Przeszacowanie walut
Transakcje walutowe z kontrahentami, bankami, pracownikami ujmowane są w księgach rachunkowych w walucie PLN. Stąd też kwota każdej operacji, która pierwotnie wyrażona jest w walucie obcej, przed jej wprowadzeniem do ksiąg rachunkowych wymaga przeliczenia na złotówki. Ustawa o rachunkowości mówi o kursach, jakie należy zastosować celem właściwego przeliczenia transakcji dokonanej w walucie obcej na wartość w walucie PLN. Zgodnie z art. 30 ustawy wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze w zależności od ich rodzaju ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenie po kursie:
- Faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającym z charakteru operacji – w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań;
- Średnim ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień – w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne stosowanie kursu, o którym mowa w pkt.1, a także w przypadku pozostałych operacji.
Ten sam artykuł narzuca też obowiązek, nie rzadziej niż na dzień bilansowy, wyceny wyrażonych w walutach obcych:
- składników aktywów i pasywów – po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski, z zastrzeżeniem pkt. 2;
- gotówki znajdującej się w jednostkach prowadzących kupno i sprzedaż walut obcych – po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ogłoszonego na dzień wyceny dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.
Generacja przeszacowania walut
Przeszacowanie, ze względu na to, że jest to operacja związana z wyceną na dzień bilansowy aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych, może być przeprowadzane tylko dla nierozliczonych zapisów, lub sald kont liczonych w oparciu o zapisy z Księgi Głównej/bufora.
Funkcjonalność przeszacowania walut dostępna jest w module Księgowość (menu: Księgowość >> Przeszacowanie walut). Przeszacowaniu podlegają wyłącznie konta walutowe. Przeliczenie może dotyczyć albo salda konta walutowego (dla kont zwykłych) albo zapisów na koncie walutowym (dla kont rozrachunkowych).
Na zakładce: Generacja, należy określić następujące parametry: walutę, dla której będzie wykonywane przeszacowanie, podać kurs, według którego salda, bądź poszczególne zapisy księgowe będą przeliczane oraz zaznaczyć, czy przeszacowanie ma dotyczyć salda konta czy też poszczególnych zapisów księgowych. W przypadku zapisów księgowych przeszacowane mogą być wszystkie zapisy, bądź zapisy z wskazanych kont. Tutaj należy też wskazać, za jaki okres wykonane ma być przeszacowanie.
Przeszacowanie wybranych sald bądź zapisów księgowych należy uruchomić poprzez użycie ikony
.
W przeszacowaniu walut ujęta jest historyczność rozliczeń dekretów. Oznacza to, że uwzględniane są w nim zapisy księgowe, które zostały rozliczone w kolejnym roku obrachunkowym/ przyszłym miesiącu, ale na koniec roku obrachunkowego (miesiąca), dla którego wykonywane jest przeszacowanie nie były jeszcze rozliczone.
Różnice kursowe wyliczane są globalnie dla danego konta podlegającego przeszacowaniu, lub indywidualnie dla każdego zapisu wówczas, gdy generacja dotyczy poszczególnych zapisów księgowych. Należy pamiętać, iż po wygenerowaniu przeszacowania dla salda konta nie ma możliwości powtórnej generacji przeszacowania dla tego samego konta nawet, jeśli zostały dodane w bazie nowe zapisy księgowe związane z tym kontem. W takiej sytuacji należałoby usunąć przeszacowanie i wygenerować je raz jeszcze.
Wartość różnicy kursowej powstałej z wyceny walut liczonej dla salda konta jest wyliczana według następującego schematu:
RK= SWK*K-SZK
Gdzie:
SWK- saldo konta w walucie obcej np. 905-01
K- kurs podany na przeszacowaniu walut
SZK- saldo konta złotówkowego np. 131-01
Wartość różnicy kursowej powstałej z wyceny liczonej dla konkretnego zapisu księgowego powstaje w następujący sposób:
RK= PN*(KD-KP)
Gdzie:
PN- płatność nierozliczona w walucie obcej pochodząca z dokumentu źródłowego
KD- kurs waluty z dokumentu źródłowego
KP- kurs podany na przeszacowaniu walut
Księgowanie przeszacowania walut
Na zakładce: Księgowanie, wyświetlana jest lista, na której widoczne są wszystkie wygenerowane dokumenty przeszacowań. Z tego poziomu należy zaksięgować te dokumenty na koniec bieżącego okresu i na początek kolejnego okresu (okresu obrachunkowego, miesiąca). Niezrealizowane różnice kursowe z dokumentów przeszacowania księgowane są na konta podane w konfiguracji systemu Comarch ERP XL (Konfiguracja>> Księgowość>> Księgowania>> Przeszacowanie walut). W tym samym obszarze należy zaznaczyć, czy dekret powstały z księgowania przeszacowania ma zostać zapisany w buforze, czy bezpośrednio w Księdze Głównej.
Należy pamiętać, iż na wygenerowane przeszacowanie można zaksięgować tylko i wyłącznie z datą ostatniego dnia okresu obrachunkowego lub ostatniego dnia miesiąca, natomiast wyksięgować tylko pod datą pierwszego dnia okresu obrachunkowego, miesiąca.
Ścieżka księgowania wygenerowanego przeszacowania jest następująca: w pierwszej kolejności należy zaksięgować przeszacowanie na koniec bieżącego okresu, a następnie, z tego samego poziomu, zmieniając ustawienie filtra na: niezaksięgowane na początku okresu, należy dokonać księgowania na początek kolejnego okresu.
Księgowanie w przyszłym okresie obrachunkowym/miesiącu polega na wystornowaniu dekretu związanego z wyceną, wprowadzonego w poprzednim okresie obrachunkowym. Dlatego też, nie wolno ręcznie nic zmieniać w wygenerowanym dokumencie przeszacowania i powstałym z jego księgowania dekrecie. Storno wprowadzane jest do zapisów księgowych zawsze z datą pierwszego dnia przyszłego okresu obrachunkowego/ datą pierwszego dnia kolejnego miesiąca i jest to storno czerwone. System Comarch ERP XL nie dysponuje na chwilę bieżącą funkcjonalnością pozwalającą na wykonanie storna w dniu faktycznego rozliczenia dokumentu.
Dekrety powstałe po zaksięgowaniu przeszacowania walut
Z poziomu poprawnie zaksięgowanego przeszacowania można odwołać się do dwóch dekretów: dekretu powstałego na końcu okresu i dekretu powstałego na początku okresu.
Dekret powstały po zaksięgowaniu przeszacowania na koniec okresu będzie miał datę ostatniego dnia okresu obrachunkowego, a dekret zaksięgowany na początku okresu – pierwszego dnia nowego okresu.
Przy wyksięgowywaniu przeszacowania na początek okresu obrachunkowego dokonują się automatyczne rozrachunki z dekretem powstałym z księgowania przeszacowania na koniec roku.
