiguracji.

Zasady wystawienia dokumentów w walucie

• Na dokumentach w walucie obcej domyślnie nie jest naliczany podatek VAT, ale użytkownik ma możliwość jego naliczenia dla wszystkich lub tylko wybranych pozycji (szczegółowe zasady opisane zostały w punkcie Naliczanie podatku VAT na dokumentach walutowych).
• Podczas zatwierdzania dokumentu w walucie obcej, program sprawdza, czy kontrahent ma status krajowy – w takim przypadku poinformuje o tym użytkownika.
• Jeśli dokument jest wystawiony w walucie obcej – nie jest możliwa jego fiskalizacja.
• Wystawianie dokumentów w walucie obcej nie dotyczy paragonów oraz korekt do paragonów (te dokumenty zawsze wystawiane są w walucie systemowej – PLN).
• Zmiana waluty i kursu nie jest możliwa na fakturze, która powstała z przekształcenia paragonu (takie dokumenty zawsze są w PLN).
• W przypadku rozliczania zaliczek, program proponuje tylko zaliczki w walucie zgodnej z walutą dokumentu.
  • Jeśli użytkownik zmieni walutę po wybraniu zaliczek, program automatycznie proponuje nową listę zaliczek zgodnych z nową walutą, a wszystkie wcześniej wybrane informacje o rozliczanych kwotach zostaną utracone.
  • Więcej na ten temat znajduje się w artykule Rozliczanie zaliczek
• Marża na dokumentach w walutach obcych zawsze wyrażana jest w walucie systemowej (PLN).
• W historii kontrahenta oraz historii towaru, dokumenty w walucie obcej przeliczane są na PLN zgodnie z kursem ustalonym na dokumencie.
• Na bilansie handlowym towaru, jeśli cena zakupu była w walucie obcej, jej wartość jest przeliczana na PLN według kursu podanego na dokumencie.

Naliczanie podatku VAT na dokumentach walutowych

Aby naliczać podatek VAT na dokumentach walutowych, należy zaznaczyć parametr VAT na fakturach w walucie w Start/ Konfiguracja/ Firma/ Handel/ Parametry.

• Dla kontrahentów o statusie krajowym VAT jest naliczany automatycznie. Stawka VAT dla poszczególnych pozycji dokumentu jest pobierana zgodnie z ustawieniami na kartach towarów, jednak użytkownik ma możliwość jej zmiany.
  Domyślnie zaznaczony jest parametr Naliczaj VAT (zakładka [Płatności]), który można odznaczyć. Po jego odznaczeniu stawki VAT dla wszystkich pozycji zostaną ustawione na 0% (dla towarów) lub jako nie podlega (dla usług).
• W przypadku kontrahentów zagranicznych (wewnątrzunijnych oraz pozaunijnych), program nie naliczy automatycznie podatku (pod warunkiem, że jest zaznaczony parametr Podatnik VAT czynny/Aktywny w VIES na zakładce [Kontrahent])
• Wystawiając dokument walutowy proponowane są stawki VAT 0% lub nie podlega, natomiast użytkownik ma możliwość:
  • Zmienić stawkę VAT na formularzu pozycji dokumentu dla poszczególnych pozycji dokumentu.
  • Zmienić stawki VAT globalnie dla wszystkich pozycji na dokumencie. Parametr Naliczaj VAT na zakładce [Płatności] umożliwia automatyczne naliczanie VAT na dokumentach walutowych. Po jego zaznaczeniu, VAT jest naliczany automatycznie dla każdej pozycji dokumentu, pobierając stawkę VAT z karty towaru/ usługi.Jeśli parametr jest zaznaczony, dla każdej dodawanej pozycji podatek VAT jest naliczany automatycznie. Jeśli użytkownik odznaczy parametr – na wszystkich pozycjach stawki VAT zostaną na nowo ustawione na 0%/ nie podlega.
• W przypadku kontrahentów zagranicznych (wewnątrzunijnych oraz pozaunijnych), na których parametr Podatnik VAT czynny/Aktywny w VIES na zakładce [Kontrahent] jest odznaczony, stawka VAT zostanie przeniesiona zgodnie z ustawieniem na kartach towarów.Należy pamiętać, że na parametr Podatnik VAT czynny/Aktywny w VIES ma wpływ ustawienie w konfiguracji dotyczące automatycznej weryfikacji statusu VAT/VAT-UE na dokumentach handlowych. Więcej informacji na ten temat znajduje się w artykule Weryfikacja statusu VAT/VAT-UE kontrahenta

Wartość VAT jest wyliczana od wartości dokumentu w PLN, w zależności od sposobu liczenia dokumentu:

• od wartości netto – w przypadku dokumentów wyliczanych algorytmem od netto
• od wartości brutto – w przypadku dokumentów wyliczanych algorytmem od brutto

Wartości w tabeli VAT na dokumencie są wykazywane zawsze w PLN. Również na wydrukach standardowych dokumentów walutowych tabela VAT (wartość netto, brutto i VAT) jest drukowana w PLN.

Kwota płatności jest wyliczana na podstawie wartości brutto dokumentu, przeliczonej na walutę po kursie podanym w nagłówku dokumentu.

Procedura szczególna SME

W programie dostępne są funkcjonalności pozwalające na ewidencjonowanie dokumentów handlowych w systemie procedury szczególnej SME, która obowiązuje od 1 stycznia 2025 roku. Korzystanie z procedury SME umożliwia przedsiębiorcom mającym siedzibę działalności gospodarczej na terenie Unii Europejskiej korzystanie ze zwolnienia z VAT w państwie członkowskim. Funkcjonalność została szczegółowo opisana w artykule Procedura szczególna SME 

Procedura OSS

W programie dostępne są również funkcje związane z pakietem VAT e-commerce, który obowiązuje od 1 lipca 2021 roku. W skutek tych zmian w przepisach, w przypadku sprzedaży wysyłkowej (transakcje z konsumentami z innych krajów Unii Europejskiej) po przekroczeniu wartości 10.000 EUR łącznej sprzedaży do krajów UE, dostawca zobowiązany jest do przystąpienia do procedury VAT-OSS lub do rejestracji VAT w kraju przeznaczenia i rozliczania podatku VAT w tym kraju. Poprzez uczestnictwo w nowej procedurze VAT-OSS możliwe jest uniknięcie rejestracji do celów rozliczenia VAT w każdym kraju członkowskim, do którego dostarczane są towary. Procedura VAT-OSS umożliwia również rozliczenie podatku VAT z tego tytułu na jednej deklaracji składanej elektronicznie. Funkcjonalność została szczegółowo opisana w artykule OPT089 – Pakiet VAT e-commerce (OSS).

Płatność VAT w PLN w przypadku dokumentów dla kontrahentów o statusie krajowy, na fakturach sprzedaży i fakturach zakupu w walucie, istnieje możliwość naliczania płatności podatku VAT w PLN. Wówczas płatność jest podzielona na kwotę netto w walucie oraz VAT w PLN.

W Start/ Konfiguracja/ Firma/ Handel/ Parametry znajduje się parametr Płatność VAT w PLN na fakturach krajowych w walucie dostępny do edycji po zaznaczeniu VAT na fakturach w walucie.

Jeżeli parametr zostanie zaznaczony w konfiguracji, wówczas na dokumencie wystawionym dla kontrahenta krajowego, po zmianie waluty na zakładce [Płatności] automatycznie będą widoczne i zaznaczone parametry Naliczaj VAT, Płatność VAT w PLN.

Płatność dokumentu dzielona jest na dwie części – kwotę netto w walucie i kwotę VAT w PLN liczoną po kursie z dokumentu. Do preliminarza płatności przenoszone są obie płatności. Podziału płatności dokumentu na raty można wykonać z poziomu dokumentu tylko dla kwoty netto w walucie. Płatność VAT w PLN można podzielić jedynie z poziomu menu Kasa/Bank/ Preliminarz płatności.

Wyłącznie na fakturach wystawionych dla krajowego podmiotu gospodarczego z płatnością VAT w PLN można zastosować mechanizm podzielonej płatności. Szczegóły tej funkcjonalności zostały opisane w artykule Mechanizm podzielonej płatności.

Na standardowych wydrukach takich jak np. Faktura VAT (sPrint) oddzielnie wykazywana jest kwota do zapłaty w walucie, oddzielnie kwota VAT w PLN.

Standardowo program Comarch ERP Optima umożliwia zamieszczenie zagranicznego numeru rachunku bankowego na wydruku faktury. Aby był on widoczny, należy postępować zgodnie z artykułem: Co zrobić, aby zagraniczny numer rachunku bankowego pojawił się na wydruku faktury?

Przeliczanie wartości dokumentów

Podczas wprowadzania pozycji na dokument, program przelicza wartości cen w zależności od waluty dokumentu oraz waluty, w jakiej określona jest cena na karcie cennikowej.

Warto pamiętać, że w zależności od algorytmu wyliczania dokumentu proponowane są ceny bez podatku – w przypadku wyliczania od netto, lub z podatkiem – w przypadku wystawiania dokumentu od brutto.

Na dokumentach liczonych od brutto – ceny z podatkiem będą proponowane nawet wtedy, gdy użytkownik nie będzie naliczał podatku na dokumentach (stawka 0% lub nie podlega).

Podczas wprowadzania pozycji na dokument, program porównuje walutę dokumentu z walutą, w jakiej określona jest cena na karcie cennikowej. Jeśli waluty te nie są zgodne, program przelicza je według domyślnego kursu:

• Dokument w PLN i cena w cenniku w walucie obcej: Jeśli dokument jest wystawiany w PLN, a cena na karcie towaru jest określona w walucie obcej, program przelicza cenę na PLN na podstawie kursu zdefiniowanego jako domyślny dla danej waluty, obowiązujący dacie dokumentu.
• Dokument w walucie obcej i cena w cenniku w PLN: W przypadku, gdy dokument jest wystawiany w walucie obcej, a cena na karcie cennikowej jest określona w PLN, cena w PLN jest przeliczana na walutę dokumentu. Jeśli użytkownik zmieni kurs na dokumencie, cena w PLN pozostaje niezmieniona, a przeliczana jest cena w walucie obcej.
• Dokument w walucie obcej i cena w cenniku w tej samej walucie: Gdy dokument jest wystawiany w walucie, w której również określona jest cena na karcie, cena w walucie zostaje zachowana, natomiast wartość w PLN jest przeliczana zgodnie z aktualnym kursem. Zmiana kursu na dokumencie wpływa na wartość w PLN, pozostawiając cenę walutową niezmienioną.

Zasady te nie mają zastosowania podczas przekształcania (np. RO ->FS, FPF -> FS) lub kopiowania dokumentów, gdzie cena poszczególnych pozycji w walucie pozostaje niezmieniona (waluta pobierana jest z dokumentu źródłowego), niezależnie od tego, w jakiej walucie została zdefiniowana na karcie towaru.

Formularz pozycji na dokumentach w walucie

Na formularzu pozycji dokumentów (FS, FPF, RO, FZ, ZD, WZ, PZ) ceny i wartości pozycji mogą być prezentowane w dwóch lub trzech kolumnach, w zależności od waluty dokumentu oraz waluty cennika towaru:

• Kolumna I: zawiera ceny wyrażone w walucie dokumentu.
• Kolumna II: zawiera ceny wyrażone w walucie z cennika.
• Kolumna III: zawiera ceny wyrażone w PLN.

W zależności od waluty dokumentu oraz waluty, w której zdefiniowana jest cena na karcie cennikowej, na formularzu pozycji może pojawić się do trzech kolumn zawierających cenę oraz wartość pozycji w poszczególnych walutach:

Poniżej opisano kilka możliwych kombinacji walut podczas wystawiania dokumentu oraz związane z tym zmiany w wyglądzie formularza pozycji:

Dokument wystawiany w PLN. Cena w cenniku w PLN:

	KOLUMNA 1	KOLUMNA II	KOLUMNA III
ILOŚĆ	10 SZT.
CENA	100 PLN
RABAT	10%
CENA z RABATEM	90 PLN
WARTOŚĆ	900 PLN

Dokument wystawiany w walucie (USD). Cena w cenniku w PLN. Kurs na dokumencie: 1 USD = 4 PLN. Cena w PLN jest przeniesiona z cennika, a cena w walucie obcej (USD) jest przeliczona:

	KOLUMNA 1	KOLUMNA II	KOLUMNA III
ILOŚĆ	10 SZT.
CENA	100 USD	400 PLN
RABAT	10%
CENA z RABATEM	90 USD	360 PLN
WARTOŚĆ	900 USD	3600 PLN

Dokument wystawiany w PLN. Cena w cenniku w walucie (USD) Domyślny kurs w konfiguracji: 1 USD = 4 PLN. Cena w walucie (USD) jest przeniesiona z cennika, a cena w PLN jest przeliczona:

	KOLUMNA I	KOLUMNA II	KOLUMNA III
ILOŚĆ	10 SZT.
CENA	100 PLN	25 USD
RABAT	10%
CENA z RABATEM	90 PLN	22.50 USD
WARTOŚĆ	900 PLN	225 USD

Dokument wystawiany w USD. Cena w cenniku w walucie (USD). Kurs na dokumencie: 1 USD = 4 PLN. Cena w walucie (USD) jest przeniesiona z cennika, a cena w PLN jest przeliczona:

	KOLUMNA 1	KOLUMNA II	KOLUMNA III
ILOŚĆ	10 SZT.
CENA	100 USD		400 PLN
RABAT	10%
CENA z RABATEM	90 USD		360 PLN
WARTOŚĆ	900 USD		3600 PLN

Dokument wystawiany w walucie (USD). Cena w cenniku w innej walucie (EURO). Kurs na dokumencie: 1 USD = 4 PLN. Domyślny kurs w konfiguracji: 1 EURO = 4,4444 PLN. Cena w walucie (EURO) jest przeniesiona z cennika i przeliczona po kursie domyślnym na PLN. Następnie cena w PLN jest przeliczana po kursie z dokumentu na USD, na końcu cena w USD jest przeliczana na PLN:

	KOLUMNA 1	KOLUMNA II	KOLUMNA III
ILOŚĆ	10 SZT.
CENA	100 USD	90 EURO
RABAT	10%
CENA Z RABATEM	90 USD	81 EURO	360 PLN
WARTOŚĆ	900 USD	810 EURO	3600 PLN

Płatności na dokumentach walutowych

W menu Start/ Konfiguracja/ Firma/ Handel/ Parametry w sekcji Waluty znajdują się parametry odpowiedzialne za sposób wyliczania płatności.

Kwota podatku VAT w walucie przeliczona na PLN od wartości – jeśli parametr Zezwalaj na zmianę waluty dokumentu jest aktywny, użytkownik ma możliwość zdefiniowania od jakiej kwoty powinna być wyliczana płatność:

• jeśli zaznaczymy parametr VAT w walucie – wartość płatności jest zgodna z wartością dokumentu w walucie,
• jeśli zaznaczymy parametr netto PLN – wartość całego dokumentu jest przeliczana na walutę systemową PLN, a następnie ponownie (wg kursu zadeklarowanego na dokumencie) przeliczana na walutę,
• można też zaznaczyć parametr pozwalaj na zmianę – wtedy istnieje możliwość ustalenia sposobu wyliczania płatności bezpośrednio na dokumencie.

Optymalnym rozwiązaniem jest zaznaczenie parametru pozwalaj na zmianę, który umożliwi bezpośrednią zmianę sposobu wyliczania płatności na dokumencie. Jest to wygodna opcja, która w prosty sposób pozwala manipulować wyliczaną płatnością na dokumencie.

Jeśli parametr pozwalaj na zmianę jest zaznaczony, w trakcie wystawiania dokumentu w walucie, program zaproponuje algorytm wyliczania płatności zadeklarowany w konfiguracji, umożliwiając jego zmianę w ramach konkretnego dokumentu. Na formularzu dokumentu na zakładce [Płatności], będzie widoczny parametr Kwota VAT w walucie od wartości netto w PLN.

Jeśli parametr Kwota VAT w walucie od wartości netto w PLN nie jest zaznaczony, wartość płatności jest zgodna z wartością dokumentu w walucie, a płatność wyliczana jest od wartości walutowej. Natomiast jeśli zaznaczymy parametr Kwota VAT w walucie od wartości netto w PLN – wartość całego dokumentu jest przeliczana na walutę systemową PLN, a następnie ponownie wg kursu zadeklarowanego na dokumencie przeliczana na walutę.

Jeśli parametr pozwalaj na zmianę nie jest zaznaczony, program automatycznie zastosuje algorytm zadeklarowany w konfiguracji i nie pozwoli na jego zmianę.

W tym procesie znaczenie ma także parametr Ceny z czterema miejscami po przecinku (w Start/ Konfiguracja/ Firma/ Handel/ Parametry), ponieważ podczas przeliczania mogą występować różnice w zaokrągleniach – zależnie od tego, czy wartości są zaokrąglane do 2 czy do 4 miejsc po przecinku.

Dla każdej pozycji wpisywanej na dokument walutowy pamiętane są dwie wartości: wartość w walucie oraz wartość w PLN (wyliczona wg kursu określonego na dokumencie).

Każda metoda ma inny algorytm wyliczania płatności stąd mogą pojawić się różnice w wyliczanych płatnościach.

Zmiana kursu oraz waluty na istniejącym dokumencie w buforze

W programie istnieje możliwość zmiany kursu (notowania) na dokumencie, który zawiera listę towarów. Zmiana kursu jest proponowana automatycznie przez program w momencie aktualizacji daty wystawienia dokumentu.

Użytkownik ma również możliwość:

• Zmiany typu kursu: Program przelicza wartość towaru według nowego kursu pobranego z tabeli kursów.
• Wybierania kursu ręcznego: Użytkownik może wpisać notowanie bezpośrednio na formularzu.

Przy zmianie kursu na dokumencie, gdzie została już uzupełniona lista pozycji program wyświetli komunikat z pytaniem o przeliczenie wartości dokumentu:

• Wybór Tak – Program automatycznie przeliczy wartości dokumentu zgodnie z nowym kursem.
• Wybór Nie – Kurs/notowanie pozostaną bez zmian, a wartości na dokumencie nie zostaną przeliczone.

W przypadku faktury sprzedaży utworzonej do wydania zewnętrznego użytkownik ma możliwość zmiany daty kursu, typu kursu oraz notowania w przypadku wyboru kursu ręcznego. Po zmianie kursu, wartości w PLN na dokumencie są przeliczane, co pozwala na przekształcenie kilku WZ z różnymi kursami do jednej faktury sprzedaży lub faktury proforma w walucie.

W Start/ Konfiguracja/ Firma/ Magazyn/ Parametry/ Ceny znajduje się parametr Generuj korekty WZ po zmianie ceny/kursu na FS/PA, gdy jest zaznaczony, po zmianie ceny/kursu na FS/PA i zapisaniu dokumentu na stałe, generowana jest korekta wartości do wydania zewnętrznego.

Po zaznaczeniu w Start/ Konfiguracja/ Firma/ Magazyn/ Parametry/ Ceny Pozwalaj na edycję cen/kursu na FZ powstałym z PZ oraz Przeliczaj ceny po nowym kursie, użytkownik na fakturze zakupu może zmienić cenę początkową, cenę z rabatem dla pojedynczych pozycji, datę, typ kursu oraz notowanie w przypadku kursu ręcznego.

Do PZ tworzona jest korekta wartości (szczegóły w artykule Dokumenty skojarzone).

Możliwość zmiany waluty nie dotyczy dokumentów handlowych skojarzonych z magazynowymi. Oznacza to, że użytkownik nie będzie miał możliwości zmiany waluty na:

• fakturze sprzedaży utworzonej z WZ – waluta musi być zgodna z walutą na WZ.
• fakturze zakupu powiązanej z PZ – waluta musi być zgodna z walutą na PZ.

Informacje dodatkowe

Przekształcenia dokumentów a ustawienia waluty

Podczas przekształcania i kopiowania dokumentów, waluta jest pobierana z dokumentu źródłowego.

Wyjątek stanowią przekształcenia do dokumentów, które wystawiane są tylko w walucie systemowej:

• Przekształcenie faktury zakupu do korekty granicznej
• Przekształcenie faktury zakupu do dokumentów wewnętrznych

Korekty do dokumentów w walucie

W przypadku dokumentów korygujących nie ma możliwości zmiany waluty. Na korektę ilości, wartości, stawki VAT przepisywane są waluta, typ kursu oraz notowanie. Dodatkowo do dokumentu walutowego można wystawić korektę kursu, ale tylko wtedy, gdy dokument nie posiada innych korekt (szczegóły w artykule Korekty kursu waluty).

Agregowanie dokumentów WZ/ PZ w walucie

• W chwili agregacji WZ/ PZ do faktury sprawdzane jest czy wszystkie agregowane dokumenty są wystawione w takiej samej walucie. Jeśli nie – program nie pozwoli na utworzenie faktury.
• Po zaznaczeniu w Start/ Konfiguracja/ Firma/ Magazyn/ Parametry/ Ceny parametru Pozwalaj na edycję cen/kursu na FZ powstałym z PZ, na fakturze zakupu można zmienić cenę początkową oraz cenę z rabatem dla pojedynczych pozycji, datę, typ kursu oraz notowanie w przypadku kursu ręcznego. Do PZ tworzona jest korekta wartości (szczegóły w artykule Nieokreślona wartość dostawy).
• Na fakturze sprzedaży utworzonej z wydania zewnętrznego w walucie można zmienić datę kursu, typ kursu i notowanie w przypadku kursu ręcznego. Po zmianie kursu przeliczane są wartości w PLN na dokumencie. Dzięki temu możliwe jest przekształcenie kilku WZ z różnymi kursami do jednej faktury sprzedaży oraz faktury proforma w walucie do WZ. W Start/ Konfiguracja/ Firma/ Magazyn/ Parametry/ Ceny znajduje się parametr Generuj korekty WZ po zmianie ceny/kursu na FS/PA, jeśli jest włączony, po zmianie ceny/kursu na FS i zapisaniu FS na stałe, do wydania zewnętrznego generowana jest korekta wartości. Dzięki temu dokumenty handlowe i magazynowe są zgodne.
• Przy włączonym parametrze Agregacja pozycji na dokumentach utworzonych z WZ (Konfiguracja firmy/ Magazyn/ Parametry/ Ogólne) nie jest możliwa agregacja pozycji przy przekształceniu kilku WZ do FS dla towarów o takich samych cenach i różnych kursach.

Symulacja wartości zakupu

Na dokumencie sprzedaży w walucie zarówno koszt zakupu jak i marża wyliczane są w walucie systemowej (PLN).
Jeśli cena zakupu towaru jest określona w walucie obcej – podczas wyliczania wartości zakupu program uwzględnia kurs zapamiętany na dokumencie zakupu.
W przypadku symulacji wg ostatniej ceny zakupu – program wylicza wartość zgodnie z walutą oraz kursem obowiązującym dla ostatniej ceny zakupu na karcie towaru.

W przypadku symulacji wg średniej ceny zakupu program wylicza średnią cenę zakupu w oparciu o ilość i wartość zasobów posiadanych w magazynie. Wartość zasobu wyliczana jest zawsze na podstawie kursu waluty podanego na dokumencie zakupu. Natomiast wartość sprzedaży wyliczana jest na podstawie kursu podanego na dokumencie sprzedaży.

Aktualizacja cen sprzedaży

Podczas aktualizacji cen sprzedaży program przelicza cenę zakupu z waluty na PLN (zgodnie z określonym na FZ kursem), a następnie dolicza zadeklarowaną marżę i wylicza nową cenę sprzedaży w walucie określonej na karcie.

• Eksploracji wykresu

Eksploracja polega na wybraniu jednego z punktów bieżącego wykresu i zagłębieniu się w niego to znaczy wykonaniu wykresu podrzędnego dla danych pobranych z tego punktu.

Można np. kliknąć na ‘kawałku tortu’ obrazującym łączne obroty na wybranym rejestrze kasowym/bankowym i dostać podwykres obrazujący rozbicie wartości tego ‘kawałka’ na obroty poszczególnych raportów. Mamy tu do czynienia z tzw. akcją drill-down. Następnie można wybrać jeden z raportów i, klikając w punkt jemu odpowiadający, wyświetlić listę zapisów składających się na obroty tego raportu (ta z kolei akcja, polegająca na wyświetleniu listy a nie podwykresu jest nazywana drill-through).

Oczywiście mamy możliwość powrotu z eksploracji do poprzedniego wykresu (tzw. nadwykresu; jest to tzw. akcja drill-up) aż do wykresu, od którego zaczęliśmy. Całość przypomina więc surfowanie po stronach WWW – nieprzypadkowo zatem, jak się przekonamy później, okno wynikowe z wykresami posiada wiele analogii do przeglądarki internetowej.

• Przeładowania (odświeżenia) danych na wykresie

Po zmianie przez Użytkownika parametrów wpływających na dane na wykresie jest możliwe przeładowanie tych danych, a więc powtórne wykonanie wykresu. Odświeżenie wykresu może również być wykonane (na żądanie) bez zmiany jakichkolwiek wartości parametrów (np. ze względu na możliwość zmian dokonanych w bazie w związku z normalną pracą tej albo innych stacji roboczych).

• Zmiany parametrów graficznych wykresu

Wśród możliwych do zmiany parametrów mogą się także znajdować parametry graficzne nie wpływające na same dane wykresu ale określające jego postać graficzną (np. powiększenie, typ wykresu, wymiarowość: 3D/2D,…). Te parametry również można zmieniać na bieżąco z poziomu okna z wykresem.

• Wydrukowania wykresu na drukarce graficznej

Wydruk wykresu jest realizowany poprzez mechanizm wydruku bieżącego widoku oraz standardowym mechanizmem wydruków. Będzie o tym mowa w rozdziale poświęconym wydrukom wykresów.

• Zmiany ustawień graficznych wykresu (np. typu wykresu, jego tytułu, zmiany palety kolorów i inne).
• Resetuj ustawienia wykresu – przywraca domyślne ustawienia graficzne.
• Eksport wykresu – zapis wykresu w formie graficznej w jednym ze standardowych formatów graficznych.
• Eksport – zapis danych w formie tekstowej w jednym ze standardowych formatów tekstowych.

Integracja modułu wykresów z resztą systemu polega na udostępnieniu przez moduł wykresów mechanizmu podobnego jak w przypadku wydruków: w dowolnym oknie aplikacji programista może udostępnić obsługę analiz.

Z punktu widzenia Użytkownika wykresy są zwykle dostępne w tych samych punktach programu (tzw. punkty wywołania wykresów, w skrócie: wywołania), co wydruki. Do każdego punktu wywołania można podłączyć dowolną ilość wykresów (tzw. wykresów startowych), z których jeden jest domyślny (domyślność analiz można zmieniać przez przełączanie specjalnej flagi określonej na poziomie podłączenia, a w przypadku nie ustawienia tej flagi na żadnym z połączeń wykresów startowych domyślnym wykresem jest pierwszy w kolejności lp – kolejność tą można zmieniać wykorzystując mechanizm bąbelkowania).

Wykresy mogą być zagnieżdżane tzn. każdy wykres może mieć dowolną ilość podłączonych do niego (pod)wykresów (dzieci). Z drugiej strony ten sam wykres może być równocześnie podłączony do dowolnej ilości (nad)wykresów (ojcowie). Zagnieżdżanie wykresów może zawierać zapętlenia, tzn. wykres a może mieć podwykres B, który z kolei posiada podwykres a (co więcej, wykres może być podłączony nawet do samego siebie).

Edycja (dodawanie, modyfikacja, testowanie, usuwanie) wykresów, ich podłączanie (także warunkowe) do punktów wywołania oraz do siebie nawzajem, ustalanie domyślności i kolejności a także różne inne operacje są dostępne z poziomu specjalnego drzewa hierarchii wykresów.

Wykresy, podobnie jak wydruki, są podzielone na dwie grupy:

• wykresy standardowe (dostarczane przez Comarch)
• wykresy użytkownika (definiowane).

Edycja wykresów standardowych przez Użytkownika jest bardzo ograniczona – sprowadza się do zmiany dostępności wykresu (globalny / operatora lub stanowiska), zmiany ustawień opcji wysyłania wyniku oraz przełączania domyślności wykresów.

Wyniki wykonania wykresów (ich graficzna postać i/albo dane tabelaryczne składające się na serie danych wykresu) są umieszczane na specjalnym oknie wynikowym analiz. Okno to stanowi dla Użytkownika właściwe środowisko pracy z analizami. To tu Użytkownik widzi wyniki analizy, może zmieniać parametry i przeliczać wykres, tu także może nawigować po grafie wykresów (eksplorować wykresy czyli przechodzić do podwykresów i wracać z powrotem) oraz wykonywać inne, pomocnicze operacje (np. drukowanie wyników, ich zapis do pliku w wybranym formacie czy wysyłanie wyników analizy do innych programów).

Uszczegółowienie koncepcji

Hierarchiczna struktura wykresów (nawigacja po grafie wykresów)

Przyciski wykresów na toolbarze, punkty wywołania wykresów

Jak powiedziano na początku, w programie istnieją specjalne punkty (tzw. punkty wywołania wykresów, w skrócie: wywołania), do których można podłączać analizy. Od strony Użytkownika punkty te są zazwyczaj tożsame z punktami podłączania wydruków: tam gdzie na toolbarze pojawiają się przyciski wydruków, zwykle pojawiają się także kontrolki do obsługi wykresów. Są to dwa przyciski: przycisk z ikoną wykresu, którego naciśnięcie powoduje wykonanie domyślnego wykresu startowego oraz przycisk z ikoną strzałki w dół powodujący rozwinięcie popup-menu z wyborem wykresu startowego, który należy wykonać. Wykonanie akcji na jednej z kontrolek wykresu powoduje załadowanie danych i otwarcie okna z wynikami (wykresem w postaci graficznej i/albo tabelarycznej).

Okno z wynikami posiada własne przyciski wydruków; pozwala to na definiowanie wydruków analiz. Ponieważ jest jedno wspólne okno wynikowe, na którym pojawiają się wszystkie wykresy – definicje wydruków dla wszystkich wykresów w systemie są wspólne; może tak być bo zawsze będziemy robić wydruk na podstawie kolejki o ustalonej strukturze, w której zgromadzone są dane wykresu.

Wykresy startowe, domyślny i bieżący wykres startowy

Do każdego wywołania można podłączyć dowolną ilość wykresów – są to tzw. wykresy startowe danego wywołania. Wykresy te są odpowiednio posortowane (wg lp) a jeden z nich jest domyślnym wykresem startowym danego wywołania. Domyślność wykresu startowego oznacza dla Użytkownika najprostszą możliwość wykonania wykresu – poprzez jeden klik lewym przyciskiem myszy w główny przycisk analiz. Każdy inny wykres startowy w tym punkcie może być wykonany tylko poprzez jego wybór z menu kontekstowego.

Określanie domyślnego wykresu startowego danego punktu wywołania przebiega wg następującego algorytmu:

• Sprawdzamy czy do wywołania (np. kontekstu) jest podłączony wykres użytkownika z zaznaczoną flagą Domyślny. Jeśli tak – wykres ten jest domyślnym wykresem startowym – kończymy poszukiwanie.
  Jeśli nie:
• Sprawdzamy czy do kolejnych gałęzi nadrzędnych wywołania (np. procedury, potem roota) jest podłączony wykres użytkownika z zaznaczoną flagą Domyślny. Jeśli tak – wykres ten jest domyślnym wykresem startowym – kończymy poszukiwanie.
  Jeśli nie:
• Sprawdzamy czy do wywołania (np. kontekstu) jest podłączony wykres standardowy z zaznaczoną flagą Domyślny. Jeśli tak – wykres ten jest domyślnym wykresem startowym – kończymy poszukiwanie.
  Jeśli nie:
• Sprawdzamy czy do kolejnych gałęzi nadrzędnych wywołania (np. procedury, potem roota) jest podłączony wykres standardowy z zaznaczoną flagą Domyślny. Jeśli tak – wykres ten jest domyślnym wykresem startowym – kończymy poszukiwanie.
  Jeśli nie:
• Pobieramy pierwszy w kolejności lp wykres startowy użytkownika podłączony do wywołania a w przypadku jego braku do kolejnych gałęzi nadrzędnych wywołania. Jeśli taki wykres znajdziemy – wykres ten jest domyślnym wykresem startowym – kończymy poszukiwanie.
  Jeśli nie:
• Pobieramy pierwszy w kolejności lp wykres startowy standardowy podłączony do wywołania a w przypadku jego braku do kolejnych gałęzi nadrzędnych wywołania. Jeśli taki wykres znajdziemy – wykres ten jest domyślnym wykresem startowym – kończymy poszukiwanie.

Obsługa przycisków wykresu jest analogiczna jak w przypadku wydruków; mamy tu trzy akcje:

• Wykonaj domyślny wykres startowy (przycisk główny wykresów lub klawisz F12),
• Wybierz wykres startowy z menu kontekstowego i wykonaj go (dodatkowy przycisk wykresów z ikoną strzałki lub klawisz Alt-F12) oraz
• Edycja węzła wykresów¬ (Ctrl + lewy klawisz myszy na przycisku głównym lub klawisz Ctrl-F12).

Po wykonaniu domyślnego lub wybranego wykresu startowego jest otwierane okno wynikowe analiz. Obiekt wykresu po aktywacji (otwarcie okna z wykresem) widzi tylko węzeł narysowanego wykresu a więc mimo, że do danego wywołania możemy mieć podłączoną dowolną ilość wykresów startowych – tylko jeden z nich jest ‘bieżącym wykresem startowym’.

Wykresy startowe mogą być filtrowane przez zastosowanie dynamicznych warunków, które decydują czy w danej sytuacji (przy bieżących ustawieniach przez aplikację zmiennych występujących w warunku podłączenia wykresu) dany wykres startowy ma być widoczny w danym kontekście czy też nie.

Zagnieżdżanie wykresów (podwykresy)

Każdy wykres (w szczególności także wykresy startowe dla danego wywołania) może mieć dowolną ilość wykresów podrzędnych (podwykresów) podłączonych do niego w uporządkowany sposób; jeden z tych podwykresów jest traktowany jako domyślny (decyduje ustawienie flagi Domyślny podłączenia a w przypadku jej nie ustawienia dla żadnego podwykresu – kolejność podwykresów wg lp; kolejność tą można zmieniać na drzewie hierarchii wykresów używając mechanizmu bąbelkowania).

Z drugiej strony każdy wykres może być podłączony do dowolnej ilości wykresów nadrzędnych w stosunku do niego.

Nie ma tu ograniczenia aby wykresy ‘nie zapętlały’ się tzn. aby dla żadnego łańcucha wykresów nie zachodziła sytuacja, że jakiś wykres występuje w tym łańcuchu więcej niż jeden raz. Takie podejście, poza prostotą implementacji ma tą dodatkową zaletę, że pozwala wykonać ten sam wykres jako swój podwykres, ale z innymi parametrami.

Nie przewidujemy na razie implementacji warunkowego zagnieżdżania wykresów.

Graf wykresów – nawigacja w czasie wykonywania

Ponieważ każdy wykres może posiadać dowolną liczbę wykresów podrzędnych – mamy do czynienia z ukierunkowanym grafem i podczas wykonywania wykresów zachodzi konieczność umożliwienia nawigacji poprzez ten graf.

Przede wszystkim w każdym węźle-wykresie (poza ‘liśćmi’ nie zawierającymi już podwykresów) musimy umożliwić tzw. drill-down czyli eksplorację do węzłów (wykresów) podrzędnych – jest to realizowane jako akcja wykonywana przy kliknięciu w punkt wykresu. Jeśli klikamy prawym klawiszem – pojawia się menu kontekstowe zawierające pozycje odpowiadające wykresom podrzędnym. Natomiast lewy klik na punkcie wykresu powoduje wykonanie domyślnego podwykresu.

Ponieważ zbiór wykresów podłączonych do wywołania stanowi graf, po którym możemy się poruszać – istnieje potrzeba zapamiętywania przebytych ścieżek i ponownego poruszania się po nich (w ramach jednej ‘sesji’ z danym wywołaniem). Ciąg wykonań wykresów danego punktu wywołania, począwszy od bieżącego wykresu startowego nazywamy historią wykonań wykresów. Zapis wykonania wykresu do historii następuje przy wczytywaniu bieżącego wykresu startowego, a następnie przy wykonywaniu akcji Eksploruj. W odpowiednich zmiennych zapamiętywane są dane pozwalające odtworzyć wyświetlony uprzednio wykres w niezmienionej postaci (z dokładnością do zmian wynikających z odświeżenia wyników); dane te to oczywiście zapytanie i wartości parametrów ostatnio użyte w tych zapytaniach oraz ostatnie wartości parametrów graficznych. Na każdym wykresie (poza bieżącym startowym dla opcji Na początek), na specjalnych przyciskach, są dostępne dodatkowo cztery opcje: Na początek (powrót do bieżącego wykresu startowego), Wstecz (powrót do poprzednio wykonanego wykresu), Wprzód (przejście do następnego ‘historycznie’ wykresu) i Na koniec (przejście do ostatniego ‘historycznie’ wykresu).

Opcja Wstecz (także Na początek ) nie pojawia się w przypadku gdy jesteśmy na bieżącym wykresie startowym. Wszystkie parametry wykresu (z zapytania i graficzne), do którego się cofamy są odtwarzane na podstawie odpowiednich zmiennych ale dane wykresu są przeładowywane (jest to robione ze względów technicznych – nie przewidujemy cache-owania danych wynikowych wykresu).

Analogiczne uwagi dotyczą opcji Wprzód, którą dodatkowo trzeba odróżniać od Eksploruj także w tym sensie, że nawet jeśli Wprzód powoduje przejście do podrzędnego wykresu (tak jak Eksploruj) to po pierwsze nie koniecznie jest to ten sam wykres podrzędny (jeśli jest ich więcej), a po drugie opcja Eksploruj dotyczy klikniętego w momencie jej wybrania punktu a opcja Wprzód bierze pod uwagę punkt poprzednio kliknięty, tj. kliknięty w trakcie wykonywania opcji Eksploruj, które wprowadziło dany wykres do historii.

Edycja wykresów

Do wygodnego podłączania wykresów startowych do wywołań oraz wykresów do wykresów (zagnieżdżanie) zostało utworzone specjalne wielopoziomowe drzewo (korzeń, procedura, kontekst, wykresy startowe, wykresy podrzędne). Poza podstawowymi operacjami takimi jak dodawanie, podłączanie i odłączanie wykresów, ich edycja (w tym testowanie) i usuwanie dostępne będą także różne funkcje pomocnicze, np. włączanie/wyłączanie flagi domyślności, bąbelkowanie, szukanie wykresu zawierającego w definicji podany ciąg znaków i inne.

Źródła danych do wykresów

Każdy wykres może być tworzony w oparciu o jedno z niżej wymienionych źródeł:

• Zapytanie SQL i dane w bazie

Jest to podstawowy rodzaj źródła danych dla wykresów.

Przez zapytanie rozumiemy tu ciąg dowolnych instrukcji T-SQL, w którym ostatnią jest instrukcja SELECT o strukturze zgodnej ze strukturą specjalnej kolejki. Struktura ta, w przypadku gdy mamy do czynienia z prawdziwym wykresem, a nie tylko z tabelą wynikową, nakłada pewne ograniczenia na typy i zawartość pierwszych trzech kolumn zapytania. Pierwsza kolumna numeruje wiersze wyniku zatem musi być całkowita a jej wartości unikalne, druga kolumna określa wartości na osi X – musi więc być rzeczywista lub całkowita a jej wartości unikalne, wreszcie trzecia kolumna określa opisy osi X – powinna być znakowa a jej wartości unikalne choć akurat te wymagania są tylko zaleceniami a nie formalnymi wymogami. W przypadku wykresów typu ‘tylko tabela’ powyższe ograniczenia nie obowiązują.

Wszystkie kolumny zwracane przez SELECT muszą być nazwane. Jeśli więc w liście tej występują agregaty lub stałe – należy koniecznie użyć aliasów (np. SELECT PunktID=1, TrN_TrNID, TrN_NumerPelny, RazemNetto=SUM(TrE_WartoscNetto) FROM … ).

W tekście zapytania w definicji wykresu mogą występować tzw. parametry dynamiczne, których wartości są wyliczane i wstawiane w miejsce definicji (odwołań do) tych parametrów przed przesłaniem wynikowego zapytania na serwer. Poza parametrami dynamicznymi w zapytaniu można umieszczać wyrażenia, zmienne tekstowe, wstawki tekstowe i wiele innych konstrukcji, które przed podaniem zapytania do serwera SQL są rozwijane (wyliczane i podstawiane wartościami).

Język użyty w zapytaniu wykresu jest więc połączeniem T-SQL i specjalnego języka obsługi parametrów dynamicznych, tzw. DPL, opisanego w osobnym dokumencie.

• Kolejka globalna wypełniona przez aplikację

Dane serii wykresu mogą także pochodzić ze specjalnych kolejek. Ma to miejsce w przypadkach, gdy aplikacja dysponuje już danymi (często uzyskanymi w inny sposób niż tylko wykonanie SELECT-ów).

• Wywołanie procedury

Wykonanie ‘wykresu’ może polegać nie tylko na uzyskaniu wyników i ich graficznej i/albo tabelarycznej prezentacji (wykresy normalne / wykresy typu ‘tylko tabela’), ale także na wywołaniu procedury (tzw. drill-trough).

W tym przypadku składnia ‘zapytania’ nie ma nic wspólnego z SQL-em – wywołanie procedury następuje zgodnie ze składnią języka DPL.

Parametry dynamiczne wykresów

Parametrem dynamicznym wykresu (w skrócie: parametrem) nazywamy zmienną występującą w zapytaniu lub parametrach graficznych (można np. sparametryzować tytuł wykresu), której wartość jest ustalana i wstawiana w miejsce definicji parametru w czasie wykonywania wykresu (tzw. runtime).

Ogólna składnia definicji parametru dynamicznego jest następująca:

?@[H]Picture[(_Q|_NQ)]|[Nazwa|]Prompt:Default[@?]                                        (PD)

W przypadku, gdy chcemy użyć w parametrze bardziej wyrafinowanych opcji lub zadeklarować wszystkie parametry w jednym miejscu – używamy deklaracji parametru dynamicznego mającej postać:

@PAR Definicja Opcje PAR@                                                                                      (PD-DEKL)

gdzie Definicja jest określona przez (PD).

Deklaracja różni się od definicji pod jeszcze jednym, istotnym względem. Mianowicie deklaracja przy rozwinięciu jest usuwana z tekstu. Definicja parametru jest natomiast zamieniana jego wartością.

Niezależnie od tego czy zadeklarujemy czy też zdefiniujemy parametr dynamiczny – najczęściej występuje potrzeba wielokrotnego odwoływania się jego wartości w innych częściach tekstu – korzystamy wówczas z odwołania do parametru dynamicznego (nazywanego także definicją powtórzonego parametru):

??[(_Q|_NQ)]Nazwa                                                                                                                        (PD2)

Szczegółowy opis parametrów dynamicznych został umieszczony w osobnym dokumencie.

Początkowe wartości parametrów (tzn. te, które są użyte przy pierwszym wykonaniu wykresu w danej sesji wywołania) mogą być przekazywane do wykresu z poniższych źródeł i wg poniższej kolejności określającej priorytet źródła:

• Z danych pobranych z eksplorowanego punktu wykresu nadrzędnego – nie dotyczy to oczywiście bieżącego wykresu startowego.
• Z kolejki parametrów dynamicznych wykresu nadrzędnego (wiązanie po nazwie) – nie dotyczy to oczywiście bieżącego wykresu startowego

Jeśli np. W zapytaniu nadrzędnym i podrzędnym mamy parametr o nazwie RaportyZamkniete to eksplorując wykres z ustawioną wartością parametru dziedziczymy tą wartość na podwykresie.

• Parametry dynamiczne zdefiniowane w parametrach graficznych dziedziczą wartości z parametrów dynamicznych zdefiniowanych w zapytaniu bieżącego wykresu.
• Z kolejki zmiennych dynamicznych przekazanych do wykresu z aplikacji (dokładniej: z okna, z którego uruchamiamy analizę) – dotyczy to tylko bieżącego wykresu startowego.
• Z wartości domyślnych określonych w definicji parametru (także włączając opcjonalny odczyt ostatnio użytych wartości z rejestru).

Z takimi początkowymi wartościami parametrów tworzony jest wykres po raz pierwszy (w sesji danego wywołania). Przed tym jednak na oknie wykresu są tworzone kontrolki wszystkich parametrów a ich wartości ustalane są na wartości początkowe. Po narysowaniu wykresu możliwa jest edycja parametrów za pomocą wykreowanych kontrolek i odświeżenie wykresu z nowymi wartościami parametrów.

Na oknie wynikowym analiz znajduje się znacznik określający, czy pobrane dane są zgodne z bieżącymi ustawieniami kontrolek parametrów czy też nie (podobnie jak przycisk lejka w konstruktorze filtra).

Oto szczegóły mechanizmu, którego używa obiekt przy ustalaniu wartości parametrów wykresu.

Przed wykonaniem bieżącego wykresu startowego lub potomnego po raz pierwszy w danej sesji wywołania obiekt przeszukuje zapytanie i parametry graficzne wykresu w poszukiwaniu parametrów dynamicznych. Po znalezieniu wszystkich parametrów, przed wykonaniem wykresu obiekt stara się ustalić ich wartości:

• Jeśli mamy do czynienia z bieżącym wykresem startowym – są przeszukiwane parametry przekazane z aplikacji. Wiązanie odbywa się po Nazwie parametru. Dotyczy to tylko parametrów dynamicznych zdefiniowanych w zapytaniu.
• Jeśli wykonujemy opcję Eksploruj – najpierw sprawdzane jest zapytanie wykresu nadrzędnego (dokładniej kolekcja Fields jego wynikowego recordsetu) w poszukiwaniu kolumn o nazwie zgodnej z Nazwą parametru. Jeśli taka kolumna zostanie znaleziona – jest pobierany kliknięty rekord z kolejki z danymi nadrzędnego wykresu a następnie w miejsce parametru wstawiana jest wartość z odpowiedniej kolumny tego rekordu. Dotyczy to zarówno parametrów zapytania jak i graficznych. Jeśli szukana kolumna nie zostanie znaleziona – jest przeszukiwana kolejka parametrów dynamicznych nadwykresu (czyli eksplorowanego wykresu). Jeśli w kolejce tej zostanie znaleziony parametr o nazwie Nazwa – następuje odziedziczenie wartości. Oczywiście dla parametrów zdefiniowanych w zapytaniu przeszukiwana jest kolejka parametrów dynamicznych ‘nadzapytania’ a dla parametrów zdefiniowanych w parametrach graficznych – kolejka parametrów dynamicznych ‘nadparametrów’ graficznych.
• Jeśli mamy do czynienia z parametrem dynamicznym zdefiniowanym w parametrach graficznych, niezależnie od wyników poprzednich poszukiwań, następuje próba odziedziczenia wartości tego parametru z parametru dynamicznego o takiej samej nazwie, zdefiniowanego w zapytaniu bieżącego wykresu. Mamy tu zatem do czynienia z bezwarunkowym dziedziczeniem wartości graficznych parametrów dynamicznych z wartości zapytaniowych parametrów dynamicznych bieżącego wykresu.
• W obu przypadkach jeśli poszukiwania nie dadzą rezultatu – wartość parametru jest ustalana na podstawie jego Defaultu (wartości odczytanej z definicji parametru)

Wszystkie parametry danego wykresu, łącznie z ustalonymi wartościami zapisywane są w odpowiedniej kolejce. Na podstawie tej kolejki kreowane są dynamicznie kontrolki parametrów i od razu rysowany wykres.

Przed wykonaniem wykresu, który już wcześniej został wczytany (Na początek, Wstecz, Wprzód Na koniec, Odśwież) następuje wykreowanie kontrolek parametrów tego wykresu z wartościami ostatnio użytymi i narysowanie wykresu w oparciu o te wartości. Teraz Użytkownik może manipulować wartościami parametrów poprzez kontrolki – wartości te są zapisywane do kolejki w momencie wykonania akcji Odśwież.

Zmienne dynamiczne przekazywane z aplikacji do bieżącego wykresu startowego

Zmienne dynamiczne mają za zadanie zainicjalizować wybrane parametry dynamiczne wykresu wartościami przekazanymi z aplikacji. Wartości tych zmiennych są ustalane w czasie wykonywania programu i przesyłane do bieżącego wykresu startowego. Można np. przekazać z procedury-listy zmienną zawierającą aktualnie zastosowany filtr na liście.

Wyrażenia

Wyrażenia to ciągi znaków występujące w zapytaniach oraz w parametrach graficznych wykresu takie, których wartości są obliczane przed wykonaniem wykresu. W wyrażeniach mogą występować m.in. odwołania do parametrów dynamicznych a także zmienne i funkcje systemowe. Wyrażeń używa bardzo często do określania wartości początkowych parametrów dynamicznych (np. bieżąca data).

Składnia wyrażenia jest następująca:

{ciąg_znaków}                                                                                                                 (W)

Szczegółowy opis wyrażeń został umieszczony w osobnym dokumencie.

Predefiniowane wstawki tekstowe

Wstawki tekstowe

Potrzeba wprowadzenia wstawek tekstowych wynikła z trudności, jakie występowały przy utrzymywaniu standaryzacji dużej liczby wykresów oraz potrzeby wyodrębnienia części wspólnych wielu analiz (likwidacja redundancji).

Co do standaryzacji chodzi o to aby np. powtarzające się na wielu wykresach analogiczne kontrolki (lub grupy kontrolek, np. zakres dat) wyglądały na każdym wykresie tak samo (‘dymek’, opcje graficzne, warunek poprawności, komunikat itp.). Do tej pory zmiana jakiejkolwiek własności takiej kontrolki wiązała się z koniecznością wykonania tej zmiany we wszystkich odpowiednich wykresach. Stosując predefiniowane wstawki tekstowe – robimy zmianę w jednym miejscu. Podobnie ma się rzecz, jeśli chodzi o parametry graficzne, które, poza tytułem, typem wykresu i wyborem serii powinny być w zasadzie identyczne dla wszystkich wykresów.

Wyodrębnienie wspólnych części wykresów polega na tym, że jeżeli mamy kilka wykresów o bardzo podobnej konstrukcji (różniących się tylko detalami) to za pomocą predefiniowanych wstawek tekstowych można jak gdyby stworzyć jedną, sparametryzowaną definicję wykresu. Oczywiście, formalnie rzecz biorąc, definicji będzie kilka, tyle tylko, że będą one posiadały jedynie wywołanie odpowiedniej, wspólnej wstawki z różnymi parametrami. Tyle ogólnych impresji. Przejdźmy do konkretów.

Pierwszą czynnością, jaką wykonuje moduł wykresów po wczytaniu definicji wykresu z bazy, jeszcze przed podaniem tekstów (zapytanie i grafika) do preparsingu, jest poszukiwanie w tych tekstach deklaracji predefiniowanych wstawek tekstowych (PWT) i ich rozwijanie.

Deklaracja PWT w tekście zapytania bądź grafiki ma następującą składnię:

@INS Nazwa||[Parametry] [ParametryX] INS@                                                       (PWT0)

gdzie Nazwa jest unikalną (w ramach bazy wykresu) nazwą wstawki (NO CASE) a opcjonalne człony Parametry i ParametryX posiadają następującą składnię:

Parametr[, Parametr…]                                                                                                  (PWTP)

^NazwaParametruX=WartoscParametruX

[^NazwaParametruX=WartoscParametruX,…]                                                         (PWTPX)

gdzie Parametr jest dowolnym ciągiem znaków (NO CASE) , nie zawierającym przecinka (seperator parametrów), znaku ^ (definicja parametru typu X) ani ciągu znaków ‘ INS@’ (spacja, INS@ – terminator PWT). Parametry typu X muszą występować po parametrach zwykłych i nie mogą być z nimi wymieszane. Zostaną one omówione w dalszej części tego rozdziału.

Parametry są przekazywane do definicji wstawki i decydują o wstawianiu do niej tekstów warunkowych (patrz następny rozdział) i wstawek podrzędnych (tzw. podwstawek).

Definicja wstawki jest traktowana jak normalny tekst – wynika stąd, że wstawki mogą być zagnieżdżone. Deklaracja (pod)wstawki we wstawce ma postać:

@INS Nazwa|[Warunek]|[Parametry] INS@                                                            (PPWT)

gdzie Nazwa jest unikalną (w ramach bazy wykresu) nazwą wstawki podrzędnej (NO CASE) a opcjonalny człon Warunek posiada następującą składnię:

Segment[,Segment…]                                                                                                     (PWTW)

gdzie Segment jest dowolnym ciągiem znaków (NO CASE), nie zawierającym przecinka (seperator segmentów) ani ciągu znaków

‘ INS@’ (spacja, INS@ – terminator PWT). Ponieważ podwstawka może zostać wywołana z parametrami (deklaracja w tekście nadrzędnym) – sprawdzamy czy parametry te spełniają Warunek wstawienia podwstawki. Jeśli Warunek jest spełniony – następuje zamiana deklaracji podwstawki na jej rozwinięcie, jeśli nie – usunięcie deklaracji podwstawki. Walidacja warunku odbywa się w następujący sposób:

• Jeśli Warunek jest pusty – uznaje się, że jest spełniony
• Jeśli Warunek nie jest pusty – uznaje się, że jest spełniony, jeśli dla co najmniej jednego z jego członów (Segment) istnieje odpowiednik (równość NO CASE) wśród przekazanych do podwstawki parametrów zwykłych (nie typu X).

Przy rozwijaniu wstawki jej rozwinięcie pobierane jest z tej bazy (wykresów standardowych lub użytkownika), z której pobrano definicję wykresu. W przypadku nie znalezienia wstawki o podanej nazwie, jeśli mamy do czynienia z wykresem użytkownika, wstawka jest następnie poszukiwana w bazie wykresów standardowych.

Teksty warunkowe

Omawiając parametry przekazywane w deklaracji wstawki wspomnieliśmy o tzw. tekstach warunkowych. Tekst warunkowy jest dowolnym ciągiem znaków, który może zostać wstawiony do definicji wstawki przy spełnieniu określonych warunków.

Tekst warunkowy może występować jedynie w definicji predefiniowanej wstawki tekstowej, a jego składnia jest następująca:

@IF(Warunek) Tekst IF@                (TW)

gdzie Warunek jest analogiczny jak w definicji (PPWT) a Tekst jest dowolnym ciągiem znaków nie zawierającym sekwencji zakończenia ‘ IF@’ (spacja, IF@). Ponieważ TW może występować jedynie w definicji PWT – są określone parametry przekazane do definicji PWT z jej deklaracji w tekście nadrzędnym. Parametry te pozwalają na walidację warunku Warunek (mechanizm dokładnie taki sam jak w przypadku PPWT).

Uzupełniającym elementem składni tekstu warunkowego jest zaprzeczony tekst warunkowy:

@IFNOT(Warunek) Tekst IFNOT@                              (TWNOT)

różni się on od TW tylko tym, że tekst jest wstawiany jeśli warunek jest pusty albo żaden jego człon nie ma odpowiednika wśród przekazanych parametrów.

Analogicznie do powyższych zostały wprowadzone teksty warunkowe:

@IFAND(Warunek) Tekst IFAND@                                                                                             (TWAND)

oraz

@IFANDNOT(Warunek) Tekst IFANDNOT@                                                                            (TWANDNOT)

różniące się od opisanych jedynie sposobem sprawdzania Warunku, który w tym przypadku uważa się za spełniony tylko wtedy gdy jest pusty lub dla wszystkich jego członów (Segment) istnieje odpowiednik (równość NO CASE) wśród przekazanych do podwstawki parametrów zwykłych (nie typu X).

Rozszerzone parametry tekstowe (parametry typu X)

Opisany wyżej mechanizm nie pozwala na parametryzowanie wstawek tekstowych. Przypuśćmy, że chcemy zdefiniować wstawkę wstawiającą zakres dat. Wstawki tej chcemy użyć zarówno w analizie a1 gdzie wartości domyślne dat mają być odpowiednio Today() i Today()+1 i w analizie a2 z wartościami domyślnymi Date(Month(Today()), 1, Year(Today())) i Today(). Aby wstawka mogła zrealizować oba te zadania – musi obsługiwać parametry rozszerzone.

Składnia rozszerzonego parametru tekstowego wstawianego do wstawki jest następująca:

@INSP(Nazwa)                                                                                                                                 (INSP)

gdzie Nazwa jest nazwą parametru przekazanego z tekstu nadrzędnego (zapytania, grafiki bądź podwstawki).

Składnia przekazania w/w parametru tekstowego jest określona przez (PWTPX). We wzorze tym NazwaParametruX odpowiada Nazwie w (INSP) (równość jest typu NO CASE). Wartość parametru może być ustalona ale może też zawierać element @INSP().

Parametry graficzne wykresu

Aby nie zmieniać struktury tabeli z wykresami przy dodawaniu w przyszłości obsługi kolejnych parametrów graficznych wprowadzamy jedną, parsowaną kolumnę stringową ParametryGraficzne. Kolumna ta powinna zawierać ustawienia wszystkich potrzebnych parametrów graficznych danego wykresu w postaci:

/@SymbolGr[=WartoscGr(BezApostrofów)]                                                            (PG)

gdzie SymbolGr jest nazwą parametru graficznego a WartoscGr jego wartością początkową. Kolumna ParametryGraficzne jest parsowana przy wczytywaniu definicji wykresu i składana przy zapisie.

Opcjonalna wartość WartoscGr jest wartością parametru, z którą wykres jest rysowany pierwszy raz; wartość ta może zostać zmieniona w trakcie oglądania wykresu przez edycję odpowiedniej kontrolki dynamicznej, wykreowanej na podstawie parametru dynamicznego wykresu dotyczącego wartości danego parametru graficznego. Wartość WartoscGr może bowiem zawierać parametry dynamiczne.

W wartościach parametrów graficznych obu typów mogą występować wyrażenia.

Oto najważniejsze symbole dostępnych parametrów graficznych:

SymbolGr	Znaczenie	Wartości	D	PD	D(*)	PD(*)
HeaderName	Tytuł wykresu			1		1
XAxisName	Tytuł osi X			1		1
YAxisName	Tytuł osi Y			1		1
Type	Typ wykresu	1 – kolumnowy, 2 – liniowy, 4 – kołowy,...	1	1	1	1
Depth	Głębokość 3D	0 – wykres 2D, >0 – wykres 3D	0	1	100	1
LineWidth	Grubość linii	1-10 (dotyczy typu 2)	2	1		0
PointWidth	Grubość słupka	1-10 (dotyczy typu 1)		0		0
ShowDataLabels	Wyświetla wartości punktów	0 – nie pokazuje, 1 – pokazuje	1	1	1	1
Series	Definicje serii	Kol,...,Kol gdzie Kol,...,Kol - numery kolumn zapytania (4<=Kol<=24).	4	1	4	1
NoHeadOnCols	Wykaz kolumn, które mają nie mieć headera	Kol,...,Kol gdzie Kol,...,Kol - numery kolumn zapytania (1<= Kol <=24).		0		0
HideCols	Wykaz kolumn, które mają być ukryte (zerowej szerokości)	Kol,...,Kol gdzie Kol,...,Kol - numery kolumn zapytania (1<=Kol<=24).		0		0
AutoRefresh	Automatyczne odświeżanie po zmianie któregokolwiek parametru	0 – nie, 1 – tak	0	1	1	1
SkipFirstExec	Nie wykonywanie akcji (zapytania, procedury) za pierwszym razem, dopiero po odświeżeniu. Dotyczy tylko wykresu startowego .	0 – wykonuj akcję także przy pierwszym wykonaniu wykresu, 1 – nie wykonuj akcji przy pierwszym wykonaniu wykresu (np. nie chcemy wykonywać zapytania z domyślnymi wartościami parametrów)	0	1	1	1
NoPunktIDCol	Zapytanie nie zawiera kolumny z licznikiem wierszy	0 – zawiera kolumnę z ID wiersza, 1- nie zawiera kolumny z ID wiersza, tworzona jest techniczna kolumna z ID wiersza niewidoczna dla użytkownika.	0		1

Default jest wartością, która jest podstawiana, gdy w parametrach graficznych dany parametr w ogóle nie występuje i PodstawDefault=1. Gdy w parametrach graficznych dany parametr w ogóle nie występuje i PodstawDefault=0 – to wartość parametru nie jest w ogóle podstawiana.

Default(*) jest wartością, która jest podstawiana, gdy w parametrach graficznych dany parametr występuje ale nie ma podstawionej wartości (np. /@3D, /@PokazujEtykietyDanych) i PodstawDefault(*)=1 . Gdy w parametrach graficznych dany parametr występuje ale nie ma podstawionej wartości i PodstawDefault(*)=0 – to wartość parametru nie jest w ogóle podstawiana.

Uwaga. Parametr NoHeadOnCols mimo, że formalnie przynależy do parametrów graficznych dotyczy tabeli z wynikami a nie wykresu. Stąd nie należy się dziwić, że wykres typu ‘tylko tabela’ ma aktywne pole z parametrami graficznymi.

Kompletny wykaz obsługiwanych parametrów i sposób ich ustawiania opisuje osobny dokument.

Graficzne zmienne symboliczne.

Graficzne zmienne symboliczne to zmienne postaci @NAZWAZMIENNEJ, występujące w parametrach graficznych wykresu, których wartości podstawiane są do parametrów graficznych przed narysowaniem wykresu ale już po załadowaniu wyników. Poniższa tabela zawiera wszystkie obsługiwane w tej chwili zmienne graficzne:

Nazwa zmiennej	Opis (wartość)
RECORDS	Zwraca ilość rekordów wyniku zapytania. Przykład użycia: /@ShowXLabelsEvery={@Records/3}

Wywoływanie funkcji

Akcja wykonywana podczas eksploracji wykresu (lub wykonywania wykresu startowego) nie zawsze musi polegać na narysowaniu wykresu czy pobraniu danych w postaci tabelarycznej – zamiast tego może także być wywołana funkcja (procedura). Najczęstsze zastosowanie polega na wywołaniu procedury okna z odfiltrowaną listą zapisów składających się na wartość klikniętego punktu wykresu – mamy wówczas do czynienia z tzw. drill-through. Składnia wywoływania funkcji jest zgodna z językiem DPL i została opisana w oddzielnym dokumencie.

Wykresy bez wykresów – tabele z wynikami

Moduł analiz posiada możliwość pobierania danych bez rysowania wykresu. W takim przypadku wyniki nie są prezentowane graficznie a tylko w postaci tabelarycznej. Oczywiście tabela danych wynikowych, podobnie jak wykres, jest aktywna. Oznacza to, że można eksplorować jej rekordy wykonując analizy podrzędne.

Wykres typu ‘tylko tabela’ nie posiada rzecz jasna żadnych parametrów graficznych.

Przekazywanie do wykresów zaznaczonych pozycji

Wykres może odwoływać się do pozycji zaznaczonych na liście. Oczywiście aby takie odwołanie było możliwe – okno aplikacji musi nie tylko posiadać, ale także eksportować zaznaczenia do modułu wykresów (innymi słowy programista danego okna musiał przewidzieć, że Użytkownik będzie chciał w tym miejscu odwołać się w definicji wykresu do zaznaczeń na liście). Jeśli w/w jest spełniony, zbudowanie wykresu opartego o zaznaczenia może być obsłużony na dwa sposoby

Obsługa zaznaczeń: Tabela tymczasowa

• We właściwościach ogólnych wykresu:

Ustawieniu na wykresie flagi Obsługa zaznaczeń: Tabela tymczasowa

• W zapytaniu wykresu:
• Zadeklarowaniu ukrytego parametru dynamicznego @PAR ?@Hs50|ZazGUID|ZazGUID:’’ PAR@
• Wykonaniu JOIN-a do tabeli WkrZaznaczenia2 (np. … JOIN WkrZaznaczenia2 ON BNa_BNaID = WkZ2_GIDNumer …).
• Umieszczeniu w filtrze zapytania warunku WkZ2_GUID=??_QZazGUID na odziedziczony ze zmiennej dynamicznej GUID

Obsługa zaznaczeń: Klauzula IN

• We właściwościach ogólnych wykresu:

Ustawieniu na wykresie flagi Obsługa zaznaczeń: Klauzula IN

• W zapytaniu wykresu:
• Zadeklarowaniu ukrytego parametru ‘wirtualnego’ @PAR ?@X|Zaznaczenia|Zaznaczenia:1@? PAR@
• Zastosowanie w zapytaniu składni którą silnik wykresów rozwinie do postaci klauzuli IN, składnia powinna wyglądać w ten sposób: „WHERE {Zaznaczenia(ID rekordu, 1)}” ( przykładowe zapytanie: SELECT Knt_KntID, Knt_Kod, Knt_LimitKredytu FROM cdn.Kontrahenci WHERE {Zaznaczenia(Knt_KntID, 1)} )

Eksport wyników wykresu

Wyniki wykonania analizy (wykres w postaci graficznej oraz tabela z wynikami) mogą być zapisywane do pliku, służą do tego ikony Eksport wykresu/Eksport tabeli dostępne na wstążce. Plik ten (tzw. plik wynikowy) może mieć jeden z następujących formatów:

• Z zakładki wykres: bmp, emf, gif, jpeg, png, tiff, wmf, pdf, xls, mht (wykres graficzny)
• Z zakładki dane serii wykresu: xlix, xls, xml, txt, html (dane tabelaryczne)

Interface Użytkownika

Edycja wykresów

Drzewo hierarchii wykresów

Podstawową procedurą edycji wykresów jest drzewo hierarchii wykresów. Procedura ta umożliwia wykonywanie wszystkich operacji edycyjnych dla wykresów standardowych i użytkownika:

• oglądanie struktury połączeń wykresów (do wywołań oraz wykresów do siebie nawzajem),
• podłączanie i odłączanie wykresów (w tym edycja warunków podłączenia wykresów startowych),
• określanie domyślności i przestawianie kolejności wykresów (bąbelkowanie)
• dodawanie, edycję, testowanie i usuwanie wykresów (można usuwać tylko wykresy nie posiadające podwykresów),
• szukanie podanego ciągu znaków w nazwie wykresu, kontekstu lub procedury,
• proste filtrowanie drzewa,
• aktualizację bazy,
• oglądanie zmiennych dynamicznych wysyłanych z aplikacji do wykresu w danym momencie.

Należy zwrócić uwagę, że edycja wykresów standardowych przez zwykłego (tj. nie pracującego w specjalnym trybie super-user) Użytkownika ma bardzo ograniczony charakter. Użytkownik nie może zmienić ani logicznej struktury wykresów standardowych (podłączanie/odłączanie) ani żadnych parametrów identyfikujących te wykresy (np. nazwa), wpływających na wyniki (np. zapytanie) czy też wygląd (parametry graficzne) wykresów standardowych. Wykresy standardowe nie mogą być także dodawane ani usuwane przez Użytkownika. Jedyne możliwe w tym przypadku modyfikacje dotyczą opcji wysyłania wyniku, ustalania domyślności wykresów i warunków ich podłączenia. Zmiany te jednak nie są zapisywane do pliku z wykresami standardowymi (który można traktować jako READ/ONLY), a do specjalnych tabel SQL-owych, będących podzbiorami funkcjonalnymi odpowiednich pełnych tabel (patrz rozdział poświęcony bazie danych). W tabelach tych są zapisywane modyfikacje ustawień wykresów standardowych dla poszczególnych Użytkowników.

Drzewo hierarchii wykresów – zakładka Ogólne

Na drzewie hierarchii wykresów analizy standardowe są widoczne w kolorze szarym, a ich nazwa jest pisana kursywą, analizy użytkownika są przedstawione czcionką czarną regularną.

Wszystkie akcje dostępne dla podświetlonego obiektu (gałąź na drzewie) są możliwe do wykonania z poziomu menu podręcznego otwieranego przez kliknięcie prawym klawiszem myszy na obiekcie. W menu są również podane skróty klawiszowe do poszczególnych akcji. Dla podstawowych i najczęściej wykonywanych akcji pod listami umieszczono dodatkowo przyciski.

Poniżej krótki opis znaczenia poszczególnych przycisków.

– dodanie nowego wykresu i podłączenie go do podświetlonej gałęzi. Kliknięcie przycisku z Ctrl lub z Shift powoduje zainicjalizowanie dodawanego wykresu danymi podświetlonego wykresu (wzorca), z tym, że użycie Shift wymusza podłączenie nowego wykresu na tym samym poziomie co wzorzec czyli do ojca wzorca (a nie do wzorca).

– edycja wykresu (otwarcie formularza definicji wykresu).

– usunięcie wykresu. Usuwany wykres nie może mieć podłączonych podwykresów.

– wybór wykresu z listy i podłączenie go do podświetlonej gałęzi.

– odłączenie podświetlonego wykresu.

– otwiera płaską listę wykresów, opisaną w rozdziale 3.1.3. Na liście tej można m.in. znaleźć wykresy nie podłączone do żadnego wywołania a więc niewidoczne na drzewie hierarchii (i nie możliwe do wykonania z poziomu programu).

– otwiera listę wstawek tekstowych, opisaną w rozdziale 3.1.4.

– wyszukiwanie podanego ciągu znaków w nazwach procedur, kontekstów i wykresów.

– testuj analizę

– odfiltrowuje (lub nie) gałęzie procedur i kontekstów nie wypełnione, tj. takie, do których nie są podłączone żadne wykresy.

– odfiltrowuje (lub nie) gałęzie procedur innych niż aktualna (tj. ta, z której zostało wywołane drzewo konfiguracji wykresów).

Wybrane pozycje menu:

Edytuj warunek podłączenia – akcja dostępna tylko dla wykresów startowych. Pozwala ustalić warunek jaki musi być spełniony aby dany wykres był możliwy do wykonania (wyboru) w danym punkcie. Warunek musi mieć postać wyrażenia, w którym mogą występować funkcje systemowe i funkcje a także zmienne zabindowane przez aplikację.

Przełącz domyślny – ustawia dany wykres jako domyślny w danym punkcie (z dokładnością do bazy wykresu) lub usuwa takie ustawienie.

Kopiuj/Wklej wykres – kopiuje/wkleja definicję wykresu (akcja pomocna w kopiowaniu definicji pomiędzy panelami, głównie przy kopiowaniu wykresów standardowych na drzewo wykresów użytkownika).

Poziom procedur/kontekstów – (roz)zwija gałęzie drzewa do wybranego poziomu.

Druga zakładka dotyczy przekazanych z aplikacji zmiennych dynamicznych.

Na liście mamy nazwy i aktualne wartości zmiennych, które byłyby w tym momencie przekazane do wykresu.

Drzewo hierarchii wykresów – zakładka Zmienne dynamiczne

Formularz wykresu

Do edycji wykresu służy formularz definicji wykresu. Składa się on z trzech zakładek, które kolejno omówimy.

Zakładka Ogólne

Formularz definicji wykresu – zakładka Ogólne

Przycisk  służy do założenia hasła blokującego zmiany w definicji wykresu dla Użytkowników nie znających hasła. Przy wejściu na formularz tak zabezpieczonego wykresu nie mamy możliwości dokonania jakichkolwiek zmian chyba, że wciśniemy przycisk z kluczykiem i wpiszemy poprawne hasło. W takim przypadku definicja zostanie odblokowana i będzie również możliwa zmiana hasła (w tym jego wyczyszczenie czyli odbezpieczenie definicji).

Warto zwrócić uwagę na przycisk , służący do testowania edytowanego wykresu. Dokładniej przycisk ten służy do wykonania testu edytowanego wykresu z zastosowaniem bieżących ustawień na formularzu. Po jego naciśnięciu jest wykonywany w trybie testowym edytowany wykres. Tryb testowy polega na tym, że bezpośrednio przed przesłaniem zapytania na serwer zapytanie to (ze wstawionymi bieżącymi wartościami parametrów dynamicznych) jest podawane do edycji Użytkownika. Po wykonaniu wykresu jest możliwa normalna nawigacja począwszy od węzła odpowiadającego edytowanemu wykresowi. Wykonaniu każdego wykresu w trybie testowym towarzyszy okno pozwalające na edycję zapytania przed przesłaniem go do serwera.

Pozostałe kontrolki są albo standardowe albo ich opis w pełni wyjaśnia zastosowanie. Dlatego tutaj ograniczymy się tylko do nadmienienia o jednej istotnej sprawie. Mianowicie w celu ułatwienia posługiwania się językiem stosowanym w definicji wykresu (połączenie SQL i języka parametrów dynamicznych) opracowano system zagnieżdżonych wizardów. Wizardy te pozwalają tworzyć i edytować deklaracje i odwołania do parametrów dynamicznych, wyrażenia, zmienne tekstowe, szablon zapytania SQL itp.. Są one dostępne po kliknięciu prawym klawiszem myszy tekstu zapytania lub parametrów graficznych wykresu.

Lista wykresów

Do wyboru wykresu, który chcemy podłączyć jak również do edycji wykresów zaimplementowano listy wykresów (rys. 6 przedstawia listę wykresów standardowych; wykresy użytkownika posiadają analogiczną listę). Lista ta może służyć również do edycji wykresów nie podłączonych do żadnego wywołania.

Lista wykresów

Po wykonaniu akcji dodania lub edycji wykresu jest otwierany opisany w poprzednim rozdziale formularz definicji wykresu.

Należy zwrócić uwagę na to, że dodanie definicji wykresu z tego poziomu nie spowoduje jego podłączenia na drzewie hierarchii. Wykres taki nie będzie nigdzie podłączony do chwili wykonania na nim akcji ‘Podłącz wykres’ dostępnej na drzewie hierarchii wykresów.

Lista wstawek tekstowych do wykresów

Do edycji wstawek tekstowych służą listy wstawek tekstowych do wykresów (rys. 7 przedstawia listę wstawek do wykresów standardowych; wstawki użytkownika posiadają analogiczną listę).

Lista wstawek tekstowych

Formularz wstawki tekstowej do wykresu

Formularz wstawki tekstowej do wykresu wygląda następująco (rys. 8 przedstawia formularz wstawki standardowej; wstawki użytkownika posiadają analogiczny formularz).

Formularz wstawki tekstowej (standardowej)

Okno operacyjne wykresów

Głównym elementem modułu wykresów z punktu widzenia Użytkownika jest tzw. okno operacyjne wykresów. Okno to zaraz po otwarciu wyświetla wykres startowy a następnie pozwala na nawigację po grafie wykresów i zmianę parametrów dynamicznych wykonywanych wykresów.

Głównym elementem okna jest kontrolka REGION zawierająca wykres.

Pod wykresem dostępne są przyciski nawigacyjne, przycisk odświeżania wykresu oraz panel z kontrolkami parametrów dynamicznych.

Na drugiej zakładce umieszczone zostały kontrolki dynamicznych parametrów graficznych wykresu (jeśli ich brak – zakładka ta nie pokazuje się) a na trzeciej – lista z danymi serii wykresu przedstawionymi w formie tabelarycznej.

Na toolbarze okna są dostępne przyciski obsługujące wydruki wykresu i eksport danych do Excela. Wydruk z poziomu pierwszych dwóch zakładek produkuje plik .wmf (którego link jest wstawiany do definicji wydruku) a z trzeciej i czwartej zakładki – kolejkę z danymi serii wykresu (wydruk tu podłączony powinien więc operować na kolejce). Eksport danych do Excela obejmuje dane serii wykresu a więc dane z listy na trzeciej zakładce.

Jedną z podstawowych akcji wykonywanych na wykresie jest eksploracja do wykresu podrzędnego. Następuje to przez kliknięcie lewym klawiszem myszy w wybrany punkt wykresu (wykonanie podwykresu domyślnego) lub kliknięcie prawym klawiszem myszy w wybrany punkt wykresu i wybór z menu podwykresu, który chcemy wykonać.

Umieszczone pod wykresem przyciski nawigacyjne służą do poruszania się po historii wykonanych wykresów od startowego począwszy. Odpowiada to analogicznym przyciskom w internetowych browserach. Należy jednak zwrócić uwagę, że wykonanie każdej akcji nawigacji (Wstecz, Wprzód itp.) wiąże się z odświeżeniem danych (powtórne załadowanie – brak cache’owania wyniku).

Jak powiedziano wcześniej, bieżący wykres startowy zostaje po raz pierwszy wykonany z wartościami początkowymi parametrów dynamicznych (nadpisanymi ewentualnie wartościami zmiennych dynamicznych przekazanych z aplikacji). Po zmianie któregokolwiek z parametrów przycisk odświeżenia zmienia ikonę na  co ma sygnalizować, że dane na wykresie nie odpowiadają bieżącym nastawom parametrów. Aby uzgodnić dane z parametrami należy wykonać odświeżenie. Sytuacja taka nie występuje jeśli w parametrach graficznych wykresu użyto parametru /@AutoRefresh – wówczas dane odświeżają się automatycznie po każdej zmianie dowolnego parametru.

Okno operacyjne wykresów – zakładka Wykres

Okno operacyjne wykresów – zakładka Dane serii wykresu

Implementacja techniczna

Silnik wykresów

Jak powiedziano wcześniej, za załadowanie danych, a więc najczęściej wykonanie zapytania SQL, odpowiada silnik zapytań wykresów (SWQUERY).

Aby jednak wyprodukować ostateczną postać zapytania, które jest podawane do SWQUERY, należy najpierw wczytać z bazy definicję wykresu (robi to silnik wczytujący/zapisujący wykresy SWDB) a następnie poddać zapytanie z definicji odpowiednim przekształceniom (rozwinięcie zmiennych tekstowych, wstawienie wartości parametrów dynamicznych, obliczenie wyrażeń itp.). Wszystkie te czynności są wykonywane przez silnik parametrów dynamicznych SWPDL.

Załadowane przez SWQUERY dane można wyświetlić w postaci tabelarycznej albo graficznej. W tym drugim przypadku wykorzystywany jest kolejny silnik – silnik graficzny wykresów.

Uzyskane wyniki można na koniec wysłać do urządzenia zewnętrznego (np. zapisać do pliku, podać innemu programowi itp.) – tymi czynnościami zajmuje się silnik wysyłania wyników SWOUT.

Poniżej przedstawiono schemat blokowy silnika analiz.

Baza danych

Lokalizacja danych

Dane dotyczące wykresów standardowych i użytkownika są przechowywane w bazie konfiguracyjnej systemu Comarch ERP Optima.

Dane dotyczące możliwych do zmiany (i zmienionych) przez Użytkownika ustawień wykresów standardowych są pamiętane w specjalnych tabelach (z dołączoną literą ‘U’ na końcu nazwy) w bazie SQL.

Wydruki wykresów

Wydruki wyników analiz mogą być realizowane przez wydruk bieżącego widoku.

Dla niektórych wykresów przygotowane są specjalne wydruki umieszczone w standardowym mechanizmie wydruków.

Przykład

Rozważmy następujący przykład.

Załóżmy, że bieżący wykres startowy jest podpięty do okna z rachunkami bankowymi i ma wyświetlić obroty na poszczególnych rachunkach odfiltrowanych tak jak na liście a dodatkowo takich, że obroty na nich przekraczają ustaloną na specjalnym spinie wartość. Załóżmy także, że chcemy osobno uwzględniać bądź nie raporty zamknięte i otwarte. Eksploracja punktu (odpowiadającego wybranemu rachunkowi) powinna móc spowodować albo otwarcie wykresu rozbicia w/w obrotów na obroty na poszczególnych raportach (drill down) rachunku albo wywołanie listy raportów rachunku (drill through).

Dane bieżącego wykresu startowego mogą być następujące:

Nazwa                   =‘Obroty na poszczególnych rachunkach’

TypAkcji                               = e_op_WykresyTypAkcjiSQL

Zapytanie             =‘SELECT PunktID=1, RachunekID=Bra_BraID, RachunekSymbol=Bra_Symbol, BRa_SaldoBO, ObrotyNaRachunku=SUM(BRp_Przychody- BRp_Rozchody)

FROM cdn.BnkRachunki JOIN cdn.BnkRaporty ON Bra_BraID=BRp_BraID

WHERE ((BRp_Zamkniety=1 AND ?@X|RaportyZamkniete|Raporty &zamknięte:1@?=1) OR (BRp_Zamkniety=0 AND ?@X|RaportyOtwarte|Raporty &otwarte:1@?=1)) AND

BRa_Typ=?@O(Kasa:1|Konto:2|Karta:3)|RachunekTyp|&Typ rachunku:2@? AND

?@s255_NQ|FiltrApp|Filtr z aplikacji:@?

GROUP BY Bra_BraID,Bra_BraID,Bra_Symbol,Bra_SaldoBO HAVING SUM(BRp_Przychody- BRp_Rozchody) >= ?@n14.2|MinObroty|Obroty minimum:100.00@?’

ParametryGraficzne= ‘/@Type=1 /@Depth=100 /@HeaderName=Obroty na rachunkach /@XAxisName=Rachunek /@YAxisName=Obroty /@Series=5,4’

Dane pierwszego ‘podwykresu’:

Nazwa                   = ‘Obroty raportów w ramach rachunku’

TypAkcji               = e_op_WykresyTypAkcjiSQL

Zapytanie             = ‘SELECT Brp_BrpID, RaportID=Brp_BrpID, NumerRaportu=Brp_NumerPelny, ObrotyRaportu=BRp_Przychody-BRp_Rozchody FROM cdn.BnkRaporty

WHERE

BRp_BraID=?@n3|RachunekID|Id raportu:1@? AND

((BRp_Zamkniety=1 AND ?@X|RaportyZamkniete|Raporty &zamknięte:1@?=1) OR (BRp_Zamkniety=0 AND ?@X|RaportyOtwarte|Raporty &otwarte:1@?=1))

ORDER BY Brp_BrpID’

ParametryGraficzne = ‘/@Type=1 /@Depth=100 /@HeaderName={’Obroty na raportach rachunku ’ & ?@Hs20_Q|RachunekID|-:1@?} /@XAxisName=Raport /@YAxisName=Obroty /@Series=5,4’

Dane drugiego ‘podwykresu’:

Nazwa                   = ‘Lista raportów rachunku’

TypAkcji                               = e_op_WykresyTypAkcjiProc

Zapytanie             = OP_KASAI.DLL|CALLBRPLISTA(’BRA’,?@s6|RachunekID|Rachunek:0@?)

ParametryGraficzne = ‘’

Programista w danym wywołaniu przekazuje do obiektu wykresu związanego z tym wywołaniem pewne parametry wynikające z bieżących ustawień zmiennych w aplikacji, np. filtr zastosowany na liście rachunków bankowych (zmienna dynamiczna FiltrApp). Przed wykonaniem bieżącego wykresu startowego obiekt wykresu poszukuje w zapytaniu parametrów. Znajduje, że należy podać wartości parametrów RaportyZamkniete, RaportyOtwarte, RachunekTyp, FiltrApp i ObrotyMin. Poszukuje parametrów o takich nazwach w kolejce zmiennych dynamicznych przekazanych z aplikacji i znajduje tylko jeden z nich: FiltrApp. Wpisuje jego wartość do kolejki a wartość innych, nie znalezionych parametrów pobiera z ich defaultów. Po podstawieniu wartości parametrów do zapytania jest wykonywany wykres i tworzone są kontrolki ze wszystkimi parametrami dynamicznymi. Teraz można zmienić wartości w tych kontrolkach i ponownie wykonać wykres (przycisk Odśwież).

Eksploracja punktu bieżącego wykresu startowego do pierwszego podwykresu:

Mamy unikalne Id klikniętego punktu; odczytujemy rekord z danymi tego punktu. Z zapytania w pierwszym podwykresie odczytujemy, że potrzebna jest wartość parametrów RachunekID, RaportyZamkniete i RaportyOtwarte. Przeszukujemy nazwy kolumn zapytania wykresu nadrzędnego aby sprawdzić, w których kolumnach znajdują się szukane wartości parametrów: poszukujemy kolumn o nazwach RachunekID, RaportyZamkniete i RaportyOtwarte. Znajdujemy tylko pierwszą z nich (kolumna 5.). Wartości dwóch pozostałych parametrów ‘dziedziczymy’ z ustawionych parametrów wykresu nadrzędnego (zgodność nazw parametrów w obu zapytaniach). Podstawiamy odczytane wartości wszystkich parametrów i wykonujemy zapytanie podwykresu.

Eksploracja punktu bieżącego wykresu startowego do drugiego podwykresu:

Mamy unikalne Id klikniętego punktu; odczytujemy rekord z danymi tego punktu. Z zapytania w drugim podwykresie odczytujemy, że potrzebna jest wartość parametru RachunekID. Przeszukujemy nazwy kolumn zapytania wykresu nadrzędnego aby sprawdzić,w której kolumnie znajduje się szukana wartość parametru: poszukujemy kolumny o nazwie RachunekID. Znajdujemy – jest to 5. kolumna. Podstawiamy odczytaną wartość parametru i wykonujemy zapytanie podwykresu (wołamy funkcję).

Wymagania systemowe

• System operacyjny Windows 11, Windows 10, Windows 8.1, Windows 7, Windows Server 2012, Windows Server 2012 R2, Windows Server 2016, Windows Server 2019, Windows Server 2022, Windows Server 2025
• Dostęp do adresów ml.comarch.pl i erp.comarch.pl na portach TCP 80, TCP 443

Współpraca z aplikacjami

Menadżer Kluczy w wersji 2025.0.1 obsługuje następujące aplikacje:

• Comarch ERP Altum oraz Comarch ERP Retail od wersji 2015
• Comarch ERP Optima w wersji 17.10 przy czym:
  • funkcjonalność wielu kluczy z modułami dla Optima wspierana jest od wersji 2013.3.1
  • klucze wirtualne wspierane są od wersji 2013.0.1
• Comarch ERP XL
  • Funkcjonalność wielu kluczy jest wspierana od wersji 2013.3.1
• Comarch ERP Mobile od wersji 2015
• Comarch WMS od wersji 2015
• Comarch ERP HRM – wszystkie wersje
• Comarch e-Sklep od wersji 6.5
• Comarch ERP Optima Pulpit Menadżera od wersji 5.5, przy czym:
  • funkcjonalność wielu kluczy z modułami dla Pulpitu Menadżera wspierana jest od wersji 5.5.2
• Comarch DMS – wszystkie wersje

• Instalacja sterowników klucza HASP
• Konfiguracja serwera bazy danych
• Dodanie wyjątku do zapory sieciowej w celu umożliwienia pracy sieciowej
• Instalacja usługi Zarządzanie kluczami produktów Comarch ERP (ComarchML)
• Instalacja aplikacji monitora Menadżera Kluczy
• Dodanie w menu start lub ekranie startowym (Windows 8 i 8.1) grupy Comarch ERP Menadżer Kluczy zawierającej ikonę do uruchomienia monitora Menadżera Kluczy.

• Aktualizacja z chmury – po wybraniu tej opcji moduły w kluczu HASP będę zaktualizowane plikiem RUS automatycznie pobranym z serwerów Comarch (opcja wymaga dostępu do Internetu). Aktualizacja z chmury nie jest dostępna dla kluczy partnerskich.
• Aktualizacja z dysku – po wybraniu tej opcji należy wskazać na dysku plik RUS odpowiedni dla podłączonego klucza HASP w celu wykonania aktualizacji modułów.

• Numer – numeryczne oznaczenie modułu licencyjnego
• Moduł – nazwa modułu
• Ilość początkowa – ilość dostępnych modułów na kluczu
• Ilość aktualna – pozostająca ilość wolnych modułów na kluczu
• Opcje – czy moduł zawiera dodatkowe opcje (np. możliwość wymiany danych EDI)
• Data ważności – data ważności danego modułu.

• Zaznaczyć parametr Instalacja klastrowa
• Podać nazwę klastra SQL
• Nazwę klastra SQL można sprawdzić w narzędziu zarządzania klasterem (Failover Cluster Manager)

• Założyć domenowe konto, na którym będzie działać usługa Menadżera Kluczy. Proponowana nazwa konta to domena\ComarchMKUser
• Dodać konto domena\ComarchMKUser do grupy administratorzy na komputerach, które są węzłami klastra
• Ustawić konto domena\ComarchMKUser jako konto, na którym działa usługa Menadżera Kluczy. W tym celu należy uruchomić przystawkę services.msc

• Na zakładce Ogólne zmienić typ uruchomienia usługi z „Automatyczny” na „Automatycznie (opóźnione uruchomienie)”
• Nadanie uprawnień po stronie serwera SQL. Zalogować się do klastrowanej usługi SQL
  i wykonać poniższy skrypt:

W centrali definiowane są również m.in.:

• rejestr kasowy/ bankowy, w którym rejestrowane będą wszystkie operacje kasowe przeprowadzane w oddziale oraz skojarzone z nim formy płatności,
• grupa towarów dostępnych do sprzedaży w oddziale,
• grupa kontrahentów obsługiwanych przez oddział.

W trakcie synchronizacji informacje z centrali są przesyłane do oddziału. W efekcie w oddziale zakładany jest identyczny jak w centrali rejestr kasowy/bankowy oraz formy płatności.

Uzupełniane są również dane słownikowe: lista towarów i kontrahentów. W oddziale rejestrowane są karty ewidencyjne towarów i kontrahentów przypisanych do grupy skojarzonej w centrali z oddziałem.

Towar z centrali do oddziału jest przesyłany przy pomocy dokumentów MM.

W oddziale istnieje możliwość wystawiania dokumentów zakupu (faktury zakupu) i sprzedaży (faktury sprzedaży, paragony),  dokumentów wewnętrznych (PW i RW) oraz zapisów kasowych.

Podczas ponownej synchronizacji informacje o wystawionych dokumentach są przesyłane do centrali. W centrali dokumenty są zapisywane w magazynie wewnętrznym skojarzonym z danym oddziałem. Na ich podstawie aktualizowane są m.in. stany magazynowe.

Zakładanie nowej bazy dla oddziału w Comarch ERP Optima

Proces zakładania nowej bazy danych dla oddziału jest identyczny jak w przypadku wersji standardowej (opisany w podręczniku do Konfiguracji). Dopiero na poziomie konfiguracji Użytkownik zaznacza, że dana baza ma pełnić role oddziału.

Podczas konfigurowania wersji oddziałowej programu Użytkownik musi korzystać z wizardów konfiguracyjnych wyświetlanych w momencie pierwszego uruchomienia bazy danych. Po wyświetleniu pierwszego okna powinien wybrać opcję konfiguracji zaawansowanej i zaznaczyć opcję: Współpraca modułu handlowego z Comarch ERP XL. W takim przypadku kolejne etapy konfigurowania bazy danych są znacznie ograniczane. Jedyne informacje możliwe do ustalenia w konfiguracji to:

• sposób rozliczania magazynu – Użytkownik powinien przy tym pamiętać, że ustalony tutaj algorytm powinien być zgodny z algorytmem stosowanym w centrali (program Comarch ERP XL). Na liście dostępnych algorytmów nie jest dostępna metoda AVCO, ponieważ w centrali (Comarch ERP XL) nie jest ona obsługiwana.
• katalog plików wymiany – pole na wpisanie ścieżki dostępu do katalogu, w którym program będzie zapisywał kolejne pliki wykorzystywane do synchronizacji.

Po zakończeniu konfiguracji program automatycznie ustala w Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Praca rozproszona opcję Oddział.

Synchronizacja danych

Funkcję synchronizacji w oddziale (Comarch ERP Optima) można wywołać z poziomu menu Narzędzia: Praca rozproszona centrala/ oddział po wciśnięciu przycisku  na pasku wstążce.

Po wywołaniu funkcji wyświetlane jest okno:

Plik wymiany – synchronizacja jest przeprowadzana w oparciu o wysyłane pliki wymiany. Plik wymiany odbierany i tworzony jest w jednym katalogu. Ścieżkę dostępu do katalogu można określić w Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Praca rozproszona. Jest on proponowany podczas kolejnych synchronizacji.

E-mail centrali – utworzony plik wymiany może zostać wysłany do centrali przy pomocy programu Microsoft Outlook. Jeśli adres jest wypełniony po wykonaniu synchronizacji przycisk  staje się aktywny i jego wciśnięcie powoduje automatyczne wywołanie poczty z załączonym plikiem przeznaczonym dla centrali.

Proces synchronizacji jest wywoływany po wciśnięciu przycisku .

Podczas synchronizacji w oddziale odczytywane są informacje z pliku XLO utworzonego przez centralę. Równocześnie tworzony jest plik zwrotny dla centrali o określonej nazwie OD_ODDZIAL.XLO (gdzie oddział zastępowany jest przez symbol magazynu).

W trakcie synchronizacji w centrali odczytywany jest plik przesłany z oddziału i równocześnie tworzony jest plik o nazwie DLA_ODDZIAŁ.XLO (gdzie oddział zastępowany jest przez symbol magazynu).

Proces wymiany plików odbywa się w oparciu o pliki zawierające symbol oddziału. Kierunek (DLA, OD) określa, czy dany plik jest przeznaczony do odczytu w centrali (OD), czy do odczytu w oddziale (DLA). Wyjątkiem jest pierwsza synchronizacja, kiedy to centrala tworzy plik o nazwie DLA_MAGAZYN.XLO.

Transmisja z wykorzystaniem WebSerwisu

Funkcja automatycznej synchronizacji jest dedykowana dla firm, które prowadzą wiele oddziałów, gdzie „ręczne” wykonanie synchronizacji byłoby uciążliwe.

Zarówno po stronie centrali jak i oddziału należy wskazać adres serwera, gdzie zainstalowano WebSerwis. Adres należy podać w formie IP lub nazwy serwera.

W oddziale synchronizacja jest wykonywana tak jak dotychczas na żądanie (o ile użytkownik nie ma uruchomionej usługi Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych (opis w kolejnym podpunkcie). Jednak plik wymiany dla centrali tworzony jest na wskazanym serwerze.

W centrali plik wymiany jest automatycznie odczytywany. Plik zwrotny dla oddziału jest tworzony również na wskazanym serwerze, gdzie „oczekuje” na odczyt ze strony oddziału.

Jeśli w oddziale zostanie wykonana synchronizacja – na serwerze tworzony jest nowy plik zwrotny dla centrali, który jest automatycznie odczytywany.

Konfiguracja automatycznej synchronizacji w oddziale sprowadza się do ustalenia kilku parametrów w Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Praca rozproszona :

• Transmisja z wykorzystaniem WebSerwisu – zaznaczenie parametru spowoduje, że docelowe miejsce pliku wymiany będzie na wskazanym serwerze.
• Adres serwera plików wymiany – adres IP lub nazwa serwera, gdzie zainstalowany jest Webserwis.

W przypadku wystąpienia problemów zastosowanie mają parametry Ilość powtórzeń zerwanej transmisji oraz Czas, po którym powtórzyć przesłanie zerwanej transmisji. Jeśli pomimo powtórzeń (zgodnych z tymi ustawieniami) transmisja nie powiedzie się program szuka pliku synchronizacyjnego w katalogu wskazanym, jako Katalog pliku wymiany. Dopiero, kiedy nie znajdzie tam pliku wyświetlany jest błąd.

Transmisja danych z wykorzystaniem usługi Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych

W transmisji z wykorzystaniem Webserwisu możliwe jest skorzystanie z automatu synchronizacji po stronie oddziału. Do tego celu służy usługa Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych, instalowana wraz z systemem Comarch ERP Optima. Uruchomienie usługi musi zostać poprzedzone konfiguracją Webserwisu.

Sama konfiguracja Serwisu Operacji Automatycznych sprowadza się do skonfigurowania parametrów dotyczących synchronizacji programu Comarch ERP Optima z Comarch ERP XL w Start/Konfiguracja/ Program/ Automat synchronizacji. W podgałęzi Harmonogramy widoczne są wszystkie bazy firmowe podpięte do bazy konfiguracyjnej, na której obecnie pracujemy. Należy dla bazy oddziałowej włączyć automatyczną synchronizację oraz określić, w jakich godzinach oraz z jaką częstotliwością synchronizacja będzie się odbywać.

W podgałęzi Operator należy wpisać akronim Operatora oraz jego hasło do programu Comarch ERP Optima, jeśli do logowania używa hasła. Jeśli hasło Operatora zostanie zmienione, należy również je zmienić w Serwisie Operacji Automatycznych.

W gałęzi Start/Konfiguracja/ Stanowisko/ Serwis Operacji Automatycznych/ Parametry w sekcji Logowanie Serwisu Operacji Automatycznych widoczne są dane: nazwa serwera, nazwa bazy konfiguracyjnej, serwer klucza. Dane uzupełniają się automatycznie, po zalogowaniu do programu.

Usługa Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych po instalacji jest domyślnie wyłączona. Aby możliwe było automatyczne realizowanie zdefiniowanych zadań należy:

• zaznaczyć Logowanie usługi Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych jako: (Konto, Hasło) podać nazwę i hasło użytkownika systemu operacyjnego dla usługi Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych. Hasło należy podać każdorazowo przed ustawieniem tego konta dla usługi. Przy definiowaniu konta należy podać nazwę domeny\nazwę użytkownika (jeżeli komputer należy do domeny) lub nazwę komputera\nazwę użytkownika (jeżeli komputer nie należy do domeny). Przed konfiguracją należy nadać hasło użytkownikowi Windows, który jest tu wskazywany, jeżeli do tej pory użytkownik ten nie miał nadanego hasła.
• kliknąć Uruchom usługę Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych – po ustawieniu konta dla usługi Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych należy usługę uruchomić.

Dopiero po skonfigurowaniu i uruchomieniu Serwisu Operacji Automatycznych wykonywane będą zadania automatyczne określone w programie.

Comarch ERP Serwis Operacji Automatycznych działa jako usługa systemowa i uruchamiana jest wraz z systemem operacyjnym. Nie informuje ona użytkownika o swoim działaniu. Wszelkie komunikaty błędów podczas synchronizacji automatycznej zapisywane są w plikach loga operacji, dostępnych z poziomu programu w zakładce Narzędzia/Otwórz folder z logami.

Konfiguracja oddziału w Comarch ERP Optima

Dla wersji oddziałowej programu automatycznie ograniczany jest dostęp do pewnych funkcji konfiguracyjnych. Dla potrzeb oddziału w Konfiguracji została utworzona nowa grupa parametrów Oddział.

Konfiguracja firmy

CRM

Daje możliwość skonfigurowania modułu CRM

Dane firmy

Daje możliwość podglądu Pieczątki firmy. Informacja o nazwie firmy i jej adresie jest przesyłana z centrali w trakcie synchronizacji.

Definicje dokumentów

Daje możliwość podglądu schematów numeracji ustalonych dla dokumentów wystawianych w oddziale.

Dostępne grupy dotyczą dokumentów handlowych, magazynowych, kasowych/bankowych oraz CRM. Ponieważ numeracja jest narzucana z centrali – nie ma możliwości usunięcia oraz dodania nowego schematu. Nie jest również możliwa zmiana schematu – edycja ograniczona jest do podglądu.

W każdej klasie dokumentów zdefiniowany jest jeden schemat numeracji, zawierający serię. Seria odpowiada symbolowi oddziału nadanemu w centrali.

Klasy dokumentów w poszczególnych grupach są przystosowane do rodzajów dokumentów, które można wystawiać w oddziale (np. W grupie dokumentów magazynowych znajdują się klasy dotyczące inwentaryzacji, przesunięć międzymagazynowych,  przyjęć i wydań zewnętrznych oraz przyjęć i rozchodów wewnętrznych).

Detal

Parametry –  w tej grupie zebrane są informacje na temat parametrów pracy modułu Detal. Jest to alternatywne okno sprzedaży detalicznej dla sprzedaży realizowanej w Comarch ERP Optima. Jest to aplikacja ściśle powiązana z Comarch ERP Optima i mająca na celu uproszczenie pracy sprzedawców.

Stanowisko – okno konfiguracji nowego modułu uproszczonej sprzedaży – Comarch ERP Optima DETAL. Składa się z dwóch sekcji. W oknie dodawania nowego stanowiska definiuje się parametry każdego użytkowanego stanowiska. W sekcji Rodzaje płatności dla detalu udostępnia się przesłane przez centrale formy płatności dla wszystkich użytkowanych stanowisk.

Dla każdego stanowiska definiujemy pola:

• Numer stanowiska – nadawany automatycznie przez program. Poprzez ten numer możliwa jest łączność między stanowiskiem Comarch ERP Optima Detal, a stanowiskiem zdefiniowanym w Comarch ERP Optima (szczegółowe informacje w podręczniku Comarch ERP Optima Detal),
• Nazwa – nazwa stanowiska,
• Domyślny magazyn – magazyn, z którym powiązane będą wystawione w Comarch ERP Optima Detal Paragony i Faktury Sprzedaży.,
• Grupa towarów – grupa, w oparciu o którą możliwa jest sprzedaż w Comarch ERP Optima Detal,
• Numer ceny – do wyboru z rozwijanej listy cen sprzedaży pobieranych z Konfiguracji firmy/ Handel/ Ceny towarów i usług,
• Definicje PA / FS / KP / KW – definicje schematów numeracji tych dokumentów pochodzą z centrali.
• Seria dla dokumentów – w tym miejscu należy zdefiniować serię, która będzie występowała w numeracji Paragonów i Faktur Sprzedaży oraz niezależnych KP/ KW wystawionych na stanowisku sprzedaży. Serie definiowane są po stronie centrali.
• Operatorzy – mający dostęp do stanowiska. Lista wyboru zawiera wyłącznie operatorów, którzy na karcie mają zdefiniowaną funkcję pracownika (Funkcja Detal).
• Nieaktywne – parametr pozwala określić dostęp do stanowiska Comarch ERP Optima Detal. Jeśli jest włączony, przy próbie uruchomienia stanowiska w punkcie sprzedaży detalicznej generowany jest komunikat: Nie znaleziono stanowiska o podanym numerze.

Handel

Ceny towarów i usług – grupy cenowe definiowane są w centrali. W związku z tym w oddziale istnieje jedynie możliwość podglądu zdefiniowanych cen, bez możliwości zmiany.

Dokumenty – lista dokumentów handlowych zawężona jest do tych, które można wystawiać w oddziale: Faktur Sprzedaży, Rezerwacji Odbiorcy, Faktur Zakupu oraz Zamówień u Dostawcy. Przypisane im domyślne schematy numeracji oraz serie są przenoszone z centrali przy pierwszej synchronizacji. Użytkownik nie ma możliwości ich zmiany.

Parametry – konfiguracja parametrów wykorzystywanych w handlu została ograniczona do takich, które decydują jedynie o sposobie obsługi programu:

• możliwości wyboru sposobu dodawania pozycji na dokument przez wybór wielu towarów (jednoczesne dodawanie kilku pozycji zaznaczonych na liście zasobów), podniesienie formularza lub dodawania towaru bezpośrednio z poziomu listy pozycji (EIP).
• Sprzedaż tylko wg kodów EAN – identyfikacja towarów podczas wpisywania na dokumenty sprzedaży opiera się TYLKO na kodach kreskowych, a nie są uwzględniane kody nadane na karcie towarowej.
• Ostrzegaj przed trwałym zapisem dokumentu dla kontrahenta !Nieokreślony! – jeśli na dokumencie wpisany będzie kontrahent nieokreślony program przed zapisem zapyta Użytkownika, czy na pewno chce taki dokument zatwierdzić.
• Pozwalaj na zapis dokumentu z odroczona płatnością dla kontrahenta !NIEOKREŚLONEGO! – po zaznaczeniu parametru w module Handel istnieje możliwość zapisu dokumentów z odroczonym terminem płatności dla kontrahenta !NIEOKREŚLONEGO!
• Kontrola marży – kontrola marży polega na sprawdzaniu przez program czy na dokumencie nie ma towarów, dla których cena zakupu jest większa od ceny sprzedaży. Parametr decyduje o tym, czy program ma kontrolować uzyskaną marżę w chwili zapisu dokumentu do bufora czy dopiero zatwierdzenia na trwałe. Istnieje możliwość takiego ustawienia, by program w ogóle nie prowadził kontroli marży (obydwa parametry odznaczone) lub sprawdzał niezależnie od tego czy dokument jest zapisywany na trwałe, czy do bufora (obydwa parametry zaznaczone).
• Pozwalaj na zmianę netto/brutto – po zaznaczeniu parametru możliwa jest zmiana algorytmu naliczania podatku VAT na dokumentach w buforze, w przypadku kiedy na dokumencie znajdują się już pozycje.
• Procent marży obliczany metodą „w stu” – w programie istnieje możliwość określenia sposobu wyliczania procentowej wartości marży metodą „od stu” (parametr odznaczony) lub „w stu” (parametr zaznaczony).
• Kopiowanie dokumentów (<CTRL> + <INS>) – przenoś płatności z dokumentu źródłowego – po zaznaczeniu parametru podczas kopiowania dokumentów kopiowana jest również tabela płatności.
• Kontrola unikalności nazwy fiskalnej – po zaznaczeniu parametru podczas zapisywania pozycji cennika (słowniki Ogólne/ cennik lub magazyn/ zasoby/ formularz pozycji cennika) program sprawdza czy wypełniona nazwa dla urządzeń fiskalnych (zakładka Dodatkowe/ pole Nazwa) nie istnieje już w bazie.
• Generowanie kodów EAN – zdefiniowanie domyślnego zakresu dla kodów EAN generowanych na kartotekach towarowych (dla EAN-8, EAN-13, EAN-14).
• Walidacja poprawności kodu EAN – po wyłączeniu parametru poprawność struktury kodu nie jest sprawdzana i może on przyjąć dowolną wartość.

Ponieważ ceny sprzedaży są przesyłane do oddziału z centrali nie ma możliwości ustalania parametrów dotyczących aktualizacji cen.

W oddziale nie można wystawiać dokumentów w walutach obcych, w związku z czym Użytkownik nie ma możliwości definiowania parametrów dotyczących tej opcji.

Parametry wydruku faktury  – Pozwalają na zdefiniowanie pewnych informacji drukowanych na fakturze sprzedaży – wzór Parametryzowany. Funkcja opisana jest dokładnie w podręczniku Comarch ERP Optima 2015.5.1 – Ogólne i Konfiguracja.

Rabaty – Gałąź nie jest dostępna dla Użytkownika. Polityka rabatowa jest ustalana w centrali.

Kasa i Bank

W gałęzi Kasa i Bank Użytkownik ma ograniczony dostęp do informacji związanych z:

• definiowaniem schematów numeracji dla dokumentów – schematy numeracji dla raportów kasowych i zapisów kasowych są definiowane w centrali i przesyłane do oddziału podczas pierwszej synchronizacji. Użytkownik ma możliwość podglądu ustalonych schematów.
• formami płatności – formy płatności dla oddziału również są definiowane w centrali. Użytkownik ma możliwość jedynie podglądu informacji (bez wprowadzania zmian).
• parametrami konfiguracyjnymi – część parametrów nie jest możliwa do ustawienia w oddziale (dotyczące kompensat, zapisów kasowych dla Rejestrów VAT i Ewidencji dodatkowej czy naliczania odsetek), ponieważ są to funkcje zablokowane w wersji oddziałowej programu.

Informacje możliwe do zdefiniowania w programie to:

• lista kart kredytowych – oprócz kart kredytowych predefiniowanych w programie Użytkownik ma możliwość dopisania innych, obsługiwanych w programie. Więcej informacji na temat płatności kartami kredytowymi można znaleźć w instrukcji do modułu Kasa/Bank.
• daty dokumentów – parametry zgromadzone w tej grupie dotyczą terminów płatności na dokumentach oraz zapisów kasowych tworzonych na podstawie rejestrowanych dokumentów. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w instrukcji do modułu Kasa/Bank.
• parametry – część parametrów dotyczących pracy modułu Kasa/ Bank jest możliwa do ustalenia przez Użytkownika:
• wyświetlanie kwot na raportach otwartych – parametr dotyczy wyliczania sald otwarcia i zamknięcia na raportach kasowych, które nie zostały jeszcze zamknięte.
• kasowanie rozliczeń przy kasowaniu i anulowaniu dokumentów – parametr dotyczy automatycznego rozpinania rozliczeń w chwili anulowania dokumentu.
• kontrola numerów kart kredytowych – parametr dotyczy kontroli numerów kart kredytowych podczas wprowadzania zapisów kasowych w programie. Więcej informacji na temat kontroli numerów kart można znaleźć w podręczniku do modułu Kasa/Bank.
• automatycznie generuj dokumenty zapłaty kartą kredytową – parametr dotyczy tworzenia zapisów kasowych dla dokumentów płatnych kartą kredytową. Jeśli parametr jest aktywny – zapisy trafiają w chwili zatwierdzania dokumentu do Raportu kasowego. Jeśli nie – zapisy trafiają do Preliminarza płatności jako Nierozliczone.

Magazyn

Dokumenty – lista dokumentów jest zawężona do takich, które można wystawiać w oddziale: Przyjęć i Wydań Zewnętrznych, Przyjęć i Rozchodów Wewnętrznych, dokumentów MM oraz Arkuszy Inwentaryzacyjnych. Przypisane im domyślne schematy numeracji oraz serie są przenoszone z centrali przy pierwszej synchronizacji. Użytkownik nie ma możliwości ich zmiany.

Inicjacja dokumentów – parametry dotyczące wystawiania nowych dokumentów w oddziale zostały zawężone do Faktur Sprzedaży, Paragonów oraz Faktur Zakupu.

Podczas wystawiania dokumentów handlowych w oddziale obowiązuje zasada, że:

• dokumenty handlowe w buforze – powodują od razu zdjęcie towaru z magazynu
• w chwili zapisywania na trwałe – dokumenty handlowe są automatycznie kojarzone z magazynowymi.

W związku z tym w Konfiguracji firmy Użytkownik ma możliwość zdefiniowania jedynie domyślnych parametrów dotyczących zapisu do bufora.

Kaucje:

Obsługa opakowań kaucjonowanych – Użytkownik ma możliwość załączenia parametru obsługi opakowań kaucjonowanych.

Automatyczne przeliczanie kaucji na dokumentach FA / PA – Możliwe do załączenia jeśli oddział obsługuje opakowania kaucjonowane. Przy załączonym parametrze program będzie automatycznie dodawał kaucje po dodaniu towaru który ma schemat opakowań.

KGO – Zaznaczenie opcji obsługa KGO powoduje uaktywnienie się opcji związanych z KGO na karcie towaru oraz na elementach transakcji. Wartość KGO to integralna część ceny towaru, która będzie podlegać rabatowaniu. Rabat naliczał się będzie od sumy ceny netto towaru i wartości KGO.

Parametry:

Naliczanie kosztu własnego – metodę Użytkownik wybiera w chwili tworzenia nowej bazy danych, z poziomu wyświetlanego przy pierwszym uruchomieniu wizarda. Później parametry umożliwiające zmianę nie są już dostępne.

Kontrola ilości na dokumentach rozchodowych – parametr dotyczy sprawdzania ilości dostępnej do sprzedaży w chwili wystawiania Faktur i Paragonów:

• jeśli obydwa parametry nie są zaznaczone – program nie kontroluje ilości dostępnej w trakcie wystawiania dokumentów. Dopiero w chwili zatwierdzania dokumentu program poinformuje o braku towaru
• w edycji przed zapisem (ustawienie domyślne dla oddziału) – program będzie kontrolował ilość dostępną, zanim dokument zostanie zatwierdzony (do bufora lub na trwałe)
• przy akceptacji pozycji – program będzie kontrolował ilość dostępną przy dopisywaniu każdej kolejnej pozycji na dokument.

Symulacja wartości zakupu – parametr dotyczy wyliczania kosztu towaru na dokumencie sprzedaży (Fakturze, Paragonie) przed utworzeniem do niego dokumentu WZ. Do chwili utworzenia WZ nie ma informacji o koszcie rzeczywistym towaru i program może taki koszt symulować w oparciu o ostatnią cenę zakupu lub średnią cenę zasobów. Dzięki temu już w trakcie wystawiania dokumentu Użytkownik ma informację o uzyskanej marży.

Jeśli nie zostanie zaznaczona żadna opcja – program nie będzie symulował kosztu sprzedaży w chwili wystawiania dokumentów, w związku z czym Użytkownik nie będzie miał informacji o uzyskanej na dokumencie marży. W takim przypadku informacja o koszcie będzie dostępna dopiero po zatwierdzeniu dokumentu i utworzeniu dokumentu WZ.

Aktualizuj ceny zakupu na podstawie dokumentów MM – OL – parametr odpowiada za aktualizację (zmianę) ostatniej ceny zakupu na karcie towaru. Jeśli jest zaznaczony, w przypadku zatwierdzenia na trwałe dokumentu MM z magazynu odległego, zmieniana jest cena zakupu na karcie towaru.

Aktualizuj ceny zakupu po korekcie wartości (ceny) – parametr dotyczy korekty wartości (ceny) do Faktury Zakupu, Przyjęcia Zewnętrznego, Przyjęcia Wewnętrznego, Przyjęcia Kaucji. Cena zakupu widoczna na karcie towaru (menu Ogólne/ Cennik – Pozycja cennika, zakładka Ogólne – tabela z cenami) jest aktualizowana po zapisie korekty wartości (ceny) do dokumentu przychodowego na stałe. Użytkownik ma do wyboru dwie opcje:

• Zaznaczenie Aktualizuj ceny zakupu po korekcie wartości (ceny), gdy dotyczy ostatniej dostawy spowoduje aktualizację ostatniej ceny zakupu na karcie towaru tylko w sytuacji, kiedy korekta dotyczyć będzie ostatniego dokumentu przychodowego (czyli tej dostawy, która na karcie towaru ustawiła ostatnią cenę zakupu).
• Zaznaczenie Aktualizuj ceny zakupu po korekcie wartości (ceny) wg ustawienia na dokumencie, spowoduje że na korekcie będzie widoczny parametr Aktualizuj cenę zakupu w cenniku. Użytkownik będzie mógł każdorazowo zdecydować czy chce aktualizować ostatnią cenę zakupu towaru w oparciu o daną korektę wartości (ceny).

Inwentaryzacja bez kontroli poprawności dokumentów – standardowo inwentaryzacja w programie jest blokowana przez dokumenty w buforze. Istnieje jednak możliwość zamknięcia inwentaryzacji (utworzenia dokumentów PWAI/ RWAI) z pominięciem takiej kontroli.

Przyjęcie inwentaryzacyjne do bufora – w przypadku braku towaru podczas zamykania inwentaryzacji tworzone są dokumenty PW. Mogą być one zapisywane do bufora po to, by Użytkownik mógł określić wartość, w jakiej towar ma być wprowadzony na magazyn.

Ilości na listach – Użytkownik ma możliwość ustalenia ilości zer po przecinku wyświetlanych na listach podczas wystawiania dokumentów (maksymalnie 4).

Ogólne

Grupy kontrahentów – w oddziale istnieje możliwość zdefiniowania grup kontrahentów i ich wykorzystania na kartach ewidencyjnych. Należy jednak pamiętać, że podział ten jest niezależny od podziału na grupy w centrali (Comarch ERP XL). Podczas synchronizacji danych informacje o grupie przypisanej kontrahentowi nie są wymieniane pomiędzy centralą i oddziałem.

Parametry – parametry ogólne dotyczą przede wszystkim kontrolowania przez program poprawności danych wprowadzanych przez Użytkownika w trakcie pracy:

• Sprawdzanie poprawności NIP i Sprawdzanie poprawności PESEL – dotyczą kontroli wprowadzanych numerów zgodnie z obowiązującymi algorytmami. Jeśli parametry będą aktywne – program poinformuje o błędnym numerze może zablokować możliwość zapisania formularza.
• Zakaz używania znaków specjalnych w akronimach podmiotów – wpisanie spacji, kropki lub pauzy w kodzie kontrahenta może spowodować utrudnienia podczas wymiany danych przez pliki. Dlatego program może kontrolować poprawność akronimów podczas wprowadzania nowych kart ewidencyjnych.
• Sprawdzanie występowania podobnych kontrahentów – w systemie istnieje mechanizm sprawdzający podczas zatwierdzania nowej karty kontrahenta, czy w bazie danych nie istnieje kontrahent o podobnych danych. Wykorzystanie takiego mechanizmu zapobiega duplikacji kart kontrahentów w bazie.
• Parametry dotyczące kursów walut nie są dostępne dla Użytkownika. Kursy walut są przesyłane z centrali w trakcie synchronizacji. Jeśli w danym dniu kurs nie był uaktualniony – program podczas wystawiania dokumentów pobierze kurs z dnia najbliższego dacie wystawienia dokumentu.

Praca rozproszona – dotyczy wymiany danych z centralą. Jeśli podczas tworzenia bazy Użytkownik zaznaczył opcję Współpraca modułu handlowego z Comarch ERP XL, w konfiguracji automatycznie zaznaczona zostaje opcja Oddział (bez możliwości zmiany).

• Katalog pliku wymiany – w trakcie zakładania bazy danych, z poziomu wizardów konfiguracyjnych, Użytkownik definiuje katalog wymiany plików z programem Comarch ERP XL. Katalog ten jest podpowiadany podczas wykonywania synchronizacji.
• Adres e-mail centrali – w trakcie wykonywania synchronizacji istnieje możliwość wysyłania przygotowanego pliku pocztą elektroniczną. Wprowadzony tu adres jest podpowiadany w oknie synchronizacji, skąd można taki plik wysłać.

Stanowisko sprzedaży

Zebrane w gałęzi parametry są wykorzystywane podczas wystawiania dokumentów sprzedaży w module Detal. Konfiguracja modułu i znaczenie poszczególnych parametrów zostało dokładniej opisane w dokumentacji modułu.

Warto pamiętać, że w trakcie pierwszej synchronizacji program ustawia parametry dotyczące pracy modułu w wersji oddziałowej:

• Dokumenty z WZ – parametr jest zaznaczony i nie ma możliwości zmiany ustawienia (w oddziale dokumenty handlowe zawsze są wystawiane z dokumentami magazynowymi).
• Formy płatności – wstępnie definiowana jest forma gotówka z terminem 0. Pozostałe formy płatności (jeśli są wykorzystywane w firmie) Użytkownik powinien zdefiniować sam, zgodnie z przyjętymi zasadami (opisane w ulotce dotyczącej modułu Comarch ERP Optima Detal).

Konfiguracja programu

CRM

Konfiguracja kont e-mail wymagana dla „Skrzynki pocztowej” oraz wiadomości SMS. Szczegóły konfiguracji kont   e‑mail, SMS oraz samej funkcjonalności zawarte są w podręcznikach „Ogólne i Konfiguracja” oraz „CRM”.

Detal

Dla każdego Operatora pracującego w Comarch ERP Optima Detal należy określić funkcje, które będzie mógł wykonywać z poziomu stanowiska sprzedaży detalicznej. Standardowo w programie zdefiniowane są 3 funkcje: Kasjer, Kierownik zmiany, Menadżer – można je modyfikować, usuwać oraz dodawać nowe. Po wprowadzeniu w polu Kod nazwy funkcji nadajemy odpowiednie uprawnienia.

Do wyboru dostępne są funkcje:

• Zmiana ceny sprzedaży
• Rabat pozycji
• Rabat dokumentu
• Storno ostatniej pozycji
• Storno całego paragonu
• Wpłata do kasy
• Wypłata z kasy
• Ręczne otwarcie szuflady
• Raport fiskalny
• Raport okresowy
• Podgląd stanu kasy
• Płatność innymi formami
• Faktura do paragonu
• Podgląd dokumentów własnych – jeżeli uaktywniona zostanie opcja „Podgląd dokumentów wszystkich”, parametr jest automatycznie włączany bez możliwości odznaczenia
• Podgląd dokumentów wszystkich
• Dostęp do konfiguracji stanowiska
• Dostęp do konfiguracji interfejsu
• Płatność odroczona dla !Nieokreślonego

Informacje bieżące

Informacje bieżące to funkcjonujący w systemie mechanizm wyświetlania powiadomień dla operatorów o istotnych dla nich sprawach czy zadaniach do wykonania. Funkcja została dokładnie opisana w podręczniku do Konfiguracji.

Ogólne

Stawki VAT – lista stawek VAT jest uzupełniana przez program w trakcie synchronizacji na podstawie wprowadzanych kart ewidencyjnych towarów.

Waluty i Typy kursów walut – są przesyłane z centrali w trakcie synchronizacji. Użytkownik nie ma możliwości zmian.

Drukarki fiskalne i Symbole stawek VAT – Użytkownik ma możliwość dopisania do listy pracującej w firmie drukarki fiskalnej oraz odpowiednio zdefiniować dla niej symbole stawek VAT tak, aby fiskalizacja sprzedaży była możliwa. Proces fiskalizacji został dokładniej opisany w instrukcji do modułu Faktury (Magazyn).

Terminy – opcja jest związana z działaniem Informacji bieżących. Opis funkcji można znaleźć w podręczniku do Konfiguracji.

Użytkowe

Z poziomu gałęzi Użytkowe istnie możliwość zarządzania bazami danych oraz ustawiania niektórych parametrów pracy w firmie.

Opis tych funkcji znajduje się w podręczniku do Konfiguracji.

Operatorzy

Lista operatorów wraz z ich uprawnieniami jest przesyłana z centrali w czasie synchronizacji.

Użytkownik z poziomu programu nie ma możliwości dopisania nowego operatora. Musi to zrobić centrala, a podczas synchronizacji operator zostanie dopisany do listy.

Użytkownik nie ma również możliwości wprowadzania zmian na istniejących kartach.

Większość uprawnień operatora jest ustalanych w centrali.

W większości przypadków uprawnienia operatora są ustalane zbiorczo (tzn. dotyczą wszystkich operatorów) i związane są z możliwością wprowadzania zmian na kartach towarów, zmian cen na dokumentach sprzedaży, zmiany cen na dokumentach zakupu oraz na zamówieniach.

Uprawnienia indywidualne (tzn. ustalane dla poszczególnych operatorów) dotyczą np. dostępu do informacji o cenach zakupu.

Nie ma możliwości ustawienia operatorowi opcji: Aktualizacja kontrahenta na dokumencie (opcja domyślnie wyłączona bez możliwości zmiany), oraz Sprzedaż poniżej min. marży/max. rabatu, Sprzedaż z przekroczonym limitem kredytu na kontrahenta, Zmiana limitu na karcie kontrahenta (wszystkie 3. opcje domyślnie załączone, bez możliwości zmiany),  parametr Blokada ponownej fiskalizacji, Blokada anulowania dokumentu, Rozliczanie dokumentów z poziomu listy, Zmiana opisu na elemencie jest dostępny dla operatora o prawach administratora.

Jedyne dane na karcie operatora, które podlegają edycji to możliwość ustalenia zestawu informacji, które powinien otrzymywać operator w związku z funkcjonowaniem w programie Informacji bieżących (opis w podręczniku do Konfiguracji).

Konfiguracja stanowiska

Drukarka fiskalna –  w oknie możliwe jest podłączenie drukarki fiskalnej. Należy wskazać typ drukarki (sterownik) oraz port, do którego drukarka jest podpięta. Lista dostępnych drukarek jest tworzona w Konfiguracji programu/ Ogólne/ Drukarki fiskalne. Dokładne zasady obsługi mechanizmu fiskalizacji są opisane w podręczniku Użytkownika modułu Magazyn (Faktury).

Moduły – w oknie można zaznaczyć moduły, które pracują na danym stanowisku. W przypadku oddziału mogą to być moduły Faktury, Magazyn, Analizy i CRM.

Użytkownik powinien jednak pamiętać, że w przypadku zaznaczenia modułów, na które nie posiada licencji program będzie pracował w wersji startowej (ograniczenie wprowadzania danych do 60 dni).

W przypadku oddziału zaznaczenie innych modułów (księgowych i kadrowo-płacowych) nie spowoduje wyświetlenia dostępnych funkcji w menu programu.

Wydruki – zasady obsługi wydruków niestandardowych (definiowanych przez Użytkownika) są identyczne jak w przypadku wersji podstawowej programu Comarch ERP Optima i zostały opisane w podręczniku do Konfiguracji.

Wydruki tekstowe – oprócz standardowych wydruków graficznych w programie Comarch ERP Optima istnieje możliwość generowania wydruków tekstowych dla faktur, WZ, PZ i rejestrów VAT. Zasady generowania wydruków tekstowych zostały opisane w podręczniku do Konfiguracji.

• Faktury ProForma
• Faktury RR
• Faktury Wewnętrzne Sprzedaży i Faktury Wewnętrzne Zakupu.

• zakładka Ogólne – m.in. nazwa kontrahenta, numer NIP, dane adresowe…

Użytkownik ma możliwość przypisania kontrahenta do grupy (grupy kontrahentów są definiowane w Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Grupy kontrahentów). Należy jednak pamiętać, że jest to podział wewnętrzny w oddziale i informacja ta nie jest przesyłana do centrali w trakcie synchronizacji. Podział na grupy kontrahentów w oddziale i centrali jest niezależny.

• zakładka Handlowe – domyślnej ceny sprzedaży dla kontrahenta z możliwością przyznania upustu standardowego, oraz dane dotyczące naliczania płatności do kaucji.
• Zakładka Płatności – informacje dotyczące formy płatności i terminu płatności.

Informacje te są przesyłane z centrali. Jednak operator ma możliwość ich zmiany. Zmiany są wymieniane pomiędzy centralą i oddziałem w trakcie synchronizacji (będą widoczne w centrali).

Nie są dostępne informacje o limicie kredytu dla kontrahenta (limity kredytu ustala centrala), danych bankowych kontrahenta (rozrachunki są prowadzone w centrali) oraz o statusie kontrahenta (dane te nie są synchronizowane).

• zakładka Dodatkowe – informacje o przedstawicielach firmy, domyślnym odbiorcy oraz osobie odpowiedzialnej za kontakty CRM.
• zakładka Atrybuty – edycja, dodawanie, usuwanie atrybutów dla kontrahenta (nie są one synchronizowane z centralą)
• zakładka Upusty – upusty dla kontrahenta (z Centrali)

Istnieje również możliwość kopiowania kart kontrahentów (CTRL i INSERT). Na utworzoną w ten sposób kartę przepisywane są dane kontrahenta. Użytkownik musi jednak zmienić kod kontrahenta, który jest unikalny w obrębie bazy.

W trakcie synchronizacji…

… informacje o dopisanych kontrahentach są przesyłane do centrali. W centrali nadawany jest im numer identyfikacyjny (tzw. GID), który jest unikalny dla kontrahenta. Numer ten jest przesyłany do oddziału w trakcie ponownej synchronizacji. Numer GID kontrahenta w centrali jest widoczny na jego karcie ewidencyjnej (zakładka Ogólne).

Podczas synchronizacji danych z centralą program uaktualnia informację o przyznanym limicie kredytu dla kontrahenta. Informacje te są przesyłane z centrali i operator nie ma możliwości ich zmiany. Jednocześnie przesyłana jest informacja o aktualnym zadłużeniu kontrahenta. Warto przy tym pamiętać, że zadłużenie klienta uwzględnia nie tylko należności związane z dokumentami wystawionymi w oddziale. Dotyczy również dokumentów wystawionych w centrali i innych oddziałach. Tak więc po wykonaniu synchronizacji operator posiada informację o globalnym zadłużeniu kontrahenta w stosunku do firmy.

Jeśli zdarzy się sytuacja, że równocześnie w oddziale i w centrali zostaną założone karty dla kontrahentów z identycznym kodem – w trakcie synchronizacji centrala nadaje nowy kod, dodając do duplikatu kolejną liczbę. Numer jest wpisywany w nawiasach i oznacza kolejny duplikat. Nowy kod jest uzgadniany w oddziale podczas kolejnej synchronizacji.

Jeśli zdarzy się sytuacja, że w oddziale i w centrali zostaną założone karty dla tego samego kontrahenta – podczas synchronizacji karty te zostaną połączone. Identyfikacja kontrahenta odbywa się na podstawie numeru NIP i miasta wpisanego na karcie kontrahenta.

Towary

Lista towarów (Cennik oraz Zasoby) jest przesyłana do oddziału z centrali w trakcie synchronizacji. Operator nie ma możliwości dopisywania nowych pozycji do cennika, jak również zaimportowania cennika z zewnątrz.

Możliwość wprowadzania zmian na karcie jest bardzo ograniczona. Większość informacji jest przesyłana z centrali i te nie są edytowalne dla operatora.

Grupy cenowe są definiowane w centrali. W oddziale przyjmowane są grupy z centrali i operator nie ma możliwości wprowadzania zmian. Na zakładanych kartach jest tyle grup cenowych, ile zdefiniowano w centrali.

Ceny sprzedaży są ustalane również w centrali i przesyłane do oddziału w trakcie synchronizacji. Użytkownik nie ma możliwości ich zmiany. Również w przypadku zmiany ceny zakupu (np. przez zarejestrowanie dokumentu Faktura Zakupu lub Przyjęcie Wewnętrzne) ceny sprzedaży nie ulegają zmianie. Dlatego wszystkie parametry dotyczące aktualizacji cen nie są dostępne dla Użytkownika i skonfigurowane tak, by ceny sprzedaży były stałe.

Wyjątkiem jest tzw. cennik autonomiczny, opisany w odrębnym rozdziale niniejszej ulotki.

Dane o towarze dotyczące stawek VAT, numeru PKWiU, kodu EAN, schemat opakowań itp.  są również przesyłane z centrali i operator nie ma możliwości ich zmiany.

Na karcie towaru jest możliwość załączenia parametrów ‘Kopiuj opis na fakturę’, ‘Pozwalaj na edycję opisu na fakturze’.

W wersji programu Comarch ERP Optima przeznaczonej dla oddziałów wyłączona została kontrola obecności numeru PKWiU dla stawek innych niż 23%.

W wersji programu Comarch ERP Optima przeznaczonej dla oddziałów wyłączona została kontrola numeru katalogowego – numery katalogowe nadane towarom mogą być identyczne dla różnych towarów.

Z możliwością wprowadzania jakichkolwiek zmian na karcie towaru jest związany parametr Blokada edycji pozycji cennika, ustalany dla operatorów. Należy pamiętać, że uprawnienia operatora są ustalane w centrali i przesyłane w trakcie synchronizacji – w oddziale możliwość zmiany karty operatora jest zablokowana.

Grupy towarów są przesyłane do oddziału z centrali w trakcie synchronizacji. Operator nie ma możliwości zmiany, ani dopisywania nowych grup towarowych. Struktura w oddziale odzwierciedla strukturę drzewa w Centrali. Towar może być wpięty do jednej lub do wielu grup towarowych, z założeniem, że jedna z nich jest grupą domyślną. Po tejże grupie domyślnej robione są analizy oraz wydruki w Oddziale. Grupy towarowe można zobaczyć z poziomu Słowniki / Grupy towarowe

Pole wartość KGO na karcie towaru – w polu tym można wprowadzić jednostkowy Koszt Gospodarowania Odpadami (KGO) netto dla towaru. Wartość KGO zapisywana jest zawsze w walucie systemowej.

• rabatu procentowego – na liście upustów widoczna jest procentowa wartość rabatu

• stałej ceny towaru – na liście upustów widoczna jest waluta, w jakiej określono cenę oraz to, czy ustalona cena jest ceną netto czy brutto (znacznik [N] lub [B]).

Progi upustów cenowych

Jeśli w centrali ustalono system rabatowania, gdzie cena sprzedaży jest zmieniana w zależności od ilości towaru – w programie istnieje możliwość wywołania okna z możliwością podglądu. Tabela z ustalonymi progami jest dostępna po wciśnięciu przycisku :

• z poziomu karty towaru – upusty dotyczą towaru, którego karta jest aktualnie wyświetlana
• z poziomu faktury sprzedaży i paragonu – upusty dotyczą towaru, który jest aktualnie podświetlony na liście pozycji.

Podczas wystawiania dokumentów sprzedaży program wylicza cenę sprzedaży zgodnie z przesłanymi upustami. Algorytm wyliczania cen na podstawie otrzymanych informacji jest również ustalany w centrali (Comarch ERP XL).

Jeśli operator ma odpowiednie uprawnienia – ma możliwość zmiany wyliczonej ceny bezpośrednio na dokumencie.

Jeśli przysłany upust dotyczy stałej ceny – w trakcie wystawiania faktury/ paragonu cena ta jest uznawana przez program jako cena początkowa (przed rabatem) i od niej udzielane są inne upusty.

Promocje

Podczas synchronizacji danych uwzględniane są ustalone w systemie Comarch ERP XL promocje. Umożliwia to znaczne poszerzenie możliwości prowadzenia polityki rabatowej w oddziale (ustalenie progów upustów cenowych, promocje o określonym czasie trwania).

Funkcjonalność pozwala na obsługę dwóch zagadnień:

• wymianę danych o promocjach podczas synchronizacji – dane ustalone w Comarch ERP XL są przesyłane do oddziału
• wystawianie dokumentów z promocjami (rabatami) – ustalone w centrali (Comarch ERP XL) promocje są uwzględniane podczas wystawiania dokumentów w oddziale (Comarch ERP Optima).

W przypadku promocji nie ma możliwości zobaczenia z poziomu programu Comarch ERP Optima ustalonych w centrali promocji. Jednak podczas wystawiania dokumentów w oddziale proponowane ceny uwzględniają wszystkie rabaty.

Wszystkie rodzaje rabatów ustalone w centrali (Comarch ERP XL) są synchronizowane po stronie oddziału. Dotyczy to także terminów ustawionych na promocjach (cena lub rabat w określonych ramach czasowych).

• został on zafiskalizowany poprawnie
• został już wysłany do centrali (w trakcie synchronizacji) i nie jest potwierdzony

• dokument nie może być przesłany do Centrali (tylko dokumenty bez statusu E mogą być rozliczane)
• raport RKB nie może być zamknięty, ani wysłany do Centrali

Funkcja ta pozwala także na częściowe rozliczanie transakcji, do każdej częściowej zapłaty tworzy się dokument KP/KW.

W oddziale nie ma możliwości usuwania rozliczeń z poziomu listy.

Dokumenty magazynowe WZ i PZ

Dokumenty magazynowe Wydań Zewnętrznych i Przyjęć Zewnętrznych są tworzone automatycznie podczas zatwierdzania dokumentów handlowych Faktur Sprzedaży, Paragonów oraz Faktur Zakupu. Dokumenty magazynowe są od razu zapisywane na trwałe.

Operator ma możliwość dopisania nowego dokumentu WZ lub PZ nie skojarzonego z dokumentem handlowym. Opcje dodawania i usuwania dokumentów są dostępne z listy dokumentów WZ oraz PZ za pomocą ikony plusa.

Podczas wystawiania dokumentów WZ/PZ  użytkownik mam możliwość wyboru czy dany dokument ma być zapisany,

• do bufora
• na stałe (może później degenerować do niego dokument handlowy)
• na stałe z tworzącym się dokumentem handlowym
• na stałe bez dokumentu handlowego natomiast dokument handlowy FZ/FA będzie degenerowany w centrali (należy na dokumencie przed zapisem zaznaczyć opcję FZ/FA w centrali)
• istnieje możliwość przekształcania dokumentów magazynowych do dokumentów handlowych z różnych magazynów
• na dokumencie handlowym przekształconym z magazynowego nie ma możliwości dodawania nowych pozycji towarowo/usługowych

Anulowanie dokumentów magazynowych

• jest możliwość anulowania dokumentu, który został już przesłany do centrali o ile z centrali przyjdzie potwierdzenie wykonania takiej operacji.
• nie ma możliwości anulowania dokumentu, który posiada już wygenerowany dokument handlowy.
• jeżeli anulowany zostanie dokument handlowy (FA/FZ) który powstał z (WZ/PZ), dokument magazynowy nie zostanie anulowany, aby dokonać tek operacji należy na liście WZ/PZ osobno anulować taki dokument
• jeżeli anulowany zostanie dokument handlowy (FA/FZ) który podczas zatwierdzania wygenerował dokumenty magazynowe, skojarzone z nim transakcje (WZ/PZ) zostaną anulowane.

Dokumenty kaucyjne WKA i PKA

Dokumenty kaucyjne WKA (wydanie kaucji) i PKA (przyjęcia kaucji) mogą być tworzone:

• jako osobne dokumenty z listy PKA i listy WKA (Magazyn)
• tworzone automatycznie w przypadku zapisu dokumentu FA, PA na stałe o ile zakładka ‘Kaucje’ jest wypełniona.
• z listy wydanie zewnętrzne/przyjęcie zewnętrzne za pomocą ikonek WKA/PKA (pozycja na dokumencie magazynowym musi posiadać skojarzoną kaucję)

• jeśli tak – wysyłana jest również korekta.
• jeśli dokument korygowany nie został wysłany do centrali – korekta również nie zostanie wysłana do centrali (niezależnie od formy płatności).

• w oddziale zabrakło towaru w magazynie – do centrali wysyłany jest dokument wystawiony na kontrahenta !Nieokreślonego!. Oznacza to, że zapotrzebowanie na towar jest związane z bieżącą sprzedażą.
• do oddziału zgłosił się kontrahent, który zamawia towar. Okazuje się jednak, że towaru nie ma w magazynie. W związku z tym do centrali wysyłane jest zamówienie z informacją o tym, że zapotrzebowanie na towar jest związane z rezerwacją przez klienta. Na dokumencie należy wtedy określić kontrahenta Zamawiającego.

• Etap 1 – przygotowanie arkuszy inwentaryzacyjnych (dokumentów AI lub AIP)
• Etap 2 – uzupełnienie stanów rzeczywistych towarów w magazynie
• Etap 3 – utworzenie dokumentów korygujących stany (PW i RW)

• nie można założyć raportu z datami otwarcia/ zamknięcia wcześniejszymi niż data ostatniego raportu na liście.
• zablokowana została możliwość przeprowadzenia renumeracji raportów.

Wymiana danych pomiędzy centralą a oddziałem jest wykonywana przy pomocy plików. W plikach wymiany, zarówno po stronie centrali jak i oddziału, zapamiętywana jest data utworzenia pliku. W chwili odczytania takiego pliku data ta jest zapisywana w bazie danych jako data ostatniej synchronizacji. Podczas kolejnej synchronizacji program porównuje datę utworzenia odczytywanego właśnie pliku z datą ostatniej synchronizacji.

• Jeśli data utworzenia pliku jest późniejsza niż zapamiętana w bazie data ostatniej synchronizacji – następuje pełny odczyt pliku i utworzenie pliku zwrotnego.
• Jeśli data utworzenia pliku jest wcześniejsza niż zapamiętana w bazie data ostatniej synchronizacji – program odczytuje jedynie informacje o towarach i kontrahentach. Uzupełniane są tylko informacje o pozycjach, które wcześniej nie istniały w bazie. Pozycje istniejące nie są aktualizowane. Tworzony jest plik zwrotny, jednak program nie zmienia zapamiętanej w bazie daty ostatniej synchronizacji.

Dzięki takiemu rozwiązaniu znacznie spada ryzyko zakłócenia procesu synchronizacji. Możliwa jest taka sytuacja, że w oddziale synchronizacja jest wykonywana kilkukrotnie, bez odczytu pliku w centrali. Przy każdej kolejnej synchronizacji plik tworzony po stronie oddziału będzie nadpisywany, a odczytana zostanie ”najnowsza” wersja w momencie uruchomienia synchronizacji po stronie oddziału.

W Konfiguracji firmy/ Ogólne/ Praca rozproszona widoczne są informacje związane z synchronizacją:

• ID Oddziału – identyfikator oddziału nadawany w centrali
• ID ostatniego pliku wymiany – w pliku wymiany pamiętany jest jego numer kolejny, jednak zgodność tych numerów nie jest warunkiem koniecznym do przeprowadzenia synchronizacji.
• Data ostatniej synchronizacji – data ostatnio odczytanego pliku z centrali.

• zestaw operatorów, którzy powinni pojawić się w oddziałach,
• serie dokumentów,
• grupy towarowe, towary i ceny,
• rejestry kasowo-bankowe oraz formy płatności,
• stawki VAT,
• kontrahentów (chociaż ich dopisywanie jest możliwe również w oddziale),
• rabaty dla kontrahentów i towarów.

• ceny – zgodnie z parametrami synchronizacji (ceny zakupu, wszystkie ceny lub wybrane)
• progi upustów cenowych – w oddziale są zawsze nadpisywane (stare upusty są kasowane, a nowe są dodawane).

Upusty

Polityka rabatowa jest narzucana przez centralę. Informacja o rabatach kontrahentów stanowi odrębny blok danych. Upusty są przenoszone do centrali 1:1, tzn. przenoszone są wszystkie tabele związane z rabatami.

Dokumenty

Dokumenty, które są synchronizowane z oddziałem:

• MM – przesunięcia międzymagazynowe
  • MMLO – przesunięcie międzymagazynowe między magazynami (magazyn główny lokalny – centrala odległa magazyn główny lokalny – oddział odległy). Te dokumenty są wykonywane po stronie Centrali lub po stronie Oddziału
  • MMOL – przesunięcie międzymagazynowe między magazynami (centrala odległa – magazyn główny lokalny lub też oddział odległy – magazyn główny lokalny) – te dokumenty są wykonywane po stronie Centrali lub po stronie Oddziału odległego.
• FA – faktura sprzedaży
  • FA – faktura sprzedaży zwykła
  • FAKI – faktura sprzedaży korekta ilościowa
  • FAKW – faktura sprzedaży korekta wartościowa
• PA – paragon
  • PA – paragon zwykły
  • PAKI – paragon korekta ilościowa
• FZ – faktura zakupu
  • FZ – faktura zakupu zwykła
  • FZ – faktura zakupu korekta ilościowa
  • FZ – faktura zakupu korekta wartościowa
• WZ – wydanie zewnętrzne
  • WZ – dokument wydania zwykły
  • WZ – dokument wydania korekta ilościowa
  • WZ – dokument wydania korekta wartościowa
• PZ – przyjęcie zewnętrzne
  • PZ – dokument przyjęcia zwykły
  • PZ – dokument przyjęcia korekta ilościowa
  • PZ – dokument przyjęcia korekta wartościowa
• PW – przyjęcie wewnętrzne
  • PW – przyjęcie wewnętrzne
  • PWAI – przyjęcie wewnętrzne powstałe z arkusza inwentaryzacyjnego
  • PW – przyjęcie wewnętrzne korekta ilościowa
• RW – rozchód wewnętrzny
  • RW – rozchód wewnętrzny zwykły
  • RWAI – rozchód wewnętrzny powstały z arkusza inwentaryzacyjnego
  • RW – rozchód wewnętrzny korekta ilościowa
  • RW – rozchód wewnętrzny korekta wartościowa
• ZD – zamówienie u dostawcy (dostawcą może być tylko centrala)
• RO – rezerwacja odbiorcy (rezerwacja, która będzie realizowana w całości przez centralę)

Identyfikacja synchronizowanych dokumentów opiera się na nadawaniu GID po stronie centrali, podobnie jak to ma miejsce w przypadku kontrahentów.  Dokumenty wysłane z oddziału do centrali mają ustawiony znacznik wysłania (E). Po prawidłowym dodaniu, dokument w centrali otrzymuje GID. Informacja o nadanym GID jest odsyłana do oddziału jako potwierdzenie prawidłowego przyjęcia dokumentu. Od tego momentu dokument nie jest brany pod uwagę przy wykonywaniu kolejnych synchronizacji (nie jest wysyłany z oddziału do centrali).

Z oddziału do centrali mogą być wysyłane wyłącznie dokumenty zatwierdzone (nie w buforze) oraz te, które nie mają GID nadanego przez centralę (nawet te, które zostały wysłane przy poprzedniej synchronizacji).

Jeżeli przy synchronizacji Comarch ERP Detal do Comarch ERP Optima nie zostaną zaimportowane rozliczenia do paragonów wystawionych w Comarch ERP Detal (np. brak otwartego raportu kasowo/bankowewgo) to takie paragony nie są wysyłane do centrali. Dopiero po poprawnym przesłaniu rozliczeń, paragony zostaną wyeksportowane do centrali.

Ponieważ w oddziale dopuszcza się możliwość zakładania lokalnych magazynów (po stronie centrali wszystkie te magazyny są traktowane jak jeden magazyn, czyli oddział), w oddziale mogą być wystawiane dokumenty MM między magazynami lokalnymi, ale nie są one wysyłane do centrali (centrala nie wie o ich istnieniu). Dokumenty te są wystawiane tylko na potrzeby oddziału. Na dodatkowych magazynach mogą być wystawiane te same dokumenty, które są wystawiane na magazynie głównym.

Przy synchronizacji na dokumentach nie jest wysyłana informacja o magazynach – każdy dokument (wystawiony w oddziale) po stronie centrali jest więc traktowany tak, jakby był wystawiony tylko na magazynie głównym (po prostu w oddziale).

MM i synchronizacja stanów magazynowych

Informacja o stanach magazynowych jest przesyłana wyłącznie przy pomocy dokumentów MM.

Po stronie centrali jest to dokument MM z magazynu lokalnego (centrali) do magazynu odległego (oddziału). W oddziale ta sama MM-ka będzie reprezentowana przez dokument MM (MMOL) z magazynu odległego (centrali) do magazynu lokalnego (oddziału).

W przypadku zwrotów towarów z oddziału do centrali po stronie oddziału towar będzie przesyłany dokumentem MM (MMLO) z magazynu lokalnego (oddziału) do magazynu odległego (centrali). Po stronie centrali dokument ten będzie odwzorowany przy pomocy dokumentu MM (MMOL) z magazynu odległego (oddziału) do magazynu lokalnego (centrali).

Dokument MM prawidłowo przyjęty w oddziale będzie potwierdzany przez oddział w nowym pliku synchronizacyjnym. Dokument MM potwierdzony przez oddział i oznaczony w centrali (że został prawidłowo przyjęty) nie będzie ponownie wysyłany do oddziału.

Sprawdzanie stanów magazynowych w Centrali

Sprawdzanie stanów magazynowych odbywa się na liście zasobów poprzez ikonę  znajdującą się na liście zasobów. Wybranie towaru i naciśnięcie ikony spowoduje pokazanie stanów tego towaru w Centrali oraz we wszystkich oddziałach firmy. Wymaganym komponentem jest WebSerwis.

Zamówienia wewnętrzne i zewnętrzne

Zamówienia wewnętrzne pełnią rolę zamówień u dostawcy, przy czym specyficznym dostawcą jest centrala, w której jest zainstalowany XL. Na podstawie zamówień wewnętrznych są generowane dokumenty MM z centrali do oddziału.

Zamówienia zewnętrzne pełnią rolę rezerwacji odbiorców. Przesyłane do centrali stanowią zamówienia odbiorców zbierane przez oddział, ale realizowane wyłącznie w centrali.

W oddziale rolę zamówienia wewnętrznego pełni zamówienie u dostawcy (ZD). Kontrahent takiego zamówienia jest !Nieokreślony!. Dla potrzeb Comarch ERP XL wymagane jest, aby zamówienie wewnętrzne posiadało pole z kontrahentem docelowym, dla którego jest przeznaczony zamawiany towar. W związku z tym ZD w oddziale posiada dodatkowo kontrahenta docelowego (zamawiającego).

Rolę zamówienia zewnętrznego w oddziale pełni rezerwacja odbiorcy (RO). Kontrahentem takiej rezerwacji jest kontrahent docelowy, który zamówił towar.

Faktury sprzed., Paragony, Faktury zakupu i powiązane dokumenty magazynowe

W programie Comarch ERP Optima faktury sprzedaży i paragony oraz związane z nimi korekty ilościowe mogą być powiązane z dokumentami WZ. Podobnie dokumenty FZ mogą być powiązane z dokumentami PZ.

Ponieważ Comarch ERP XL dla dokumentów WZ i PZ z Comarch ERP Optima ma swoje odpowiedniki , obowiązuje zasada, że do centrali mogą być wysłane:

• dokumenty handlowe (FA, PA, FZ),
• dokumenty magazynowe (WZ, PZ które nie mają powiązania z handlowym)
• dokumenty magazynowe wystawione z ręki i do nich handlowe
• dokumenty handlowe, które:
  • są powiązane z dokumentami magazynowymi jeśli na tych dokumentach występują jakiekolwiek towary
  • nie powiązane z dokumentami magazynowymi, jeśli na tych dokumentach występują wyłącznie usługi (takie dokumenty z definicji nie mają WZ-ek i PZ-ek).

• nierozliczonych dokumentach wystawionych w oddziale
• globalnym zadłużeniu kontrahentów.

Raporty kasowe

Raporty kasowo-bankowe są wysyłane z oddziału do centrali wraz ze wszystkimi zapisami kasowo-bankowymi przynależącymi do tego raportu. Do centrali są przesyłane tylko te raporty, które są zamknięte i nie posiadają GID. Po prawidłowym przyjęciu raportu przez centralę, raportowi nadawany jest GID, który jako potwierdzenie jest przesyłany z powrotem do oddziału i tam jest zapisywany na wysłanym wcześniej raporcie. Raportów wysłanych z centrali i niepotwierdzonych nie można otwierać.

Eksport danych

Ogólnie synchronizacja danych opiera się na odczycie pliku z centrali i automatycznym wysłaniu pliku z danymi do centrali. Istnieje jednak możliwość wysłania danych bez wcześniejszego odczytu pliku synchronizacyjnego z centrali.

Funkcja jest dostępna w oknie synchronizacji po zaznaczeniu parametru Eksport.

Podczas eksportu danych wysyłane są wszystkie dokumenty, które nie zostały jeszcze potwierdzone, jako odebrane przez centralę (również te, które już zostały wyeksportowane, ale jeszcze nie są potwierdzone).